26 C
Willemstad
• vrijdag 29 maart 2024

Extra | Journaal 26 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Monday, March 25, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 25 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Friday, March 22, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 22 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Thursday, March 21, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...
- Advertisement -spot_img

Trouw | Medellín: van de gevaarlijkste plek op aarde tot tech-hub

HomeMediaTrouw | Medellín: van de gevaarlijkste plek op aarde tot tech-hub

Stephanie Bakker

Medellín, de tweede stad van Colombia © Yvonne Brandwijk

REPORTAGE- Een goed idee, computer, en internet. Meer heeft Carlos Álvarez niet nodig om het te maken in het Colombiaanse Medellín. Deel drie in de serie Future Cities: hoe Medellín transformeerde van drugsstad tot meest innovatieve stad ter wereld.

Carlos Álvarez was vijftien toen hij het internet van de buren hackte en zijn eerste bedrijf begon: een webwinkel voor dierenvoeding. Het bleek een lumineus idee. Vanwege het geweld waren veel winkels in Medellín gesloten en terwijl zijn vrienden in drugs handelden of bij een bende gingen, reed Álvarez op een brommer de stad door om orders af te leveren. Zijn ondernemersinstinct leidde hem van de ene start-up naar de andere. De vierde keer was het raak en investeerde een durfkapitalist flink in de ontwikkeling van software die hij bedacht om teams die op afstand werken beter te laten samenwerken. En zie hem nu eens zitten, tussen de graffiti en de palmbomen in de tuin van de eerste werkplek voor internet-ondernemers in Medellín. Een gladgeschoren jongen van 21 – CEO van een bedrijf van twintig medewerkers en Google als partner. “Iedereen met wie ik werk is naar de universiteit geweest”, zegt hij. “Behalve ik.”

Internetondernemer Carlos Álvarez op de bank thuis. © Yvonne Brandwijk

Zijn medewerkers werken vanuit overal in de wereld. Álvarez zelf pendelt tussen Medellín en klanten in Silicon Valley, New York en Miami. Toch denkt hij er net als de andere ondernemers in het Atom House niet over om de stad te verlaten. “Als je voor internationale klanten werkt, heb je het als start-up nergens beter dan hier”, zegt hij. “Het is altijd lente, de kwaliteit van leven is hoog en de kosten zijn veel lager dan in andere start-up steden. En zolang je bedrijf groeit, maakt het investeerders niet uit of je in Medellín of in Silicon Valley zit.”

Carlos Álvarez vertelt in de documentaire Future Cities over zijn afkomst en ambities. De tekst gaat verder onder de video.

Keerpunt

Voor wie de serie Narcos op Netflix heeft gekeken, is het even wennen. Maar als Colombia’s tweede stad iets heeft bewezen dan is het dit: Medellín is een stad die in staat is geweest om zichzelf opnieuw uit te vinden en daarbij trauma’s uit het verleden van zich af te werpen. 25 jaar geleden was het de gevaarlijkste plek op aarde. Bovenop de oorlog tussen de overheid, rechtse en linkse milities, had Medellín Pablo Escobar, de grootste drugsbaron ooit. Tachtig procent van de cocaïne in de Verenigde Staten kwam van Don Pablo. Iedereen die hem dwars zat, ruimde hij uit de weg; van straatschoffies en presidentskandidaten tot de scheidsrechter die tegen zijn club floot. Ook na zijn dood in 1993 bleef het nog jarenlang gevaarlijk in Medellín.

Het keerpunt kwam rond de eeuwwisseling. Terwijl door hard optreden van president Álvaro Uribe landelijk de veiligheid verbeterde, startte in Medellín een sociale revolutie met de komst van burgemeester Sergio Fajardo – professor in de wiskunde, afkomstig uit een vooraanstaande architectenfamilie en nieuwkomer in de politiek. De moeilijkheden met geweld en drugs zag hij niet als een eenzijdig veiligheidsprobleem dat kon worden opgelost door meer politie in te zetten, maar als symptomen van dieperliggende ellende. Hij richtte zich op de stadsdelen met de grootste problemen: de arme wijken op de berghellingen waar mensen die gevlucht waren voor de oorlog zelf hun huizen bouwden en vastplakten aan de stad. Door op deze plekken te investeren in onderwijs, mobiliteit en leefbaarheid zou de vicieuze cirkel van armoede en geweld vanzelf worden doorbroken, meende hij. Vanaf dat moment kregen wijken die jarenlang vergeten waren – ze waren zo gevaarlijk dat niemand erheen durfde – de mooiste gebouwen, de beste scholen en de meest vooruitstrevende projecten zoals elektrische roltrappen en stadskabelbanen om de hooggelegen wijken te verbinden met de stad in het dal.

In 2013 werd Medellín door de Wall Street Journal en Citibank uitgeroepen tot meest innovatieve stad ter wereld. Vorig jaar kwam daar de prestigieuze Lee Kuan Yew World City Prize bij. De ommezwaai van stad inspireert burgemeesters en stadsexperts van over de hele wereld. Vooral omdat de aanpak werkt. Tussen 2000 en 2015 nam het aantal moorden met 80 procent af. In dezelfde periode daalde het aantal mensen dat als arm wordt bestempeld met een kwart en verviervoudigde het lokale bruto nationaal product.

Tussen 2000 en 2015 nam het aantal moorden in Medellín met 80 procent af

© Yvonne Brandwijk

Blik op de toekomst

De volgende stap in het masterplan van Medellín is het ontwikkelen van een kenniseconomie. De enige exportsector die, nu de prijzen voor koffie, olie en andere grondstoffen dalen, legaal en op korte termijn geld en banen kan opleveren. De Colombiaanse overheid berekende dat er alleen de komende drie jaar al een miljoen banen nodig zijn. Voor gedemobiliseerde strijders, soldaten en slachtoffers die re-integreren in de samenleving, maar vooral voor de gewone Colombianen die na een halve eeuw oorlog de blik stevig op de toekomst hebben gericht.

In 2021 wil Medellín de slimste stad van Latijns-Amerika zijn. En om dat doel te halen wordt hard gewerkt. De stad heeft een levendig wetenschapsmuseum, bouwt drie nieuwe universiteiten – elk met een capaciteit voor tienduizend studenten – en het grootste innovatiedistrict van het continent. “Het is een gebied van 168 hectare waar ziekenhuizen, onderzoeksinstituten, universiteiten, start-ups en investeerders zo dicht bij elkaar zitten dat het niet anders kan dan dat kennis vloeit en ideeën worden gedeeld”, zegt Catalina Castaño van innovatiecentrum RutaN. RutaN staat in het hart van het nieuwe district en werd in 2008 geopend om ervoor te zorgen dat innovatie steeds bij iedereen op de agenda staat. In het gebouw houden 140 start-ups kantoor en bijna dagelijks zijn er webinars, hackatons en meet-ups. Om de doelstelling van 2021 te halen schoolde RutaN de afgelopen drie jaar zevenduizend tieners in robotica, bio-en nanotechnologie. Tweeduizend bedrijven tekenden de innovatieovereenkomst waarin ze beloven 3 procent van de omzet te investeren in innovatie, onderzoek en technologie (in Nederland is dat gemiddeld 2 procent).

Kinderen krijgen les in robotica, bio- en nanotechnologie. © Yvonne Brandwijk

Investeringen

De ambities van Medellín zijn gigantisch. Bij iedereen die de stad bezoekt, rijst de vraag: Hoe betaalt de stad dit allemaal? Om dat te begrijpen geeft Jorge Giraldo, socioloog aan de universiteit EAFIT en onderzoeker van de lokale cultuur een spoedcursus in de zogenoemde ‘Paisa-cultuur’. “Paisas zijn zeer gehecht aan hun grond en hebben daarnaast een goede neus voor zaken. Pablo Escobar was nooit zo groot geweest als hij niet uit Medellín kwam.”

Behalve de grootste drugsbaas ooit, bracht Medellín volgens de professor een vijfde van de meest succesvolle bedrijven in Colombia voort. En in plaats van te vluchten voor het geweld, besloten zij te blijven. Tijdens een serie bijeenkomsten in 1991 – het meest gewelddadige jaar in de geschiedenis van de stad – zochten deze ondernemers met intellectuelen, maatschappelijke organisaties en lokale politici naar een uitweg voor de stad. Samen legden zij de basis voor de huidige visie van de stad om te investeren in het verkleinen van de sociale verschillen, educatie en leefbaarheid en ze schoven Fajardo naar voren om de revolutie te leiden. “De wederopstanding is geen one-man-show. Er zit een collectief achter”, aldus Giraldo. En dat zorgt al 25 jaar voor betrokkenheid en een bijdrage aan de gemeentekas waar geen stad aan kan tippen. Een goed voorbeeld is EPM, het meest succesvolle nutsbedrijf van Latijns-Amerika. EPM is eigendom van de stad en investeert jaarlijks een kwart van de nettowinst – 500 miljoen in 2015 – in de ontwikkeling van de stad. Nog eens zeven procent gaat naar activiteiten gelieerd aan innovatie en technologie.

© Yvonne Brandwijk

De investeringen in veiligheid, leefbaarheid en onderwijs betalen zich terug, zegt Andres Barreto, een geboren Colombiaan van 27 die met zijn ouders naar de Verenigde Staten vluchtte waar hij fortuin maakte in de internetbusiness. Net als 43 andere buitenlandse bedrijven – waaronder Huwei en IBM – besloot hij zich te vestigen in Medellín. Hij begon de eerste co-werkplek voor internetondernemers en investeerde in 25 start-ups waaronder die van Carlos Álvarez. “Het gaat heel snel met Medellín”, voorspelt Barreto. De toptechnici met wie hij werkt, zagen hun inkomen in twee jaar tijd verdrievoudigen en de eerste start-ups die hij financierde, investeren nu zelf in de nieuwe generatie. “Over vijf of tien jaar verdient Colombia, met Medellín voorop, meer met het exporteren van kennis dan met welke grondstof, legaal of illegaal, dan ook”, aldus Barreto.

Maar hoe mooi ook, de metro, kabelbanen en prachtige openbare bibliotheken namen het grootste probleem niet weg: de extreme ongelijkheid. Medellín is de stad met de grootste inkomensverschillen in Colombia, het meest ongelijke land van Latijns-Amerika. Door de recente ontwikkelingen werkte een record aantal mensen zich op vanuit de armoede. Maar waar de armen iets minder arm werden, werden de rijken veel rijker. Het verschil bleef en werd zelfs groter in 2016.

© Yvonne Brandwijk

Uitzondering

In de wijk waar Carlos Álvarez opgroeide, kunnen de mensen vanuit hun zelfgebouwde huizen die tegen de berg opgroeien de luxe woontoren en de golfbanen bijna aanraken. De afstand lijkt op het eerste oog onoverbrugbaar, maar dat valt volgens Álvarez wel mee. Hij gelooft dat internet en technologie het gat kunnen dichten waardoor de kansen om op te klimmen op de sociale ladder democratiseren. Hij neemt zichzelf als voorbeeld. “Ik heb alles via internet geleerd: van Engels tot hoe je een bedrijf start, leidt en verkoopt. Met een muisklik ligt de wereld aan je voeten.”

Toch is het voorlopig nog een uitzondering dat iemand uit zijn wijk een start-up leidt met klanten en werknemers uit de hele wereld, blijkt tijdens een rondje door zijn oude buurt. Tussen de troep langs de toegangsweg hangen jongens in kapotte fauteuils. Hun ogen zijn op de weg gericht, een pitbull aan de lijn. “Ze houden in de gaten wie er de wijk in en uit gaat”, zegt Alvarez die er in zijn overhemd en gepoetste schoenen eerder uitziet als een exoot dan een ex-buurtgenoot. Vanuit openluchtbarretjes schalt snoeiharde salsa. Of hij er ook een lust, roepen schaars geklede vrouwen vanachter een tafel vol lege bierflessen. Hij lacht, maar is zichtbaar niet op zijn gemak. Hij wil geen aandacht trekken, zal hij later zeggen. De bekende drugsbazen zijn dan wel dood of gevangen, de handel is gebleven en daarbij zijn pottenkijkers niet gewenst.

Carlos in zijn oude buurt waar hij is opgegroeid. © Yvonne Brandwijk

Over vijf of tien jaar verdient Colombia meer met het exporteren van kennis dan met welke grondstof, legaal of illegaal, dan ook. Andres Barreto

Hoewel het niet overal even duidelijk is, wijst Alvarez erop dat Medellín snel verandert. “Vijf jaar geleden kon je hier niet lopen, nu moet je alleen een beetje oppassen”, zegt hij. Het is volgens hem een kwestie van tijd voor de revolutie ook deze wijken bereikt. “Het snelle geld is overal in de wereld een makkelijke weg. In deze regio is het alleen veel dichterbij.” Om jongeren uit arme wijken kennis te laten maken met de kansen die de stad biedt, wil hij een sociaal programma opzetten. Natuurlijk is het belangrijk dat ze leren programmeren, maar hij wil ze vooral de kennis, vaardigheden en connecties bieden die ze nodig hebben om hun eigen producten te bouwen of een start-up op te zetten. “Als het goede ideeën zijn, wil ik er graag in investeren”, lacht hij. “Wat deze stad nodig heeft, is goede voorbeelden. Mensen die laten zien dat het voor iedereen mogelijk is om met een eerlijke onderneming geld te verdienen, internationaal te werken en werkgelegenheid te bieden.”

© Yvonne Brandwijk

Carlos Álvarez groeide op in een van de armste delen van Medellín, maar werkte zich op tot een succesvol internetondernemer met een internationaal bedrijf. Hij peinst er niet over om het Atom House, de eerste werkplek voor start-ups, te verlaten. “Het maakt investeerders niet uit of je hier zit of in Silicon Valley.” Dankzij innovatieve infrastuctuur zoals roltrappen en kabelbanen is de stad in het dal nu eenvoudig bereikbaar voor de bewoners van de armere wijken op de berghellingen. De aanpak is effectief: het aantal moorden nam met 80 procent af en het aantal arme mensen daalde met een kwart tussen 2000 en 2015.

Future Cities
Future Cities wordt gesteund door het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten, Freepress/Postcodeloterijfonds voor journalisten, het Stimuleringsfonds voor de Creatieve Industrie en het ‘Innovation in Development Reporting Grant program’ van het European Journalism Centre (EJC), gefinancierd door de Bill and Melinda Gates Foundation.

Bron: Trouw

Dit artikel is geplaatst in

Geef een reactie

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Zoeken

Recente reacties