WILLEMSTAD — Alle eilanden van de voormalige Nederlandse Antillen hebben dezelfde problemen met financieel beheer. Maar er wordt de laatste tijd vooruitgang geboekt, vooral voor wat betreft de inhoud en volledigheid van de begroting. Dat zei het Curaçaose lid van het College financieel toezicht (Cft), Alberto Romero, onlangs tijdens een presentatie voor de ‘Association of Dutch Caribbean Economist’.
Hij legt de nadruk erop dat de eilanden meer aandacht moeten besteden aan het verbeteren van het financieel beheer. Ook moeten de parlementen van Curaçao en St. Maarten meer aandacht besteden aan het analyseren en goedkeuren van jaarrekeningen.
“Er is al een grote achterstand in het opstellen en goedkeuren van jaarrekeningen vanaf 10-10- ‘10. We moeten niet vervallen in de oude gewoonte om vijftien en twintig jaar oude jaarrekeningen goed te keuren. Want dan heeft de jaarrekening alleen maar betekenis voor historici”
Op St. Maarten concentreren de financiële problemen in de collectieve sector zich bij het pensioenfonds en de ziektekosten verzekeringen (sociale fondsen). Daar zijn grote betalingsachterstanden van circa 250 miljoen gulden opgebouwd per ultimo 2014. Het is imperatief dat hiervoor een oplossing wordt gezicht, aldus Romero.
De overheids-nv’s doen het op St. Maarten stukken beter dan op Curaçao. Daar heeft de regering gekozen voor het opeisen van ‘concession fees’ voor de overheidskas.
In 2015 zijn er plannen om de ‘concession fees’ uit te bouwen naar meerdere overheids-nv’s en hierdoor zullen deze een bijdrage gaan leveren voor de Landskas, zegt Romero.
Op Curaçao doen de overheids- nv’s het in tegenstelling tot St. Maarten een stuk slechter en groeit het aantal nv’s dat in de financiële problemen zit gestaag. Waren het eerst Aqualectra, CDM en Cpost, de bedrijven waarvan bekend is dat ze in de financiële problemen zitten, sinds kort zijn daar ook UTS en het ADC bijgekomen.
Een oplossing voor de in financieel zwaar weer verkerende nv’s op Curaçao is volgens Romero dan ook een ‘must’. Anders vertalen deze financiële en maatschappelijke risico’s zich in de begroting van Curaçao in de toekomst. De begroting is de belangrijkste (financiële) wet van een land die jaarlijks veel aandacht krijgt bij het publiek.
Niet alleen wordt daarin een overzicht van uitgaven en inkomsten opgesteld, maar een begroting omvat ook het beleid van de overheid. Romero benadrukt dat een begroting niet alleen maar aan lokale maar ook aan internationale normen moet voldoen.
Cruciaal hierbij is dat de begroting tijdig moet worden ingediend en behandeld door het parlement, volledig moet zijn en dus alle informatie moet bevatten voor het parlement dat dit moet goedkeuren.
Verder moet de begroting transparant zijn en dus alle relevantie informatie bevatten en die gemakkelijk kan worden gedestilleerd uit de cijfers. Er mogen geen ‘hidden data’ instaan. Een begroting moet transparant en compleet zijn en conform de wettelijke kaders worden opgesteld.
De laatste jaren boekt zowel Curaçao als St. Maarten langzaam maar zeker vorderingen, maar we zijn er nog niet, aldus Romero. Voor wat de bepaling en de hoogte van het Bruto Binnenlands Product (BBP) van Curaçao wees Romero erop dat hoe meer de lokale huishoudens consumeren, hoe meer de economie wordt Cft-lid Romero hamert op beter financieel beheer.
Ook investeringen stimuleren de economie maar hij constateert dat zowel de overheid als de privésector op Curaçao weinig investeringen pleegt. Sinds 2013 wordt er op Curaçao veel gedaan aan wegenonderhoud, scholenonderhoud en infrastructurele werken om zodoende de economie te stimuleren.
Export
Een andere belangrijke impuls voor het BBP zijn de overheidsuitgaven. Maar omdat de begroting sluitend moet zijn, kan niet veel worden verwacht van meer overheidsuitgaven, aldus Romero. “Blijft er alleen nog maar over de export die gestimuleerd moet worden. Dat is ook positief omdat meer export naast een bijdrage aan het BBP ook meer deviezen oplevert en dat heeft een positief effect op de betalingsbalans van het land.”
Meer deviezen kan Curaçao goed gebruiken omdat het tekort van de lopende rekening op de betalingsbalans de afgelopen jaren overeenkomt met 15 (+) procent van het BBP terwijl volgens internationale standaarden een tekort van ongeveer 5 procent van het BBP als acceptabel wordt beschouwd.
Uit enkele kerncijfers van Curaçao, Aruba en St. Maarten concludeert Romero dat de schuldquota van Aruba (81 procent) ongeveer het dubbele is van die van Curaçao (38,1 procent) en St. Maarten (39 procent).
Dat komt omdat de uitgavenquota (uitgaven in procenten van het BBP) van Aruba met 34 procent veel groter is dan de lastendruk (totale lasten in procenten van het BBP) van 29 procent.
De schuldquota van zowel Curaçao als St. Maarten nadert dus de 40 procent hetgeen volgens het Internationaal Monetair Fonds (IMF) ook gelijk een maximum is voor kleine open economieën in onze regio, aldus Romero.
Maar hij voorziet dat de schuldquota van Curaçao en St. Maarten nog verder zal stijgen tot boven de 60 procent van het BBP, wat volgens het IMF totaal niet spoort met wat verantwoord kan worden geacht.
Lage rente
Dat de schuldquota zo kan groeien, is omdat Curaçao en St. Maarten, ondanks de rentelastnorm die in de Rijkswet Financieel Toezicht zijn overeengekomen, via de Nederlandse staat tegen een veel lagere rente kunnen lenen waardoor de totale schuld ten opzichte van het BBP kan blijven groeien.
Daarom vindt Romero dat er ook naar andere indicatoren gekeken moet worden zoals de schuldquota en niet alleen naar de rentelastnorm want deze zullen bij ongewijzigd beleid de eilanden leiden naar een situatie waarbij de schuldquota niet conform de normen van het IMF zal zijn en daardoor onverantwoorde niveaus zal bereiken.
Tijdens zijn presentatie legde Romero de nadruk erop dat het Cft géén politieke entiteit is. Persoonlijk heeft hij dat ook nooit zo ervaren en nooit is er druk op hem gelegd als lid van het Cft om bepaalde beslissingen te nemen of goed te keuren waar hij niet achter stond.
“Wat ik altijd doe, is goed analyseren en debegroting (uitvoering) bekijken op afwijkingen ten opzichte van internationale ‘benchmarks’ en de Rijkswet Financieel Toezicht. Als de begrotingen niet conform de Rijkswet zijn en de regeringen weigeren de aanbevelingen van het Cft in dit kader mee te nemen, dan blijft er niets anders over dan de Koninkrijksregering te adviseren om de landen op te leggen dat ze de begrotingen in evenwicht moeten brengen.”
Bron Amigoe