door Marija Stojanovic

WILLEMSTAD — Er is sprake van tal van cruciale ontwikkelingen inzake het uitvoeren van commerciële ruimtevaartvluchten vanaf Curaçao, zo wordt in een update bevestigd door Ben Droste, oud-opperbevelhebber van de luchtstrijdkrachten en een van de medeoprichters van het project XCOR, voorheen Space Expedition Corporation (SXC).

Hij meldt verheugd gisteren de VVRP-minister, Suzy Camelia-Römer (PNP), te hebben kunnen inlichten over de ontvangst van een brief van het US State Department, ‘waarin in beginsel ontheffing wordt verleend voor het gebruik van het XCOR Lynx-ruimtevaartuig buiten de Verenigde Staten (VS), ofwel op Curaçao’.

Droste, die nu een week op het eiland is samen met SXC-medeoprichter en XCOR-testpiloot Harry van Hulten, omschrijft de brief van de Amerikaanse autoriteiten over de export-ontheffing binnen de zogenoemde ‘International Traffic in Arms Regulations’ (ITAR), dan ook als ‘zeer goed nieuws voor Curaçao’. Hij licht toe: “Tot op heden was dit een steeds terugkerende vraag bij politici: ‘wat als de Curaçaose regering de ruimtevaartwetgeving heeft afgerond en de Amerikaanse overheid verleent geen ontheffing van haar strenge ‘Export Control’-regime de ITAR-regeling?’. Deze brief kan men nu werkelijk als unicum omschrijven, want wereldwijd is nog niet eerder een dergelijke ontheffing voor een commercieel ruimtevaartuig buiten de VS verleend. Hiermee staat Curaçao als pionier op de kaart in de VS en als voorbeeld voor andere landen die dezelfde ambitie hebben. De brief noemt verder een aantal te vervullen condities, die vooral van technisch oplosbare aard zijn maar niet van politieke aard en die een dergelijke exploitatie van de Lynx op het eiland in de weg zouden staan.”

Minister van Verkeer, Vervoer en Ruimtelijke Planning (VVRP) Camelia-Römer, die door de RvM is aangewezen als aanspreekpunt voor het project, laat weten dat aan dit besluit ten grondslag lag dat de commerciële ruimtevluchten het meeste raakvlak met haar ministerie hebben en dat daarmee de coördinatie ofwel de faciliterende rol vanuit de overheid efficiënter vervuld kan worden. Droste en Van Hulten, die Camelia-Römer in 2008 voor het eerst ontmoetten, stellen ‘met genoegen te hebben geconstateerd dat nu één minister voor alle overheidsgerelateerde zaken die XCOR betreffen, als aanspreekpunt van de regering dient’. Droste: “Het was een zeer plezierige hernieuwde kennismaking, waarbij we de minister uitgebreid over de plannen en ontwikkelingen hebben kunnen inlichten.” Ook Camelia-Römer omschrijft het gesprek als interessant: “Ik heb inderdaad een kopie van de brief van het US State Department overhandigd gekregen waarmee een exportvergunning verkregen kan worden, om aan de RvM te tonen. Het levert een bijzondere situatie voor het eiland op, waarbij voor het eerst een dergelijke ontheffing voor een land buiten de VS wordt verleend. Verder zijn er zaken besproken die betrekking hebben op de faciliterende rol vanuit de overheid, de verwachtingen zijn dan ook duidelijk. In algemene zin betreft het hier een langlopend traject, waarbij we niet moeten denken dat de ruimtevluchten morgen meteen vanaf het eiland uitgevoerd kunnen worden. Het zal nog wat tijd in beslag nemen, alles loopt en het is nu een kwestie van doorzetten, opdat mogelijk over twee jaar het eindelijk zover zal zijn.”

Zoals in mei door de Amigoe gemeld, was er bij XCOR – eigenaar en ontwikkelaar van het ruimtevaartuig Lynx – sprake van aarzeling bij het doorzetten van de plannen voor Curaçao. Dit in eerste instantie vanwege onduidelijkheid inzake de politieke steun voor het project, ofwel bekrachtiging vanuit de Curaçaose overheid.

Verder heerste er bij XCOR ook onduidelijkheid omtrent de vorderingen van de reeds geformuleerde concept-ruimtevaartwetgeving waar het parlement zich voor goedkeuring over zal buigen. “Gelukkig volgde kort na de artikelenreeks omtrent de kwestie een bevestiging van premier Ivar Asjes (PS) dat de grote uitdaging van het voltooien van de ruimtevaartwet- en regelgeving voor het eind van het jaar een feit zal zijn.” Zoals bekend had de premier namens de Raad van Ministers (RvM) Droste middels een brief ingelicht dat de regering onverminderd achter het XCOR-project staat en dat de conceptwetgeving aan de Staten zal worden aangeboden voor bekrachtiging. Droste benadrukt wederom bijzonder verheugd te zijn over dit voornemen. De VVRP-minister beaamt dat het wetgevingstraject zodanig op schema ligt, dat zij de indiening daarvan bij de Staten voor het einde van het jaar haalbaar acht. “Verder is ook het behalen van de categorie 1 voor de luchtvaart besproken. Het behalen van deze categorie is niet essentieel voor de ruimtevluchten, maar alles helpt. Zoals bekend loopt ook dit proces al lange tijd en is er binnen het traject tevens rekening gehouden – in afstemming met de desbetreffende luchtvaartautoriteiten – met het uitvoeren van de ruimtevluchten.”

Trekker

Droste stelde in mei tegenover deze krant ook dat, ‘om steeds nieuwe strubbelingen te helpen voorkomen’, het goed zou zijn als de overheid verder ook een persoon of entiteit zou aanwijzen die als trekker voor het project zou kunnen dienen. Droste en Van Hulten, die – zoals gewoonlijk tijdens hun bezoeken aan het eiland – ‘alle relaties’ uit de publieke en private sector bezoeken, alsook particulieren die geïnteresseerd en betrokken zijn bij de komst van de commerciële ruimtevaart naar Curaçao, hebben ook ditmaal voor de instelling van een dergelijke trekker gepleit. Dit tegenover onder anderen de vertegenwoordigers van het bedrijfsleven die volgens Droste ‘het meest directe profijt zullen ervaren van de komst van de commerciële ruimtevaart naar Curaçao’, te weten de belangenvereniging Chata, de Kamer van Koophandel (KvK), alsook de door de overheid gesubsidieerde Curaçao Tourist Board (CTB) et cetera. “Het gaat ons vooral om moreel maatschappelijke steun.” Droste meldt dat niet alle beoogde ontmoetingen met stakeholders doorgang hebben kunnen vinden: “De beoogde gezamenlijke meetings met deze partijen waren daardoor teleurstellend, maar de behoefte aan actieve steun is er niet minder om.” Met de exploitant van het vliegveld, Curaçao Airport Partners (CAP), bestaat al geruime tijd ‘een goede relatie, waarbij XCOR de verwachting uitspreekt op meer materiële ondersteuning uit die hoek te kunnen rekenen’.

Bewustzijnsverhoging

Droste en van Hulten stellen verder ook zeer verheugd te zijn over ‘de onverwachte steun uit de hoek van particuliere initiatiefnemers’. “Het betreft de oprichting van een ‘Space Platform Curaçao’ met een ambitieus business-plan. Dit is een initiatief van Vishal Oedjaghir, die een groep jonge professionals vanuit uiteenlopende disciplines bij elkaar heeft gebracht. Hierbij zal getracht worden om de nodige ‘awareness’ te genereren onder de gehele bevolking, opdat Curaçao de status van ‘Space Nation’ bereikt met internationale uitstraling”, aldus de toelichting van Droste, die laat weten dat Oedjaghir enkele jaren terug voor SXC stage heeft gelopen bij de CAP. Oedjaghir heeft mechanical engineering gestudeerd aan de TU Delft met als specialisatie ruimtevaarttechniek. “Ook was er een stimulerende kennismaking met de initiatiefnemers van ‘The Curacao Space Experience Foundation’, die onder leiding van huisarts Schoop en accountant Lionel Hanst, aangevuld door een zojuist afgestudeerde VWO-er Jonathan, een prachtig plan hebben opgezet om bekendheid met de commerciële ruimtevaart te promoten. Zij richten zich in het bijzonder op de jeugd, maar zeker niet alleen daarop. Zij beseffen als geen ander wat een positieve uitwerking dit ruimtevaartproject voor Curaçao op mondiaal niveau kan hebben”, aldus Droste. Beide projecten worden als lokale initiatieven door XCOR als ‘complementair’ omschreven. “We hopen dan ook dat deze private initiatieven de actieve steun mogen ontvangen van de vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven.”

Zoals bekend is er op Curaçao reeds in 2012 een operationele werkgroep ingesteld om de legislatieve en technische uitdagingen het hoofd te bieden. De werkgroep bestaat uit verschillende stakeholders waarmee de operationele aspecten van de commerciële vluchten afgestemd worden, dus zaken zoals brandstof, luchtverkeersleiding, douane, immigratie, veiligheidsprocedures, afhandeling, het opstijgen, landen en parkeren van het ruimtevaartuig en tevens milieukwesties.

Lynx

De vorderingen van de bouw van het Lynx-ruimtevaartuig liggen volgens Droste nog steeds op schema. “Wij rekenen erop dat eind van het jaar de Lynx met een zogenoemde ‘Public Roll Out’ in Californië voor het publiek zal worden tentoongesteld. In de weken daarop zullen de eerste taxi- en vluchttesten worden uitgevoerd. Hierop zal een jaar van intensief testen aanbreken en, als alles voorspoedig verloopt, is het nog steeds denkbaar dat aan het einde van dat jaar de Lynx voor een aantal demonstratievluchten naar Curaçao zal komen. Maar men dient er rekening mee te houden dat de testfase natuurlijk ook tot onverwachte zaken kan leiden, die dit optimistische schema zouden kunnen vertragen”, aldus Droste, die toevoegt dat ‘in ieder geval Van Hulten als testpiloot achter de stuurknuppel van het Lynx-toestel zal zitten’, want na dit bezoek aan Curaçao verhuist hij definitief naar Californië om daar leiding te geven aan het testprogramma. Zoals vorig jaar door de Amigoe belicht, bestaat het XCOR-team uit nog twee befaamde Amerikaanse testpiloten, de voormalige Space Shuttle-pilot en commander Richard ‘Rick’ Searfoss en Brian Binnie.

Samenwerking op Hato

“Ten slotte is het goed te kunnen melden dat de eerste tekenen van een zakelijke relatie met de Lynx-activiteiten op Hato zich aftekenen. We hebben de eerste gesprekken gevoerd met Curaçao Air Terminal Services (Cats), dat de afhandelaar voor de General Aviation Business Jets en VIP-vluchten op Hato is. Hierover is uitgebreid gesproken met de Cats-ceo mevrouw Soenita ‘Sunny’ Oedjaghir, die al lang een grote supporter van SXC en nu XCOR is. Dit bedrijf is bij uitstek geschikt om ondersteuning te bieden aan de XCOR-vluchten, maar uiteraard ook aan de klanten en astronauten van XCOR voorzover die met business-jets komen”, aldus Droste. Hij licht toe dat Oedjaghir de moeder van eerdergenoemde initiatiefnemer van het Space Platform Curaçao, Vishal Oedjaghir, is. “Vishal is ook zeer bekend met XCOR, aangezien hij ook bij het Amsterdamse XCOR-kantoor stage heeft gelopen tijdens zijn afstuderen als vliegtuigbouwkundig ingenieur.”

Bron: Amigoe