Dirk Waterval
Crimineel geld – Belastingadviseurs vinden dat de opsporingsinstanties veel te weinig doen met verdachte zaken die zij aandragen.
In het kort
- Belastingadviseurs vinden dat de overheid te weinig doet om witwassen aan te pakken
- 15.000 transacties werden in 2018 als verdacht gemeld
- Transparency International vindt dat adviseurs niet goed op hun klanten hebben gelet
De overheid laat het afweten in de jacht op witwasserij en andere criminele geldstromen. Dat zeggen de brancheorganisaties van belastingadviseurs tegen Trouw. “Publieke opsporingsinstanties hebben de mankracht niet om werk te maken van alle meldingen die wij verplicht moeten doen”, stelt Wim Gohres namens de Nederlandse Orde van Belastingadviseurs (NOB) en Register Belastingadviseurs (RB). “Het komt nu te veel van één kant.”
Elk jaar wordt ongeveer 16 miljard euro aan fraude- en drugsgeld witgewassen in Nederland. Bedrijven uit de financiële sector kunnen sinds enkele jaren op forse boetes rekenen als ze niet genoeg doen om dat in te dammen. Ze moeten weten wie hun klanten zijn, aan de bel trekken als een van die klanten een ongebruikelijke transactie doet.
Met name grootbank ING ligt bij het werkveld vers in het geheugen. Die schikte anderhalf jaar geleden voor 775 miljoen euro met het Openbaar Ministerie. Met die transactie ontliep de bank strafvervolging voor het onvoldoende doorlichten van haar eigen klanten.
Banken, accountants en belastingadviseurs meldden in 2018 zo’n 60.000 mogelijk verdachte transacties bij de Financial Intelligence Unit (FIU). Veruit de meeste daarvan kwamen van banken, die ook de meeste transacties onder ogen krijgen. De FIU bestempelde vervolgens meer dan 15.000 van die transacties als echt verdacht.
Als dat is gebeurd, moet het Openbaar Ministerie of de fiscale opsporingsdienst Fiod besluiten of ze werk maken van die als verdacht aangemerkte meldingen. Volgens Gohres gebeurt dat zelden, door onderbezetting bij de diensten. “Dat is frustrerend om te zien. Het komt nu te veel van één kant”, zegt hij.
Bankiers tonen die frustratie soms ook. Zo zei Rabobank-topman Wiebe Draijer eind vorig jaar in Het Financieele Dagblad: “Als je ziet dat wij als sector inmiddels zo’n achtduizend mensen in dienst hebben die hier op aan het werk zijn, terwijl er aan de publieke kant maar een fractie van dat aantal hiermee bezig is. Dan klopt iets niet aan het systeem.”
Zowel de Fiod als het OM kan niet zeggen hoe vaak een verdacht verklaarde transactie uiteindelijk leidt tot een concreet opsporingsonderzoek. Wel benadrukken beide instanties dat melden altijd nuttig is. “Alle meldingen komen in een database, waardoor wij steeds beter kunnen inschatten welke geldstromen écht nader onderzoek verdienen”, zegt Mieke van der Molen van het Functioneel Pakket, het onderdeel van het Openbaar Ministerie dat onder meer is belast met de bestrijding van witwasserij.
Transparency International Nederland, een lobbyorganisatie die integriteitsschendingen als witwassen onderzoekt, herkent het beeld wel dat publieke instanties weinig met meldingen doen. Maar voorzitter Paul Vlaanderen vindt het evengoed ‘schaamteloos’ dat financiële instellingen als banken en belastingadviseurs zich hierover beklagen.
“Zij hebben zelf jarenlang niet goed op hun eigen klanten gelet. Dus deden ze tot voor kort ook weinig meldingen van mogelijk verdachte transacties. Logisch dat de FIU en Fiod dan weinig mensen aanstellen om die meldingen te verwerken of te onderzoeken.”
Pas na de megaboete voor ING zijn banken en andere instellingen in actie gekomen, en stroomden de meldingen binnen. “Niet chic om dan gelijk te roepen dat er weinig met die meldingen gebeurt”, vindt Vlaanderen.
Overigens vindt het kabinet zelf dat het witwassen wel degelijk de oorlog heeft verklaard. Daar hebben de ministeries van justitie en financiën ook extra middelen voor vrijgemaakt. Gohres is niet onder de indruk. De tien miljoen euro die de overheid hier sinds 2018 extra voor uittrekt, noemt hij ‘een schijntje’ vergeleken bij wat het bedrijfsleven betaalt. “Daarnaast is er een investering van 100 miljoen beloofd, dat is al wat serieuzer. Maar die is eenmalig, en het is bovendien onduidelijk waar dat geld heen gaat.”
Bron: Trouw