Laurens Berentsen | Financieele Dagblad
Nederland blijft op papier nog wel even de tweede buitenlandse investeerder, na de Verenigde Staten. Maar aan de groei van de buitenlandse investeringen lijkt een eind te zijn gekomen. Dankzij de internationale aanpak van belastingontwijking door multinationals.
Na een korte opleving in de tweede helft van vorig jaar zijn de directe buitenlandse investeringen in de eerste zes maanden van dit jaar wereldwijd met een vijfde gedaald. De grensoverschrijdende geldstroom kwam uit op $572 mrd. De daling past in de neerwaartse trend die vorig jaar is ingezet.
Lagere investeringen
De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) heeft deze week nieuwe cijfers voor de ‘foreign direct investments’ gepubliceerd. Dat zijn investeringen van multinationals in buitenlandse dochter- en zusterbedrijven. De afname van 20% ten opzichte van de tweede helft van 2018 is hoofdzakelijk het resultaat van lagere investeringen in Nederland en de VS, plus desinvesteringen in België en Luxemburg, aldus de organisatie van ontwikkelde economieën.
Van januari tot en met juni is er $13 mrd vanuit het buitenland in Nederland geïnvesteerd. Dat is $60 mrd minder dan in de tweede helft van 2018. Deze teruggang zegt nog niet zo veel. Want net als het Nederlandse weer zijn buitenlandse investeringen op de korte termijn wisselvallig. Een paar grensoverschrijdende grote overnames leggen op kwartaalbasis veel gewicht in de schaal.
Veranderend klimaat
De neergaande lijn die de Oeso signaleert, is relevanter. Die zegt iets over het veranderende klimaat, al behoeft die verandering wel duiding. In de laatste World Economic Outlook, die eerder deze maand verscheen, geeft het Internationaal Monetair Fonds zijn interpretatie.
De financiële crisis van 2008 had weinig invloed op de onderlinge bedrijfsinvesteringen in de ontwikkelde economieën. Terwijl andere financiële stromen snel opdroogden bleven de directe buitenlandse investeringen nog een aantal jaren toenemen. Totdat de groei vorig jaar praktisch tot stilstand kwam.
Belastinghervorming
De stormbal hoeft echter niet te worden gehesen, vindt het IMF. Want de stagnatie wordt niet veroorzaakt door een afkoelende economie. Ze komt evenmin voor rekening van de fragmentatie van de wereldeconomie als gevolg van het oplevend protectionisme.
Nee, de afnemende buitenlandse investeringen weerspiegelen puur financiële wijzigingen in de bedrijfsvoering van multinationals, waaronder de reactie op de Amerikaanse belastinghervorming van eind 2017. De afname zegt volgens het IMF niets over hoeveel dollars of euro’s multinationals buiten hun thuisland in nieuwe machines of distributiecentra steken.
Fiscaal gedreven
De Amerikaanse belastingherziening moest multinationals aansporen hun buitenlandse winsten terug te brengen naar eigen land in plaats van die aan te houden in belastingparadijzen. Dat is in 2018 deels gelukt. En ook dit jaar hebben Amerikaanse bedrijven tot dusver minder winsten vanuit fiscale vrijplaatsen zoals Nederland geherinvesteerd dan tussen 2013 en 2017 gebeurde, constateert de Oeso. De denktank spreekt al van het ‘nieuwe normaal’.
Niet alleen de VS maar ook de Oeso gaat als coördinator van grensoverschrijdende fiscale afspraken de strijd aan met financieringsstromen die slechts zijn bedoeld om belasting te ontlopen, net als de Europese Unie. Hun succes betekent dat de buitenlandse investeringen wel eens verder kunnen dalen. Niet in de laatste plaats in Nederland, dat met een kleine $5000 mrd samen met Luxemburg de belangrijkste bestemming is van de fiscaal gedreven investeringen.
Bron: Financieele Dagblad
Naschrift KKC:
Nederland blijkt vaak (als gevolg van een doorvoerfunctie van geldstromen via brievenbusmaatschappijen) de grootste investeerder in vele andere landen:
Bron: SOMO.nl