Den Haag – De Tweede Kamer wil weten hoe het kabinet werkt aan verbetering van het financieel beheer en de rechtshandhaving in de Caribische landen. Vooral Aruba moest het ontgelden in het debat over het Jaarverslag 2018 van Koninkrijksrelaties.

VVD-Kamerlid André Bosman heeft de moed na negen jaar lidmaatschap van de commissie voor Koninkrijksrelaties al bijna opgegeven. Staatssecretaris Raymond Knops is het met Bosman eens dat er veel zorgen zijn over Aruba, omdat de Staten het financieel toezicht door het amenderen van de Landsverordening Aruba financieel toezicht (LAft) vrijwel uitschakelt.

Het College Aruba financieel toezicht (CAft) rapporteert daardoor niet meer aan de Rijksministerraad (RMR). De staatssecretaris waarschuwt Aruba voor de gevolgen:

,,Ik vrees consequenties voor de rating van Aruba op de internationale markt. Het protocol met de regering was duidelijk. Hierover is het laatste woord nog niet gezegd.”

In het protocol had de regering van Aruba in november met Nederland afspraken gemaakt over voortzetting van het financieel toezicht door het CAft. Dit zou net als de afgelopen jaren aan de RMR rapporteren over de naleving van de begrotingsregels. De Staten waren daar niet van gediend en wijzigden de wet (LAft), zodat de rapportage naar Aruba zelf zou gaan.

Volgens Bosman is dat ‘een vernietiging’ van het toezicht en wordt Aruba daardoor een ‘junk bond’. Hij haalde aan dat er al drie keer afspraken zijn gemaakt met Aruba, die keer op keer niet worden nageleefd, ‘of het nu Mike Eman is of met Evelyn Wever- Croes’. ,

,Bij goed bestuur hoort goed financieel beheer”, beaamde Knops. En dat lukt op Aruba niet, het land heeft de schuldquote alarmerend laten oplopen tot 90 procent. Toch vindt de staatssecretaris Bosman te somber als hij constateert dat er in zijn negen jaar Kamerlidmaatschap nergens vooruitgang is geboekt.

,,Dat is iets te kort door de bocht. Op de BES-eilanden is er wel degelijk vooruitgang (wat Bosman toegaf, red.), op Curaçao is het politiek besef er dat er iets moet gebeuren en wordt er gewerkt aan een oplossing.”

De stelling van PVV-Kamerlid Machiel de Graaf dat premier Eugene Rhuggenaath Nederland heeft gechanteerd door eerst te weigeren te komen praten over de dreigende aanwijzing en nu daarvoor is beloond met drie weken uitstel, wees Knops stellig af.

,,Een aanwijzing is geen doel op zich. Ik was blij met zijn komst, we hebben een aantal uren met elkaar gesproken. We hebben goed contact en wij zijn ook daar geweest. Het traject naar verbeterring loopt ‘as we speak’. De samenwerking is geen beloning van chantage, geen zak met geld, maar een afspraak om te helpen. Ik hoop op een tastbaar resultaat.”

Alles bij elkaar bewijzen de ontwikkelingen volgens Knops de noodzaak en nut van financieel toezicht: ,,Dat is harder nodig dan ooit.”

Geen genoegen met brief

De rechtshandhaving was een tweede onderwerp waarover veel werd gezegd. Met de brief van Knops deze week, waarin hij meedeelde dat de effectiviteit van de besteding van Nederlandse bijstand niet goed te meten was, namen Chris van Dam (CDA) en Bosman geen genoegen.

,,Het is Nederlands geld en staat hier op de begroting. We moeten weten hoe dat geld is besteed. Daarover maak ik me zorgen, vooral wat betreft Sint Maarten. We hebben geen inzicht in wat er mee gedaan wordt”, zei Van Dam.

Ook de besteding van het geld voor de wederopbouw van Sint Maarten moet duidelijker worden verantwoord, vindt de Kamer. Volgens Knops is dit bij zijn bezoek aan de Wereldbank in Washington aangekaart, ook dat er klachten zijn over de snelheid.

,,Het is wel Nederlands belastinggeld. Dat moet goed verantwoord worden”, zei hij erbij als verklaring voor de soms wat bureaucratisch overkomende procedures. De staatssecretaris zegde aan Kamerlid Antje Diertens (D66) toe dat de ngo’s een grote rol krijgen in de verdere wederopbouw, ook op psychosociaal gebied.

Over de crisis rond Venezolaanse vluchtelingen had Knops weinig nieuws te melden. De crisis in Venezuela duurt langer dan was aanvankelijk was voorzien, zei hij. Over de besteding van 23,8 miljoen euro die in de Voorjaarsnota verscheen voor hulp bij de opvang op Curaçao en Aruba herhaalde hij nog eens dat dit afhankelijk is van concrete voorstellen en verzoeken van de landen. Hij prees de positieve houding van de regeringen van Aruba en Curaçao in dezen:

,,De samenwerking verloopt goed. De opvang is nu al veel beter dan een jaar geleden.”

Vijf moties

Na het debat in de commissie Koninkrijksrelaties werden vijf moties ingediend. Nevin Özütok (GroenLinks) wil dat Knops met de regeringen op basis van ‘best practices’ de gebreken in het financieel beheer aanpakt met een plan van aanpak. Knops vond een nieuw plan wat ver gaan, maar liet het oordeel over aan de Kamer.

André Bosman vroeg in een motie om meer tussentijdse informatie over de effecten van Nederlandse hulp aan de rechtshandhaving en deugdelijk bestuur in samenspraak met de regeringen. Hij hield de motie aan nadat Knops toezegde met de ministers van Justitie hierover te willen praten. Antje Diertens vroeg om de knelpunten in het omlaag brengen van de kosten voor levensonderhoud in Caribisch Nederland in kaart te brengen.

Volgens de staatssecretaris is collega Tamara van Ark (SZW) daar al mee bezig, maar hij liet het oordeel aan de Kamer. Machiel de Graaf diende twee moties is. De eerste vroeg om voorrang voor Nederlandse bedrijven bij aanbestedingen voor de wederopbouw. Hij hield hem aan na de toezegging van Knops dat hij dit met de Wereldbank onder de aandacht zou brengen, maar de bewindsman zei wel dat voorrang niet mogelijk is.

In de tweede motie vraagt de PVV’er om geen Nederlands geld te steken in financieel wanbeheer van de landen. Knops ontraadt deze motie, omdat Nederland nu al een bijdrage levert aan beter financieel beheer.

Bron: Antilliaans Dagblad