Willemstad – Met het ‘paralleltraject’ dat ex-directeur Roderick van Kwartel, de technisch manager en de projectcoördinator van overheids-nv Refineria di Kòrsou (RdK) samen met een consultant waren ingeslagen, was 750.000 dollar plus nog omvangrijke bedragen oplopend tot mogelijk 4,25 miljoen dollar in de toekomst gemoeid.

Dat staat in de eindrapportage van het onderzoek door Ivy Advocaten in Amsterdam naar de (uitlokking) tot omkoping in verband met de selectie van een partner voor de overname van de Isla-raffinaderij en olieterminal bij Bullenbaai. Het Antilliaans Dagblad heeft het ‘vertrouwelijk en geprivilegieerd’ rapport, dat haarfijn uit de doeken doet wat heeft plaatsgevonden.

Het aantrekken van een nieuwe operator voor de Curaçaose raffinaderij is van cruciaal nationaal belang; en staan duizenden banen op het spel en het welslagen ervan bepaalt of er economische groei zal zijn of juist een forse krimp, mogelijk zelfs crisis. Het relaas van Ivy wekt regelmatig de indruk alsof omkoping de gewoonste zaak van de wereld is voor betrokkenen genoemd in het rapport.

Het gewraakte voorstel werd gedaan aan Count. Count – in een consortium met een Amerikaanse partner, AOT – heeft als geïnteresseerde partij aan het Isla-aanbestedingstraject deelgenomen. IHS Markit, in april 2018 door RdK als externe, coördinerende en adviserende partij ingeschakeld, heeft Count/AOT uitgenodigd om in gesprek te gaan over de toekomstmogelijkheden van de raffinaderij. ,,Count is sinds januari 2018 met RdK en Isla in gesprek en gebruikt intern hiervoor codenaam ‘Project Turtle’”, aldus het rapport.

,,Bestaan er concrete aanwijzingen dat zich in het aanbestedingstraject vis-à-vis bieder Count onregelmatigheden (en/of strafbare feiten) hebben voorgedaan?” is de belangrijkste onderzoeksvraag van Ivy.

Die vraag wordt wat betreft onregelmatigheden bevestigend beantwoord en het rapport noemt daarbij ‘SD, TM en PC van RdK’. Die staan voor statutair directeur Van Kwartel, de technisch manager en projectcoördinator.

Bekend is dat zij inmiddels aan de kant zijn gezet. De kwestie en het onderzoek hebben echter tot aanzienlijke vertraging geleid bij de evaluatie van de uiteindelijke voorkeurskandidaat in het project Arawak, de zogenaamde ‘preferred partner’. Dit terwijl de klok tikt voor Isla dat sinds 1985 wordt geëxploiteerd door het Venezolaanse PdVSA, maar waarvan het contract per eind 2019 eindigt.

‘Winstdeling’ bij selectie Count/AOT

Dat er iets mis was bleek voor het eerst op 1 september 2018, toen een medewerker van Count mondeling aan minister-president Eugene Rhuggenaath (PAR) van Curaçao meedeelde – en vervolgens op 21 september 2018 schriftelijk aan de premier en aan voorzitter Gilbert Martina van de Raad van Commissarissen (RvC) van RdK – dat zich in het selectieproces onregelmatigheden hadden voorgedaan. Betrokken medewerker wordt in de rapportage ‘Melder’ genoemd.

Melder verklaart in het Ivy-onderzoek over zijn schrijven dat naast het reguliere selectietraject – via IHS Markit – een ‘paralleltraject’ heeft bestaan, waarin de statutair directeur en een technisch manager van RdK betrokken zijn geweest; beiden waren tot voor kort lid van het projectteam, dat binnen RdK het reguliere selectietraject begeleidt. Bij dit parallelle traject zijn verder een projectcoördinator van RdK en een externe consultant betrokken, aldus Melder.

In juli en augustus 2018 voeren Melder en een van zijn collega’s diverse besprekingen met deze groep van vier personen. Deze besprekingen vinden plaats bij de technisch manager en de projectcoördinator thuis en op het kantoor van de consultant, van RdK en van Count.

,,Tijdens de besprekingen wordt onder andere gesproken over de wijze van winstdeling in het geval dat Count/AOT als toekomstige partner van RdK wordt geselecteerd”, aldus de rapportage.

De consultant heeft op 23 augustus 2018 een conceptovereenkomst aan Melder gestuurd. De tekst van dit concept maakt helder dat het de bedoeling was dat het tekenen van deze conceptovereenkomst zou leiden (‘will lead’) tot de selectie van Count als strategisch partner van RdK. Count zou, volgens dit voorstel, op zijn beurt 750.000 dollar betalen; een en ander te vermeerderen met te betalen omvangrijke vergoedingen in de toekomst.

Op een bepaald moment was er echter geen vertrouwen van de zijde van RdK-directeur Van Kwartel, zijn medewerkers en de consultant. De verklaring van de heren van RdK en de consultant tegenover Ivy luidt dat zij Melder niet vertrouwden en dat zij toen het plan hebben opgevat om de integriteit van Melder te onderzoeken. Het plan was om bij Melder en zijn collega’s zodanig vertrouwen (‘comfort’) op te wekken dat Melder bereid zou zijn om de heren van RdK en de consultant een financiële vergoeding aan te bieden om als strategische partner van RdK te worden geselecteerd. Met zo’n aanbod zou Van Kwartel kunnen bewijzen dat Melder niet deugde en dan kon Melder uitgesloten worden van het formele selectieproces. Zou Melder (en zouden zijn collega’s) niet ingaan op de suggesties en niet bereid zijn om te betalen om als strategische partner van RdK te worden geselecteerd, dan zou dat bewijzen dat Melder (en zijn collega’s) wel deugde(n) en dan zou Melder in het formele selectieproces kunnen blijven participeren.

Althans, zo luidt de uitleg die de drie van RdK en de consultant geven. Die uitleg wordt volgens het rapport echter ‘niet ondersteund’ door de tekst van de door consultant aan Melder toegestuurde conceptovereenkomst, zijn begeleidende e-mail of de tussen de betrokkenen uitgewisselde WhatsAppcommunicatie.

De door Van Kwartel, zijn medewerkers en de consultant opgegeven redenen om onderzoek naar Melder te willen doen ‘ontberen feitelijke grondslag’. Ook het rapport van de consultant, dat pas is opgemaakt nadat Count de melding bij premier Rhuggenaath had gedaan, bevat ‘geen bewijs’ dat aantoont dat er iets zodanig ernstig mis was met Melder dat dit een onderzoek – de val werd ook wel ‘operatie’ genoemd – tegen hem rechtvaardigde.

Het plan ofwel de ‘operatie’ van de directeur en de drie heren om Melder te ‘ontmaskeren’ oogt naar het oordeel van de Ivyonderzoekers ‘eerder als een uitlokking’.

Van Kwartel en consorten hebben er bij Melder en een andere medewerker van Count op aangedrongen dat zij ‘winstdeling’ zouden moeten betalen aan de nog op te richten onderneming van de consultant, om als strategische partner van RdK te worden geselecteerd.

,,Het verhaal van de statutair directeur en de drie heren vergt ook een vorm van uitlokking: het was immers hun bedoeling om Melder te laten ‘happen’. De statutair directeur en de drie heren zullen dan toch aan Melder en zijn collega hebben moeten suggereren dat Count niet als strategische partner van RdK zou worden geselecteerd, als Melder en zijn collega’s niet bereid zouden zijn om de heren daarvoor te betalen.”

De verklaringen van de vier mannen tegenover Ivy dat het nooit de bedoeling was dat de conceptovereenkomst van 23 augustus 2018 zou worden ondertekend, zijn strijdig met de inhoud van de conceptovereenkomst en de begeleidende e-mail (‘Graag bijgaand ons tegenvoorstel op het contract. Zodra jij een kans inziet laat ons deze dan bespreken en tot afwikkeling komen.’).

Ze zijn ook strijdig met het feit dat ook ná 23 augustus, de datum van verzending van de aangepaste conceptovereenkomst, meerdere keren bij Melder en de andere medewerker van Count op voortgang is aangedrongen. Uit het feit dat de consultant de conceptovereenkomst die hij van de Count-medewerker op 17 augustus had ontvangen en vervolgens geheel aanpaste en die aangepaste overeenkomst op 23 augustus retourneerde, blijkt volgens het Ivy-rapport geenszins de bedoeling van de vier heren om de ‘operatie’ te beëindigen.

Eerder volgt uit het gebeurde dat de oorspronkelijk door Melder en de andere Count-medewerker in de conceptovereenkomst van 17 augustus 2018 aangeboden (geringere) vergoeding door de vier heren ‘als te weinig werd beschouwd’ en dat daarom het tegenbod (van in ieder geval 750.000 dollar) werd gedaan.

De door Van Kwartel opgegeven reden dat het ‘tegenbod’ moest worden gedaan om de Count-medewerker ‘te testen’, is naar het oordeel van de Ivy-onderzoekers ‘niet concludent’. Niet valt in te zien waarom een dergelijke test nodig was, nu de Count-medewerker het oorspronkelijke aanbod van 17 augustus zelf aan de consultant had toegezonden, en daaruit de onbetrouwbaarheid van de medewerker op dezelfde wijze als die van Melder kon worden afgeleid.

Ook Count-medewerkers in de fout

,,Het gedrag van de betrokken medewerkers van Count kan ook niet rechtmatig worden geacht”, stelt het onderzoeksrapport van Ivy Advocaten. Dat Melder en CFO Count – zoals de andere medewerker van Count wordt aangeduid – op enig moment zijn ingegaan op de uitnodiging om bij medewerkers van RdK thuis (in aanwezigheid van de technisch manager en de statutair directeur) te gaan eten en borrels te gaan drinken, kan Melder en CFO Count als zodanig niet worden verweten.

,,Bij hen had wel een licht moeten aangaan toen er steeds meer privéuitnodigingen volgden en de heren van RdK en de consultant steeds (vaker) over ‘winstdeling’ wilden spreken.” In het bijzonder hadden zij de besprekingen niet behoren voort te zetten toen bleek dat de vier heren verwachtten dat Count als ‘winstdeling’ een vergoeding zou betalen aan een nog op te richten onderneming van de consultant.

Uit de tekst van de eerste conceptovereenkomst die CFO Count op 17 augustus 2018 aan de consultant heeft toegezonden, blijkt dat een direct verband wordt gelegd tussen de selectie van Count als strategische partner van RdK en de te verrichten betalingen aan de nog op te richten onderneming. De in de verklaringen van Melder en CFO Count opgegeven redenen voor het toesturen aan de consultant van de conceptovereenkomst van 17 augustus 2018, ‘komen niet (volledig) overeen’ met de tekst van deze conceptovereenkomst.

Niet valt in te zien dat en hoe het aanbod aan Consultant, zoals opgenomen in de conceptovereenkomst van 17 augustus 2018, kon passen binnen de formele selectieprocedure die door IHS Markit werd begeleid. Aldus de opstellers van het rapport aangeboden aan de RvC van RdK.

Melder zijn stelling dat hij pas achteraf en pas na 23 augustus begreep dat Van Kwartel en de zijnen uit waren op betaling is ‘ongeloofwaardig en vindt geen grondslag in de feitelijkheden’. Het feit dat Melder en CFO Count de conceptovereenkomst van 17 augustus aan de consultant hebben toegezonden, wijst erop dat zij wel degelijk bereid waren om tegemoet te komen aan de verwachting van de vier dat enig bedrag betaald zou worden aan de op te richten onderneming van de consultant. De uitleg dat deze onderneming een onderneming van RdK zou zijn, komt niet overeen met de tekst van de conceptovereenkomst (‘International Advanced Inspection & Quality Control bv represented by Mr. [consultant] (“Contractor”)’).

Uit de poging van Melder op 28 augustus 2018 om de communicatie met Van Kwartel voort te zetten toen Melder aan hem appte: ,,Laten we koffie gaan drinken en erover praten”, volgt volgens Ivy niet dat Melder helemaal geen overeenkomst wilde ondertekenen en helemaal niets wilde betalen.

Uit het feit dat Count een paar dagen later, op 1 september 2018, de meldingen aan de premier Rhuggenaath en vervolgens aan de RvC van RdK heeft gedaan, blijkt dat Melder en CFO Count ‘niet bereid zijn geweest om daadwerkelijk de voorgestelde omvangrijke bedragen aan de vier heren te voldoen’.

Bron: Antilliaans Dagblad