Historisch overzicht | Laatst aangepast: 01-08-2014
Zolang Nederland verbonden is met de Benedenwindse eilanden Aruba, Bonaire en Curacao, blijft er een interessante relatie tussen Nederland en Venezuela. De ene keer als goede vrienden, maar andere momenten ligt een oude burenruzie op de loer.
Als het niet goed gaat tussen de twee landen en de eilanden, wordt er veel over geschreven en zijn er veel vragen. Hoe zit het met de Venezolaanse marine? Worden de eilanden “beschermd” door de NAVO? In dit artikel een beknopt overzicht van de Venezolaanse marine en punten die een rol kunnen spelen bij een eventueel conflict.
Nederlandse zorgen
De band tussen Nederland en Venezuela is door de eeuwen heen niet altijd even goed geweest. Soms was deze jarenlang normaal, maar andere jaren was er flinke wrijving. Meerdere keren heeft Nederland marineschepen naar de West gestuurd om acties tegen Venezuela uit te voeren (bijv. in 1895 en 1908) of om aanvallen van Venezuela te voorkomen.
Gert Oostindië van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde in Leiden verklaarde in maart 2006 tegenover de Helderse Courant dat “de claim van Venezuela op de benedenwindse eilanden er al eeuwen” ligt. “Pas in de jaren zeventig van de vorige eeuw zei de toenmalige regering dat zolang Nederland er de baas zou zijn, Venezuela er geen aanspraak meer op zou maken.”
Ook de voormalige president van het land, Hugo Chavez, zei niet geïnteresseerd te zijn zolang de eilanden onderdeel zijn van Nederland. Uit uitgelekte ambtsberichten van de Amerikaanse ambassade, die de NOS van Wikileaks kreeg, bleek dat Den Haag vermoedde dat zodra Nederland afstand zou doen van de eilanden, Venezuela ze zou annexeren.
Omdat Venezolaanse militaire vliegtuigen zonder toestemming boven Curaçao waren verschenen en omdat Venezuela had opgeroepen om de ‘historische’ band tussen Venezuela en de Antillen te herstellen, maakte Nederland zich in 2005 toch zorgen over een aanval van Venezuela. In de jaren daarna namen de zorgen af, tot Venezuela Nederland in 2010 beschuldigde van het voorbereiden van een invasie. In 2013 bezocht de minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans als eerste Europese minister de nieuwe president Maduro en zei geen enkel gevaar te zien in het Zuid-Amerikaanse land.
In juli 2014 ontstond echter een rel toen -tijdens een diplomatiek conflict- Venezuela met marineschepen gedreigd zou hebben.
Of Venezuela ooit heeft gespeeld met de gedachten de voormalige Antillen te annexeren is natuurlijk nauwelijks in te schatten. Toch zijn de zorgen van Nederland te begrijpen, want mocht het ooit tot een gewapend treffen komen, dan staat de Nederlandse krijgsmacht tegenover een krijgsmacht die op meerdere punten in het voordeel is. Bovendien, de NAVO zal Nederland niet helpen; Artikel 5 geldt niet voor eilanden ten zuiden van de Kreeftskeerking, zie Artikel 6.
Eilanden voor de Venezolaanse kust
Voor veel Nederlanders zijn het Caribisch Gebied en vooral de afstanden onbekend. Daarom heel kort wat informatie over deze eilanden:
Aruba
Hoofdstad: Oranjestad
Oppervlakte: 184km2 (30 km lang en max 9 km breed)
Inwoners: circa 100.000
Vliegveld op de zuidkust
Zandstrand op zuidkust, rotsformaties op noordkust
Venezuela ligt 24 km ten zuiden van ArubaCuraçao
Hoofdstad: Willemstad
Oppervlakte: 444km2 (65 km lang en max 11 km breed)
Inwoners: circa 173.000
Modern vliegveld op de noordkust
Zandstrand op zuidkust, rotsformaties op noordkust
Venezuela ligt 60 km ten zuiden van CuraçaoBonaire
Hoofdstad: Kralendijk
Oppervlakte: 288km2 (38 km lang en max 11 km breed)
Inwoners: circa 13.000
Vliegveld Flamingo Airport (asfaltweg)
Venezuela ligt 80 km ten zuiden van Bonaire
Ter vergelijking: de oppervlakte van Texel is 170km2. De afstand tussen de eilanden en Venezuela is zeer klein en dat heeft verschillende nadelen: eenheden op zee kunnen vanaf land worden beschoten, land zorgt voor beperktere detectiekans van vliegtuigen (boven land vanaf zee) en vanuit Venezuela zijn de aanvoerlijnen kort.
PC-21 Guaiquerí voert de POVZEE’s aan; patrouilleschepen met moderne sensoren en uit te rusten als een goed bewapend korvet. (Foto: Capitán Ted/ Wikimedia Commons)
De vloot
De Venezolaanse marine is een medium bruinwater-marine (dwz gespecialiseerd in operaties nabij de kust), met voornamelijk patrouilleschepen. De marine heeft ruim 18.000 personeelsleden waarvan 7.800 mariniers en 500 man/ vrouw werkzaam bij de luchtvaarttak van de marine (cijfers 2006). Wat personeel betreft heeft Venezuela duidelijk een grotere marine dan Nederland (ongeveer 8.000 man meer).
De kern van de Venezolaanse marine bestaat op dit moment uit 4 nieuwe Guaiqueríklasse patrouilleschepen van Spaanse makelij. De schepen hebben als hoofdbewapening 76mm kanons, maar zijn om te bouwen tot volwaardige korvetten met raketten tegen vliegtuigen en schepen. Plus ze hebben een heel aardig pakket aan Nederlandse sensoren.
Van de zes fregatten van de Mariscal Sucreklasse zijn nog twee of drie schepen zeewaardig. Maar ze zijn oud en erg veel gevechtswaarde, ondanks de modernisering, kan ze niet worden toegedicht.
Verder heeft Venezuela 6 snelle patrouilleboten van de Constituciónklasse die zeer geschikt zijn om in kustwateren een aanval te lanceren op vijandelijke schepen met kanon en Otomat mk2. Drie van de zes beschikken over deze raketten. De boten zijn in 1974 en 1975 gebouwd in de UK. Deze snelle, kleine boten (moeilijk op de radar te zien, zeker in kustgebieden) kunnen met hun Otomats flinke schade aanrichten.
Lancering van Otomat.
Dan de onderzeeboten. De twee zijn stokoud, maar zelfs dan kunnen onderzeeboten dodelijk zijn. Mits goed onderhouden en met goed getraind personeel. Daar wordt in het geval van Venezuela echter aan getwjfeld. Het betreffen twee onderzeeboten van Duitse makelij van het bekende U-209A type (Sabalo klasse), uit 1976 en 1977. Zowel de wapensystemen, als de sensoren, als de commando- en communicatiesystemen zijn verouderd en het personeel zal niet erg veel ervaring hebben. Het is onbekend of de onderzeeboten echt inzetbaar zijn.
Sabalo klasse
Al sinds 2007 zou Chavez bezig zijn geweest met de vervanging van de twee oude onderzeeboten met Russische diesel-electrische onderzeeboten van de Varshavyanka klasse, in het Westen bekend als de Improved Kilo klasse onderzeeboten. In 2010 werd melding gemaakt van verregaande onderhandelingen om de stille subs toe te voegen aan de vloot. Deze onderzeeboten zouden een enorme impuls zijn voor het onderwaterwapen van Venezuela, maar zijn er nog niet gezien.
Beelden van het eerste landingsschip van de Los Frailesklasse.
Om de mariniers aan land te brengen beschikt de Venezolaanse marine over 4 Landing Ship Tank (LST): Zuid-Koreaanse landingsvaartuigen van ruim 100 meter die tanks kunnen vervoeren. Op dit moment wordt de amfibische vloot uitgebreid door Damex, een joint venture tussen het Nederlandse Damen en een Cubaans staatsbedrijf. Zij bouwen in de periode 2012-2014 vier landingsschepen voor Venezuela. Deze vier, van de Los Frailesklasse, staan bij Damen bekend als Damen Stan Lander 5612. De schepen zijn 57,27 meter lang en zouden geen tanks kunnen vervoeren. Wel kunnen zij lichte eenheden aan kades afzetten voor bijv. humanitaire hulpverlening, assistentie aan andere ministeries en natuurlijk tijdens een amfibische aanval.
Ook de nieuwe patrouilleschepen komen van bedrijven die onderdeel zijn van Damen. In totaal heeft Venezuela voor kustwacht en marine 14 patrouilleschepen besteld bij de Nederlandse scheepsbouwer. Deze schepen worden gebouwd in Cuba en Venezuela. De patrouilleschepen, waarvan de langste zo’n 50 meter is, worden vooral gebruikt voor kustwacht- en politietaken.
Het bevoorradingsschip van de Venezolaanse marine komt uit Zuid-Korea en moet de grotere eenheden een groter bereik kunnen geven. De Ciudad Bolívar (T-81) werd opgeleverd 2001.
T-81 Ciudad Bolívar bevoorrader
In de lucht
In tegenstelling tot de Nederlandse marine, beschikt Venezuela nog over maritieme patrouillevliegtuigen: EADS CASA C-212PM Patrullero. Deze gemoderniseerde vliegtuigen kunnen (mits er luchtoverwicht is) op jacht naar onderzeeboten én ondersteuning bieden aan landeenheden.
Aan boord van de schepen bevinden zich de gemoderniseerde Agusta Bell 212 ASW, welke eveneens gespecialiseerd is om onderzeeboten op te sporen en te vernietigen. Deze heli’s kunnen ook ingezet worden om een aanval op oppervlakte eenheden te dirigeren. 6 helikopters zijn operationeel.
De 7 moderne Bell 412EP helikopters hebben aanvullend op de bovenstaande eenheden de beschikking over de AlliedSignal RDR 1500 track/scan radar. Hiermee kunnen vijandelijke schepen opgespoord worden, zodat andere eenheden hun raketten (denk aan de Otomat) van grote afstand kunnen afvuren zonder zelf gezien te worden.
Comando de infantería de marina
Het Venezolaanse Korps Mariniers bestaat uit ongeveer 8.000 mannen én vrouwen. Het beschikt over verschillende pantservoertuigen en gepantserde landingsvoertuigen. Evenals het Nederlandse Korps Mariniers heeft het mortierpelotons. Het beschikt bovendien over 105mm houwitzers en Bofors anti-aircraft missiles. Onlangs is de Amerikaanse training van deze mannen en vrouwen gestopt en overgenomen door Chinese eenheden.
Nederland staat er alleen voor
Aruba, Curacao, Bonaire, Sint Maarten, Sint Eustasius en Saba vallen niet onder het NAVO verdrag, waarin staat dat bij een aanval alle NAVO-landen ten strijde zullen trekken. In Artikel 5 wordt gesproken van alleen aanvallen in Europa en Noord-Amerika. Er worden een paar uitzonderingen gemaakt: Franse departementen in Algerije, Turkije en eilanden ten noorden van de Kreeftskeerkring. De genoemde eilanden liggen ten zuiden van de Kreeftskeerkring. Lees hier het NAVO verdrag in het Nederlands.
Jammer voor de eilanden in het Caribisch gebied. Of het Nederlandse gemeenten zijn of niet: bij een invasie van Venezuela zal Nederland zelf moeten terugvechten. Natuurlijk kan het Groot-Brittannie en Frankrijk vragen om te helpen (zij hebben daar ook eilanden), maar het is de vraag of ze daar dan zin in hebben. Niets zegt dat ze “ja” moeten antwoorden.
Nederlandse overwinning is allesbehalve zeker
In Nederland wordt nog weleens lacherig gedaan over de Venezolaanse marine. Zo zei toenmalig minister van Defensie Henk Kamp (VVD) in maart 2006 dat Nederland een aanval van Venezuela makkelijk af zou slaan. Kamp reageerde daarmee op de ongerustheid in de Tweede Kamer over de veiligheid van de eilanden. Kamp zag geen enkel probleem; de Nederlandse marine zou volgens hem genoeg slagkracht hebben om “het tweedehands marineschip van Venezuela” te weerstaan.
Dat is wat te eenvoudig gedacht. Zeker na de investeringen van Venezuela en de bezuinigingen in Nederland (van o.a. Kamp zelf).
Sinds 2010 heeft Venezuela deze POVZEE klasse patrouilleschepen/ korvetten.
De Koninklijke Marine heeft goed getraind personeel en geavanceerd materieel. De Venezolaanse marine is op open zee inderdaad geen partij. Nederland heeft weinig te duchten van de Venezolaanse vloot die de laatste jaren vooral heeft toegelegd licht bewapende patrouilleschepen.
Maar tijdens een eventueel conflict tussen Nederland en Venezuela zal het treffen niet op open zee plaatsvinden. Doordat de Benedenwindse eilanden zo dicht op Venezuela liggen, zal Nederland niet alleen met de Venezolaanse marine te maken krijgen, maar ook met bijvoorbeeld de Venezolaanse luchtmacht met hun Sukhoi-30MKV Flanker’s, F-16’s en F-5’s, plus 50 Russische aanvals- en transporthelikopters. De Venezolaanse krijgsmacht telt maar liefst 100.000 militairen (Nederland 45.000).
Sukhoi SU-30MKV Flanker.
De Nederlandse verdediging ter plaatse bestaande uit 500 militairen en een stationsschip (doorgaans een patrouilleschip van de Hollandklasse dat niet bedoeld is voor oorlogshandelingen), is niet ingericht om een massale aanval van Venezuela te stoppen. Ons land zal dan in een later stadium de eilanden moeten heroveren.
De ligging en de geografie van de eilanden is duidelijk in het voordeel van Venezuela: zij hebben luchtoverwicht, de aanvoerlijnen zijn kort en kunnen vanaf land eenvoudig een aanval opzetten, terwijl de Nederlandse schepen lang moeten varen en niet per definitie luchtoverwicht en een plek om te bevoorraden hebben. Nederlandse schepen en vooral vliegtuigen moeten vanaf bijvoorbeeld Sint Maarten opereren, een kleine 1.000 km ten noorden van de Benedenwindse eilanden.
Daarnaast is Venezuela nog niet klaar met nieuwe wapens. Het land heeft tussen 2005 en 2010 voor 4,4 miljard dollar aan Russische wapens gekocht en is nu volgens de Venezolaanse website Fav-club.com bezig met het verwerven van kustbatterijen van het type BAL-E. Deze Russische systemen lanceren Kh-35E anti-schipraketten met een bereik van 120km vanaf vrachtwagens. Venezuela kan Nederland daarmee de toegang tot de Benedenwindse eilanden ontzeggen. Zeker als dat gecombineerd wordt met luchtverdedigingsraketten.
Bron: Marineschepen.nl
Ok. Venezuela is niet geinteresseert. Wij kunnen nu rustig slapen want het zijn islas inutiles. Dezelfde reden dat Venezuela Los Roques van Nederland lang geleden confisqueerde.
Ik denk niet dat het zo simpel is zoals W beweert.
Het gaat niet over inutil of juist wel. Het over een ideologisch. El gran Colombia hetgeen Venezuela veel belanrijker vindt dat de rest :Colombia, Panama, Ecuador en Peru.
En ja, Nederland is geen match voor Venezuela. Laten wij realistisch zijn. De VS hanteert de strategie van jarenlange strenge sancties en hierna pas zijn tegenstander aan te valen ( als deze zeer zwak), kan Nederland niet doen.
Klopt helemaal. Venezuela is opzich niet geïnteresseerd.
Mijn stelling was dan ook: dat de ABC-eilanden zich prima lenen voor het creëren van een conflict. Een conflict om de regering van Maduro in stand te houden door het creëren van een gemeenschappijke vijand.
Het zogenaamde “Soekarno effect”
Venezuela is niet geïnteresseerd in onze eilanden Venezuela heeft zelf genoeg kleine eilandjes o.a. de archipel Los Monjes, La Tortuga, Isla Margarita, Cayo Herradura en Los Tortugillos etc. Verder is Venezuela zo groot dat grote delen ervan onbewoond zijn en bedekt met oerwouden. Venezuela is groter dan Nederland, Belgie, Frankrijk en Spanje bij elkaar! Venezuela bezit echt alles. Vruchtbare bodem, een mix aan klimaten die varieert van een tropisch regenwoudklimaat in het noordoosten tot aan woestijnklimaten en zeeklimaten in het zuidwesten. Venezuela is echt niet geïnteresseerd in de Islas inutiles.
@Marlon,
Als Venezuela de ABC-eilanden annexeert, zullen ze zeker gebruik maken van de opgewekte sentimenten die de lokale politici al jaren lang op de eilanden gebruiken: “onderdrukking door de kolonisator Nederland”. Venezuela zal de eilanden bevrijden van het “koloniale juk” Venezuela zal Bolivar uit zijn graf halen om alsnog de eilanden bevrijden van zijn onderdrukker. Betico Croes zal ook nog even wakker geschud worden om een handje te helpen.
Het Bolivar sentiment zal een behoorlijk deel van de plaatselijke bevolking aanspreken. Er zijn genoeg politici die dan hun kansen ruiken en de kant van Venezuela zullen kiezen. Deze groep zal de bestuurlijke functies overnemen. Ze zullen de “bevrijding” vorm geven.
Venezuela zal proberen de economische structuren van de eilanden te behouden. Dit zal geen problemen opleveren: er is maar één pijler waarop de economie van de eilanden drijft: toerisme!
Het Papiamento zal weer de plaats krijgen die het verdient: een lokaal dialect. Het Spaans zal de voertaal worden.
Best interessante stuk. En ook interessante opmerking van Sonny:
Het eind van het liedje zal zijn dat de eilanden een “speciale status” zullen krijgen binnen Venezuela. Met de nodige (waardeloze) garanties van Nederland.
Uiteindelijk zou het Nederland goed uitkomen, als Venezuela een conflict uitlokt en Nederland de eilanden op die manier kwijtraakt. Een gemakkelijker methode bestaat niet!.
Utopie? Kijk naar de geschiedenis: Hongkong, Macau en hoe het met Nederlands-Nieuw-Guinea is vergaan!
Hoe zal het vergaan.
Wat doet iedereen op de eilanden ?
Blijven die rondhangen ?
Vertrek iedereen naar Europa ?
Zal men twee passpoorten krijgen ?
Zullen wij een tweederangsburger in die Venezuela worden ?
Is het over and out / game over voor het papiamento ?
Zullen de mensen op de eilanden in opstand komen en zich vrij vechten ?
Zal het snel bergafwaarts gaan met de economie en welvaart ?
Wat gebeurt er met de corrupte en enbekwame politici van de eilanden ? Huisarrest (vind ik niet erg)
Zal het afgelopen zijn met de muziek Ritmo Combina (hetgeen ik niet erg zal vinden). Doet musica llanera zijn intrede ?
Het zijn allemaal vragen die ik hoop dat wij nooit hoeven te vragen en te beantwoorden.
Daarom zeg ik. Hou een goede relatie met Venezuela. Dan houden die beter op een afstand.
Venezuela geraakt – door de nieuwe betrekkingen Cuba/USA – in een isolement. Als de regering in Venezuela meer en meer de steun verliest van haar bevolking, kan het -door het creëren van een conflict – de gelederen in eigen land (voorlopig) doen sluiten. Het zogenaamde “Soekarno effect”.
De ABC-eilanden lenen zich prima voor het creëren van een conflict. De eeuwenoude territoriale claim die Venezuela op de eilanden heeft, kan uitgevoerd worden: snelle verovering van de eilanden. Militair kan die operatie in drie dagen beslist worden. Rusland zal hierbij zeker – op de achtergrond – steun aan verlenen.
De USA, die al volop wereldwijd in conflicten betrokken is, zal een afwachtende (dreigende) houding aannemen.
China en Rusland – met hun eigen territoriale claims; Spratly-eilanden en Koerilen – kunnen ook winst behalen, als de territoriale claim van Venezuela gunstig uitpakt. Ze zullen – minimaal – hun politieke steun aan Venezuela geven.
In Nederland zal weinig begrip en steun gevonden worden om militair groots in te grijpen. Het gros van de Nederlandse bevolking ziet de (maffia/drugs) eilanden immers als een blok aan het Nederlandse been. Bovendien is het succes van een militair ingrijpen dubieus.
De Nederlandse regering zal Venezuela gaan dreigen met van-alles-en-nog-wat. Uiteindelijk zullen ze met Venezuela aan de tafel gaan zitten “om het conflict uit te praten”. De territoriale aanspraken zullen door Nederland serieus genomen worden!
Het eind van het liedje zal zijn dat de eilanden een “speciale status” zullen krijgen binnen Venezuela. Met de nodige (waardeloze) garanties van Nederland.
Uiteindelijk zou het Nederland goed uitkomen, als Venezuela een conflict uitlokt en Nederland de eilanden op die manier kwijtraakt. Een gemakkelijker methode bestaat niet!
Utopie? Kijk naar de geschiedenis: Hongkong, Macau en hoe het met Nederlands-Nieuw-Guinea is vergaan!
Wij zien geen geruststellende reactie van de betrokken Nederlandse ministers, noch van de Koninkrijksregering of het parlement. Hoe kan dat? Zelfs niets van de eigen regeringen. Wij vinden dat zeer mager. Een oprecht en geharnast onderbouwd antwoord zou ons gerust stellen. Komkommertijd en bezuinigingen? Defensie zou er toch wat bij krijgen? Dus misschien zijn de eilanden nog te verdedigen? Maar wil Nederland dat wel. Zou annexatie niet prima uitkomen? Renée van Aller&John de Vries