CURAÇAO – Twintig topeconomen en politici hebben een kritisch rapport over drugsbestrijding gepubliceerd. In het rapport van de London School of Economics genaamd Ending The Drugs Wars worden onder meer de 100-procentscontroles geanalyseerd. De maatregelen hadden een averechts effect op de totale cocaïnesmokkel.
Via andere routes nam de smokkel juist schrikbarend toe, stellen de schrijvers.
Professor Peter Reuter gaat dieper in op dit zogeheten ‘balloneffect’: als de ene aanvoerroute wordt afgesloten door strenge maatregelen, wordt er een andere route gebruikt.
In 2001 werden 1300 bolletjesslikkers gearresteerd, waarop de Nederlandse autoriteiten in december 2003 hun strategie aanpasten.
Smokkelaars met minder dan drie kilo bij zich werden heengezonden, hun naam belandde op een zwarte lijst en ook waren de drugszondaars gedurende drie jaar hun paspoort kwijt.
Het aantal bolletjesslikkers nam drastisch af, zoals vooraf beoogd.
West-Afrika
Maar voor de hoeveelheid cocaïne die naar Nederland kwam, maakten de 100-procentscontroles niks uit, stelt Reuter.
Werd in 2003 nog 1,1 ton drugs uit Afrika onderschept, vier jaar later was dat vervijfvoudigd naar 5,5 ton.
Vooral West-Afrika was een belangrijke regio voor cokesmokkel.
Het precieze verband kan niet zonder meer bewezen worden, maar Reuter vindt de timing van de Afrikaanse opkomst opvallend.
Ook wijst hij erop dat de productielanden niet gewijzigd zijn.
De meeste cocaïne kwam uit Colombia en Venezuela om via ‘hub’ Curaçao verder vervoerd te worden.
Toen die route ontdekt werd, schakelden de drugsbendes uit Colombia en Venezuela over op smokkelroutes via West-Afrika.
Vervelend voor landen als Ghana en Guinee-Bissau is dat de lokale overheden verder gecorrumpeerd worden.
Luchthaven
Volgens Henk van de Bunt, criminoloog aan de Erasmus-universiteit in Rotterdam, richt de Nederlandse drugsbestrijding zich veel te eenzijdig op luchthavens.
Daardoor verslapt de controle op andere terreinen.
De Nederlandse politie lijkt die mening te onderschrijven: vorige maand schatte die in de Volkskrant dat een kwart tot de helft van de in Europa gebruikte cocaïne het continent binnenkomt via de Rotterdamse haven.
‘Oorlog verloren’
De onderzoekers, waaronder de Britse vice-premier Nick Clegg en vijf Nobelprijswinnaars, beschouwen de war on drugs als verloren.
De jaarlijkse investering van 100 miljard dollar leiden tot massaopsluiting, drugsgerelateerd geweld en politieke instabiliteit.
In totaal zitten 9 miljoen mensen wereldwijd vast vanwege drugsvergrijpen.
Een kwart van hen is gedetineerd in de Verenigde Staten.
Dat land boekte destijds wel succes in Colombia bij de oorlog tegen drugs, maar datzelfde succes leidde ook tot de opkomst van buurland Mexico als narco-grootmacht waar de VS zo mogelijk nog meer last van heeft.
Het verleggen van drugsroutes heeft geleid tot politieke instabiliteit in onder meer Afghanistan en West-Afrika.
Een minder streng beleid werkt beter, concluderen de schrijvers dan ook.