KRALENDIJK – “De datum 10-10-’10 heeft ons de das omgedaan”, zegt een gepensioneerde vrouw verontwaardigd op het plenchi Susanita Trinidad bij de ingang van een bank in Playa. Het is de verzamelplaats van vooral gepensioneerden.
Niet alleen daar, maar overal op Bonaire komt de kritiek op hetzelfde neer. De sociaal-economische ongelijkheid tussen Bonaire en Nederland is een doorn in het oog van de bevolking.
Een reportage van Belkis Osepa
Op het plein verkoopt de één de brièchi (lokale staatslot), de ander is daar om vooral sociaal actief te blijven. De verontwaardigde vrouw wil niets meer zeggen. Het enige woord dat ze blijft herhalen is ‘horka’.
We zijn door hen ‘opgehangen’. Ik wil Bonaire zoals het was!”
Fransisca valt haar bij en zegt: “10-10-10 is een tragedie. Ik wil een ander Bonaire. Nu is mijn geld zo op.”
Men kijkt onder andere naar de grote verschillen tussen de minimumlonen, lage bestaansminimum, lage pensioenen, lage bijstandsuitkering, het uitblijven van de kinderbijslag en andere sociale uitkeringen.
Poets
De 74-jarige Erma verwoordt de wens van veel van de vrouwen op het pleintje:
“We willen Bonaire zoals het vroeger was. De makamba’s (Nederlanders) hebben ons een poets gebakken, nan a ‘kohe nos kabésabou’. Er moet veel gebeuren om de Bonaire als vroeger terug te krijgen. Dat realiseer ik me heel goed.”
Ron Gijzen, station manager bij de radio Mega Hit FM, definieert de huidige status als een ‘schijnintegratie’.
“Willen we op gelijke voet verder in het Koninkrijk, dan moeten we investeren in gelijkheid. Bonaire had een stuk beter voor gestaan en was veel minder ontevreden geweest, als we vanaf het begin als gelijkwaardige burgers zijn behandeld. Het kan en mag niet zo zijn dat er twee soorten Nederlanders bestaan.”
Pessimistisch
Gepensioneerde Eligio Thielman komt ook langs om een praatje te maken met de vrouwen. Even is Thielman net zo pessimistisch.
“We gaan alsmaar achteruit. Ik wil het Bonaire van vroeger, niet het Bonaire van de makamba’s.”
Thielman woont al jaren in Spanje. Bijna elk jaar komt hij terug. Nu hij gepensioneerde is blijft hij iets langer op zijn geboorte-eiland.
Pratend krijgt Thielman zijn strijdlust terug.
“Bonaire kreeg te horen: ‘Je krijgt alles net als in Nederland’. Dat was niet waar. Het zijn leugenaars.”
Thielman erkent dat de Bonaire van vroeger toch best een lange weg terug is. Een referendum zou de uitkomst zijn, maar daarvoor moet er wel eenheid zijn.
Belofte
Nòchi Willem is presentator van een bekend inbelprogramma en voorzitter van de fundashon Bon Governashon (Goed Bestuur).
“Er is de bevolking de belofte gedaan van gelijktrekking van de sociaal-economische rechten om achter de nieuwe status te staan. In de praktijk voelt men zich achtergesteld. De kwaliteit van leven is niet verbeterd na 10-10-10.”
Advocaat Michiel Bijkerk en leider van de politieke partij PHU strijdt al jaren tegen de ongelijkheid tussen de BES-eilanden en Nederland. Een rechtszaak over de gelijktrekking van de pensioenuitkering vorig jaar heeft hij verloren. Binnenkort dient het hoger beroep.
Bijkerk: “We zijn een integraal deel geworden van Nederland. We zien dat rechten die geen geld kosten wel worden gelijkgetrokken. En de rechten die geen geld kosten niet. Een basis van niets.”
Adios
Thielman noemt nog een voorbeeld van ongelijkheid. Hij antwoordt meteen op de vraag of hij tevreden zal zijn als er gelijkheid is tussen Nederland en Bonaire.
“Ja. Maar als ik geen pensioen krijg zoals in Nederland en mijn kinderen geen moer, dan moeten we gewoon zeggen: adios Nederlanders. We willen Bonaire terug.”
Door Belkis Osepa
Bron: Caribischnetwerk.NTR
Mevrouw Van Aller,
U gaat bewust (?) voorbij ,weliswaar met een hoop woorden,aan mijn argumenten over te betalen premies en hoogte van salarissen. (www-uitkering hoger dan een salaris ???…ik zou het wel weten).
Er kunnen ook in Nederland verschillen in welvaart zijn.
In bv. oost Groningen zijn de modale salarissen lager dan in de randstad dus de ingelegde premies lager en ergo eventuele uitkeringen navenant lager (aow,pensioen,ww).
Menig product is daar in de winkel ook duurder in verband met hogere transportkosten.
Maar omdat u niet ingaat op mijn argumenten sluit ik mijnerzijds deze discussie.
ook al ben ik het op een hoop punten met Renee van Aller eens.
Ik denk ook dat er geen verschil mag zijn tussen caribische Nederlanders en de mensen in Nederland.
toch ben ik het niet eens met, dat de Nederlanders Papiamanto moeten leren.
als ze dat doen prima maar Nederlands is de taal die gesproken wordt in het koninkrijk.
De friezen/limburgerss spreken ook gewoon nederlands als dat nodig is.
Als men de papiamentse taal heilg gaat verklaren en weigert fatsoenlijk nerderlands te leren dan is men dom bezig.
Dat is in het belang van de politiek, want domme mensen stemmen op maffia partijen.
@Meneer Eric
Het verdrag met Marokko wordt vooral opgezegd om te bezuinigen, maar dat kan verkeerd uitpakken. Dat verdrag heeft als basis ook het woonlandbeginsel, evenals de BES-eilanden. Voorzover ik weet is er geen verschil in AOW in Groningen en Texel. Vanaf het begin was duidelijk dat Nederland de situatie op de BES-eilanden goedkoper invulde en dat het allemaal op een koopje moest omdat deze ontwikkelingen niet waren voorzien. Maar of wel je behoort als gemeente bij Nederland of niet, maar je wordt geen tweederangs gemeente toch of wel? Ik heb nooit een degelijke onderbouwing gezien van de kosten van levensonderhoud in de BES-eilanden en Nederland. Alle levensmiddelen moeten ingevlogen worden en er kan niet meer zonder invoerrechten worden ingevoerd van de andere eilanden. Ook was lange tijd niet duidelijk wat een BES precies inhield. Alles is erop het laatste moment doorheen gejakkerd. De BES-eilanden wilden geen Nederlands openbaar lichaam worden maar in de Nederlands Antillen blijven. Alleen wilde Curaçao op zichzelf terwijl al vast stond dat het opheffen van een bestuurslaag onvoordelig is voor de democratie, deugdelijk bestuur en toezicht. Dat is wel gebleken in Aruba. Premier Henny Eman zei in 1986 dat de status aparte zou voorkomen dat er ooit nog overheidsschulden zouden zijn. Thans blijkt dat de overheidsschuld nog nooit zo hoog was. Gezien het feit dat overheden blijkbaar altijd schulden maken, lag dit voor de hand. Dan is het natuurlijk ook problematisch dat zo weinig Nederlanders die op de BES-eilanden komen wonen en werken de moeite nemen om vooraf de landstaal te leren en zich op de hoogte te stellen van de verschillen in waarden en normen en daar naar handelen. De BES-eilanden zouden onder een overkoepelende dienst moeten vallen en niet onder alle Nederlandse departementen. Dat maakt alles onnodig duur en dat gaat ten koste van de inwoners. Terwijl we in Nederland de mond vol hebben over noodzakelijke aanpassingen van vreemdelingen in Nederland. Hoezo wordt er gemeten met twee maten? De economische activiteiten in Nederland stagneren ook reeds langdurig met name de binnenlandse vraag. Er dreigt een nieuwe recessie. Ook dat wordt voor een groot deel afgewenteld op de burgers. De voorzieningen in Nederland zijn echter beter dan op de BES-eilanden en dat lijkt mij onbillijk.
@ mevr. Aller,
Wat het door u ingebrachte causale verband is tussen het op te zeggen verdrag met Marokko en de situatie op de BES-eilanden ontgaat mij geheel. Maar wat wilt u eigenlijk voor de BES-eilanden? Even hoge aow-pensioen-ww- uitkeringen als in Nederland? Alle 3 de uitkeringen hebben – mede- te maken met ingelegde premies. En die premies zijn
, afgezien van de door de eilandelijke overheid vastgestelde premiepercentages, afhankelijk van het salaris dat iemand verdient. En dat salaris is afhankelijk van de rentabiliteit van de bedrijven op de eilanden. Dus eerst moet de economische activiteit sterk verbeteren op de eilanden waardoor de bedrijven beter renderen waardoor de salarissen kunnen stijgen waardoor de premies….et cetera et cetera.
(Ook in de USA is er een verschil in welvaart tussen bijvoorbeeld Arkansas en New York). Het kan toch niet zijn dat een ww-uitkering ( op Nederlands niveau) hoger is dan een gemiddeld salaris op eilandniveau?).
Nu Nederland het verdrag met Marokko opzegt wordt het tijd dat de Nederlanders van de BES-eilanden op een lijn gesteld worden met de Nederlanders in Nederland. Bij voorkeur geen verdere verhoging van de belastingdruk, maar verbetering van de levensomstandigheden. Makamba’s die op de eilanden werken krijgen notabene een extra toelage. Hun inkomen wordt niet aangepast aan de lokale kennelijk ‘zoveel goedkopere levensomstandigheden’. Volgens de Nederlandse politieke besluitvorming zouden zij moeten worden gekort op hun salaris. Immers ley pa un ley pa tur. Of wil Nederland de ‘rechtsstaat’ nog innemender inzetten voor de eigen schatkist? Wanneer gaat de Tweede Kamer nu eindelijke wat doen om deze pijnlijke en onaanvaardbare situatie te herstellen?