26 C
Willemstad
• vrijdag 29 maart 2024

Extra | Journaal 26 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Monday, March 25, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 25 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Friday, March 22, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 22 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Thursday, March 21, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...
- Advertisement -spot_img

AD | ‘Dividenddebacle was voor Mark én mij een teleurstelling’

HomeMediaAD | ‘Dividenddebacle was voor Mark én mij een teleurstelling’

Annemieke van Dongen en Sander van Mersbergen | Algemeen Dagblad

Unilever-baas Paul Polman | Bloomberg-Getty

Topman UnileverStuurde hij nu wel of niet een sms’je dat een bom legde onder de afschaffing van de dividendbelasting? Unilever-baas Paul Polman over de verhuizing die niet doorging.

De lucht boven de Theems toont grijs als de taxi stapvoets de laatste meters aflegt over Blackfriars Bridge, een van de talloze bruggen die zuid- en noord-Londen met elkaar verbinden. Aan de overkant, in het hart van de Londense City, zetelt Unilever, fabrikant van Unox, Omo en Magnum-ijs. Het Brits-Nederlandse bedrijf was hoofdrolspeler in de discussie over afschaffing van de dividendbelasting die Nederland dit jaar even in een politieke crisis stortte.

Om 06.00 uur sms’te ik: Mark, ben je wakker, ik wil met je praten

Premier Mark Rutte liep daarbij forse krassen op, als vermeende ‘loopjongen van het grootkapitaal’. Onder grote publieke druk trok hij zijn plan in, niet lang nadat Unilever had laten weten zijn hoofdkantoor in Londen te houden. In de nasleep van het debacle riep Rutte de leiders van multinationals op om ook eens publiekelijk hun mond open te doen.

Bekende cartoon van Mark Rutte & the multinationals

Paul Polman, de Nederlandse topman van Unilever, pakt die handschoen op. Het is zijn eerste interview sinds het verhitte debat in Nederland. Over een paar uur vliegt hij naar Afrika, maar nu neemt hij ruim de tijd. Niet om sorry te zeggen of het bezoek in te palmen, want de toon is soms ronduit geprikkeld. Bijvoorbeeld als het sms’je ter sprake komt waarin hij het kabinet liet weten dat Unilever toch in Londen blijft. Waarna Rutte zijn plan moest intrekken.

SMS

,,Sorry, waar komt die sms vandaan?”

Diverse kranten meldden dat.

,,Jij gelooft wat er in de kranten staat?”

Ging het zo?

,,Waar komt dat vandaan? Omdat de kranten het schrijven?’’

Daarom vragen wij het. Ging het zo?

,,Ik vraag jou: waar komt dat vandaan?’’

Diverse kranten schreven dat er een sms’je was.

,,Dus jij denkt dat er een sms’je was. Omdat tien kranten het schrijven, geloven mensen het. Dit is Trump. Zo is de democratie op dit moment.’’

Onze vraag is: was er een sms’je?

,,Om 06.00 uur heb ik gesmst: ‘Mark, ben je wakker, want ik wil met je praten.’ Bel je iemand op om zes uur ’s ochtends? Stel: ik wil mijn moeder bellen, omdat we niks van haar hebben gehoord, ik ben bang. Dan stuur ik eerst een sms’je. Ben je wakker ma?

Ik kreeg Mark meteen aan de telefoon. Dat moet ik hem nageven, hij antwoordt na twee minuten. Altijd. We hebben een uur aan de telefoon gehangen. Het was een goed gesprek.’’

Hoe reageerde hij?

,,We waren allemaal teleurgesteld. Ik zei dat de verhuizing niet kon doorgaan. Ik heb er drie jaar aan gewerkt, man. En dat doe ik niet om mezelf een plezier te doen.’’

We begrepen dat Rutte boos was, woedend zelfs.

,,Niet op mij, Mark en ik zijn goede vrienden. Mark is teleurgesteld, net als ik.’’

Hij zou ook hebben gezegd: ‘Waarom zo plotseling, ik heb hier maanden aan gewerkt.’

,,Je kunt zoiets niet van tevoren aankondigen, dat kan niet. Dat mag niet met koersgevoelige informatie. Als ik dat had gedaan, had ik al lang in de gevangenis gezeten. Iedereen kan dat uitvinden. Je moet kwaliteitsjournalistiek bedrijven.”

In oktober noemde Rutte het nog ‘teleurstellend’ dat Unilever de verhuizing van het hoofdkantoor naar Rotterdam voorlopig in de ijskast zet..

Dividendbelasting

Nee, Polman heeft geen hoge pet op van de media. ,,De helft van wat je in krant leest, is niet waar.’’ Maar hij zit hier wel, om zijn visie te geven op alles wat er is gebeurd. De afgelopen maanden ging het vooral óver hem, nu mag hij het zelf vertellen. Hoe kreeg Unilever het voor elkaar dat de coalitie de ‘meloen’ doorslikte die de afschaffing van de dividendbelasting volgens ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers was?

Polman: ,,Wij zijn altijd heel transparant geweest, al meer dan tien jaar. We hebben heel duidelijk tegen het kabinet gezegd: als je ooit wilt dat Unilever met zijn hoofdkantoor naar Nederland komt, kan dat nooit gebeuren met dividendbelasting. Wanneer ik dat zei? Altijd. En andere mensen van Unilever ook.”

Heeft u er bij de vorming van de huidige coalitie ook met Mark Rutte over gepraat?

Als jij iets voor de halve prijs bij Aldi kan kopen, ga je dan naar Albert Heijn?

Polman ontkent het niet, maar geeft ook niet direct antwoord op de vraag – zoals wel vaker vanmiddag. Vragen lijken voor hem soms een hinderlijke onderbreking van zijn betoog, dat hij doorspekt met Engelse zinnen. Hij legt nog maar eens uit waarom het in zijn ogen zo klaar als een klontje is dat de dividendbelasting moest worden afgeschaft.

Het draaide om de Britse aandeelhouders van Unilever, you know. Die moesten worden warm gemaakt voor de samenvoeging van de twee hoofdkantoren in Rotterdam. Dat was voor hen niet aantrekkelijk, omdat ze dan dividendbelasting zouden moeten gaan betalen. Groot-Brittannië kent die belasting niet.

,,Het is logisch dat zij niet naar Nederland willen als ze daar wel belasting moeten betalen. Je hoeft daar niet voor naar de middelbare school. Als jij iets voor de halve prijs bij Aldi kan kopen, ga je dan naar Albert Heijn?’’

Toen de discussie in Nederland speelde, bleef hij langs de zijlijn. Hij heeft er wel een mening over. ,,Op zich is het goed dat er discussie is. Maar als je een oppositiepartij hebt die zegt ‘wij gaan het meteen weer afschaffen als wij aan de macht komen’ en je weet dat regeringen in twee seconden kunnen omslaan. Dat helpt niet mee, als je hier in Engeland maar een vrij krappe marge hebt om de verhuizing erdoor te krijgen. Ik hoef dat niet uit te leggen. Waarom moet ik dat uitleggen?”

Onder de Britten groeide, op de bodem van brexit-onrust, de weerstand tegen het idee dat ‘hun’ Unilever, de producent van ‘hun’ Dove en Marmite, zijn biezen zou pakken. In Nederland gingen verplegers en leraren de straat op om te protesteren tegen het ‘kabinet van het grootkapitaal’.

Heeft u het sentiment wel goed ingeschat? Dat bedrijven te weinig belasting betalen, en dat dat misschien wel een beetje doorslaat?

,,Dat is weer een uitspraak die niet met de feiten strookt. Wij betalen nu 26 procent belasting, daar zijn we trots op. Hoe kun je anders scholen bouwen, wegen aanleggen, gezondheidszorg bekostigen? Maar dividendbelasting is gewoon niet de juiste belasting als je Brits-Nederlandse bedrijven als Shell en Unilever wilt binnenhalen. Als je meer groene energie wilt, ga je toch ook geen belasting heffen op zonnepanelen?”

Polman somt op wat Unilever in zijn ogen bijdraagt aan de Nederlandse economie. ,,Doordat we in Rotterdam een hoofdkantoor hebben, besteden we hier jaarlijks één miljard euro, we werken samen met 4500 kleine bedrijven. Ik ben het met Mark Rutte eens: het zou zonde zijn als Nederland dit soort bedrijven verliest. Maar mensen hadden een andere mening. Dat is democratie, dan trek je je conclusies.”

Rutte heeft veel geloofwaardigheid ingeleverd. Voelt u een soort verbondenheid, of schuld? Hij stond daar ook voor u. 

,,Ja, tuurlijk. Ik heb hier ook een groot risico genomen, dat is hetzelfde. Ik heb hier een hele politieke situatie die ik moet managen, dat is niet makkelijk. Ik word heel veel aangevallen, meer dan Rutte in Nederland. Lees je de Engelse pers?

We krijgen wel eens wat mee. 

Geërgerd: ,,Dat bedoel ik. Je kunt niet meer in een klein landje wonen en een krant gaan schrijven. Dat werkt niet meer, vandaag de dag. Wij hebben te maken met onnoemelijke druk. Ze roepen van alles. Ik ben een Nederlander, zeggen ze, dus daarom verhuis ik Unilever naar Nederland. Ik zou in Nederland een lintje krijgen. Maar wij doen wat goed is voor het bedrijf: dáárom stelden we de verhuizing voor. We wisten dat het moeilijk zou worden om genoeg aandeelhouders in Engeland mee te krijgen. Maar we hebben het risico genomen. Hier moet 75 procent voor stemmen, in Nederland maar 50 procent. Het had me twee minuten gekost om van Nederland naar Engeland te verhuizen.’’

Het besluit van Unilever om het hoofdkantoor niet van Londen naar Rotterdam te verplaatsen, veranderde niets aan de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting volgens minister Sander Dekker.

Hoofdkantorendiscussie

Met het afketsen van de verhuizing is voor de multinational een soort vacuüm ontstaan. Unilever is nog steeds van mening dat een samenvoeging van de hoofdkantoren in Rotterdam het beste zou zijn. Polman sluit niet uit dat ‘Rotterdam’ alsnog op tafel komt.

De hele hoofdkantorendiscussie barstte los nadat het Amerikaanse Kraft Heinz begin 2017 Unilever overviel met een vijandig overnamebod. In Nederland was de schok groot. De grootmacht achter geliefde merken als Calvé en Zwitsal, met wortels in Rotterdam en Oss, kon toch niet in handen vallen van buitenlandse concurrenten? Dat ook een andere Nederlandse multinational (AkzoNobel) op dat moment het slachtoffer dreigde te worden van een agressieve concurrent, maakte de onrust alleen maar groter.

Om geen prooi te worden van de durfinvesteerders achter Kraft Heinz kwam Polman razendsnel in actie. Hij kondigde veranderingen aan waar aandeelhouders al jarenlang tevergeefs om vroegen. De dure en inefficiënte constructie met hoofdkantoren en beursnoteringen in twee landen moest overboord. Het onderdeel spreads, met merken als Becel en Zeeuws meisje en de margarinefabriek in Rotterdam, werd verkocht. Concurrent Zwanenburg nam de Unox-fabriek over. Verder kocht Unilever voor 11 miljard eigen aandelen op, zodat de waarde van de overgebleven aandelen steeg.

Het wordt alom gezien als een knieval van Polman, die altijd gruwde van dit soort trucs om beleggers te paaien. Bij zijn aantreden als Unilevertopman (,,Ik dacht: ze ontslaan je vast niet op je eerste werkdag’’, verklaarde hij later) baarde hij opzien door de kwartaalcijfers af te schaffen. Die zorgen volgens hem voor een focus op kortetermijnwinst.

Zijn ultieme doel: Unilevers omzet verdubbelen en tegelijkertijd de ecologische voetafdruk halveren. Hij lanceerde het Unilever Sustainable Living Plan, dat de leefomstandigheden van een miljard mensen moet verbeteren. Daarmee liet hij zien dat het verbeteren van de wereld samen kan gaan met prima bedrijfsresultaten. Bijvoorbeeld door kinderen te leren drie keer per dag hun handen te wassen. Daardoor sterven in Afrika minder mensen aan diarree én verkoopt Unilever meer zeep.

Bij de Verenigde Naties, in Davos, bij de paus: overal kreeg hij een podium om dat succesverhaal te vertellen. De keerzijde, volgens analisten, is dat Polman zo druk bezig was met de rest van de wereld, dat hij niet genoeg aandacht had voor zijn eigen aandeelhouders. Die hadden het gevoel dat er meer uit Unilever moest zijn te halen. Dat heeft het vijandige bod van Kraft Heinz uitgelokt, is de algemene opvatting.

Aandeelhouders

Elke ceo van een vergelijk­baar bedrijf verdient twee keer zo veel als ik

Om dat scenario af te wenden spekte u beleggers met liefst 11 miljard, door eigen aandelen terug te kopen. Voelde dat als zelfverloochening? 

,,Nee, helemaal niet. De verkoop van de spreadsdivisie was al ingezet. De extra cash die daarmee binnenkwam, hebben we aan de aandeelhouders uitgekeerd.’’

U stond vast niet te juichen. Dat geld kon niet naar duurzaamheid of innovatie.

,,Ik had het liever niet hieraan uitgegeven, nee. Maar het was geen probleem. Als we op dat moment voor vijf miljard een goede overname hadden kunnen doen, hadden we dat gedaan. We zijn ook gewoon blijven investeren in duurzaamheid. Sterker: we hebben die investeringen opgeschroefd. Maar dat interesseert blijkbaar niemand.’’

Onder druk van de aandeelhouders besloot u beide hoofdkantoren samen te voegen. 

,,Nee dat zijn weer de kranten, ze schrijven het tien keer, en dan is het een verhaal. Dat is weer Donald Trump. Elke tien jaar hebben wij die discussie over onze strategie. Na het overnamebod is ons aandeel met maar liefst 30 procent omhooggegaan, en dat van Kraft Heinz met 30 procent omlaag. De markt heeft ons begrepen, aandeelhouders vonden ons plan sterker.’’

Had u niet eerder in actie moeten komen om de aandeelhouders tevreden te stellen? 

,,Nee, bij ons draait het niet alleen om aandeelhouders. Ik kan heel makkelijk een derde van het personeel eruit gooien en de kosten omlaag schroeven. En natuurlijk zijn er aandeelhouders die dan zeggen: yes, I like that. De vraag is: wil je winst voor een paar miljardairs of voor miljarden mensen?’’

U maakt zich zorgen over de macht van miljardairs?

,,Mijn grootste zorg is het economische systeem waarin de inkomensverschillen groter worden. Het wereldvoedselvraagstuk, het klimaat: zulke problemen vereisen langetermijnoplossingen, terwijl de markt veel druk zet op kortetermijnwinst.’’

Bent u wat dat betreft gedesillusioneerd geraakt? 

,,Ik zou niet weten waarom. Wij hebben juist laten zien dat het wél werkt: dat je tien jaar lang kunt groeien op een verantwoorde manier. Dit jaar stonden we alweer bovenaan in de Dow Jones Sustainability Index (een gerenommeerde ranglijst van duurzame bedrijven, red.). Helaas, zou ik bijna zeggen. Ik had graag gezien dat een ander bedrijf zo ver was.’’

Maar toch moest ook u na zeven jaar buigen voor de macht van het snelle geld… 

Polman kapt de vraag af. ,,Je stelt de juiste vraag niet! Waarom vraag je niet of we 600 miljoen mensen hebben bereikt met betere health and wellbeing? Of we vijf miljoen mensen hebben bereikt door banen te creëren voor kleinschalige boeren? Hoeveel van onze productie duurzaam is?’’

Geld

Het gebeurt vaker tijdens het gesprek: Polman negeert onwelgevallige vragen of hij weerlegt ze kribbig. Dan speelt hij op de man. Bijvoorbeeld als we hem vragen naar het spanningsveld tussen het afschaffen van de dividendbelasting en de duurzame ontwikkelingsdoelen van de VN. Onderdeel van de mede door Polman bedachte doelen is dat bedrijven hun ‘redelijk deel’ aan belastingen betalen. Staat dat niet lijnrecht tegenover elkaar? Polman: ,,Dat staat helemaal niet lijnrecht tegenover elkaar! Jij bent werkelijk polair in je denken.”

Op de suggestie dat hij, na alles wat hij heeft bereikt qua duurzaamheid, in Nederland misschien toch de geschiedenisboeken in gaat als de man die een belasting voor buitenlandse aandeelhouders wilde afschaffen, reageert hij beledigd. ,,Dat is toch volledig belachelijk. Ik denk dat jij in een te klein land woont en te klein denkt. Ik denk dat de meeste mensen in de wereld wel zien wat wij als bedrijf aan het doen zijn. Ik denk niet dat ik me ergens voor hoef te verontschuldigen.’’

Vijf jaar geleden excuseerde hij zich nog voor zijn hoge beloning. Hij kreeg toen 8 miljoen euro, een bedrag waarvoor hij zich zei te schamen. Inmiddels is zijn gage flink opgelopen. Dit jaar kan hij meer dan 13 miljoen euro verdienen, dik 20 procent meer dan in 2017. Hoe strookt dat met zijn strijd tegen ongelijkheid?

Geconfronteerd met de cijfers zegt Polman dat ze niet kloppen, en dat zijn salaris in tien jaar tijd niet is gestegen. Dat gaat echter over het vaste salaris, dat nog geen 15 procent van het totale pakket uitmaakt. De rest bestaat uit variabele beloningen, die bepaald worden door de prestaties van het bedrijf.

Positie

Snapt u dat mensen moeite hebben met zo’n salaris?

,,Ik heb altijd gezegd dat het een hoge beloning is. Maar de kritiek zou hetzelfde zijn als ik de helft of een tiende verdiende. Elke ceo van een vergelijkbaar bedrijf verdient twee keer zo veel als ik. Zeker in Amerika. Ik heb daar geen problemen mee, anders ging ik wel naar Amerika. Ik kom uit Twente, had nooit gedacht dat ik dit zou verdienen. Ik heb nooit een Maserati gereden.’’

Polmans aftreden is onderwerp van veel speculatie. Het lijkt ondenkbaar dat hij nóg een poging doet om de hoofdkantoren te fuseren. Voor die discussie opnieuw losbarst, komend voorjaar, zal er dus een opvolger zijn, is de verwachting.

Hoe lang blijft u nog aan?

,,Ik heb altijd gezegd: acht tot tien jaar, daar zit ik nu ruim overheen. Maar dat hangt van een heleboel dingen af. Ik kan daar niks over zeggen, we zijn een beursgenoteerd bedrijf.’’

In elk geval ruim op tijd om in 2020 de autorally van Londen naar Sydney te rijden? U bent al ingeschreven, volgens de organisatie.

,,Euh, van Londen naar Sydney? Zegt de organisatie dat? Nee, dat heeft een vriend van me gedaan, Daniel Spandini! Dat is een grap. Mijn vrouw heeft dat nog niet eens gezien!’’

Hij schreef u ook in voor een rally van Peking naar Parijs, in juni komend jaar, lezen we op internet.

,,Nee, nee, daar sta ik niet voor ingeschreven. Als ik rally’s rijd, is dat hoogstens een paar dagen. Toen ik deze baan nam, heb ik een duidelijke keuze gemaakt. Ik wist dat het 24/7 zou zijn. Je moet nooit klagen over keuzes die je zelf hebt gemaakt. Zelfs als dat af en toe ten koste gaat van je familie, van je kinderen.’’

Zachtjes: ,,Je kunt dit alleen doen als je omgeving 100 procent achter je staat. Ik geloof niet dat veel mensen volledig snappen wat dit inhoudt.’’

© Unilever

Waren die opofferingen het waard? Heeft u bereikt wat u wilde? 

,,We zijn verder verwijderd van mijn doelen dan ik had gedacht. Onze filosofie heeft wel gewerkt, maar de problemen in de wereld zijn niet aangepakt. Het klimaatprobleem verergert, het aantal vluchtelingen groeit, de inkomensongelijkheid neemt toe. Ik had liever gezien dat meer bedrijven en overheden hun verantwoordelijkheid hadden genomen.’’

Hoe laat u het bedrijf achter? Wat als uw opvolger iemand is die op winst beluste aandeelhouders gehoorzaamt? 

,,Over Unilever maak ik me de minste zorgen. Onze resultaten zijn zo goed omdat duurzaamheid in onze cultuur zit. Het zou stom zijn om daarvan weg te lopen. Dat zouden onze commissarissen, aandeelhouders en merken niet toestaan.’’

Dus u kunt met een gerust hart gaan rallyrijden? 

,,Nee, er zijn nuttigere dingen in het leven. Mijn verantwoordelijkheid reikt verder dan Unilever. Met Unilever zal het goed blijven gaan. Maar wat heb je daaraan als het niet goed gaat met de rest van de wereld?’’

Bron: Algemeen Dagblad

1 reactie

Geef een reactie

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Zoeken

Recente reacties