door Judith Ramautar
WILLEMSTAD — Als zijn moeder in het casino zit, wacht de elfjarige Tyson* op de hoek tot ze naar buiten komt. Ook al is het elf uur ‘s avonds. De volgende morgen zorgt hij ervoor dat zijn jongere broertjes en zusjes ontbijt krijgen. Ook heeft hij een groot deel van het huishouden op zich genomen. Hij doet de boodschappen en kookt het eten.
Kinderen als Tyson met ouders die kampen met een drugs-, drank- of gokverslaving vinden hun thuissituatie niet ongewoon. Ze groeien er van jongs af aan mee op en menen dat het er in andere gezinnen ook zo aan toe gaat. Al beginnen ze, hoe ouder ze worden, steeds meer te beseffen dat het toch niet helemaal normaal is.
In navolging van initiatieven in Nederland start Fundashon pa Maneho di Adikshon (Stichting Verslavingszorg) vandaag met een pilotproject voor deze kinderen die in hun jonge leven toch al een behoorlijke rugzak met zich meedragen door hun zorgtaak en door wat zij meemaken binnen het gezin. Ze komen een keer per week bij elkaar in de zogenaamde VIP-Room op de tweede verdieping van het FMA-kantoor in Steenrijk. Daar kunnen ze met elkaar praten, lachen maar ook huilen als ze daar behoefte aan hebben. Kunnen ze creatief bezig zijn en advies vragen.
Waar ze kunnen loungen op een grote bank met kussens en kijken naar (educatieve) dvd’s. En waar ze geholpen kunnen worden met hun huiswerk. Kortom, een plek waar ze weer gewoon kind kunnen zijn en beseffen dat ze niet de enigen zijn die te maken hebben met een disfunctionele thuissituatie.
Het project VIP-Room, een naam bedacht door het team maatschappelijk werkers van de FMA, lag al langer op de plank van de stichting. Het kwam in een stroomversnelling toen een medewerkster een jongen opnam in haar gezin, wiens vader was opgenomen voor behandeling van diens verslaving. De moeder van de jongen was al overleden. Sindsdien nam hij een groot deel van de zorgtaak op zijn schouders. Door de structuur van het pleeggezin waarin hij verblijft, zijn zijn schoolresultaten inmiddels flink vooruit gegaan.
Onderbelicht
De zorg voor kinderen van een verslaafde ouder of opvoeder is vaak onderbelicht, omdat alle aandacht opgeëist wordt door het probleemgeval in het gezin. Maatschappelijk werker en jongeren case werker Daniella Pengel gaat de kinderen, in de leeftijd van zeven tot dertien jaar, begeleiden. Ze zijn aangemeld door een van hun ouders of andere familieleden.
De pilot start met zeven kinderen, zes meisjes en een jongen die de komende acht weken elke vrijdagmiddag van half twee tot drie uur bij elkaar komen. In de eerste sessies wordt er kennis gemaakt met elkaar en gewerkt aan het opbouwen van vertrouwen.
Het is lastig een beeld te krijgen van het aantal kinderen dat op het eiland te maken heeft met een verslaafde ouder. Bij de FMA zien ze de cliënten die zich aanmelden voor behandeling, of via het ambulante werk. Er zijn echter veel meer gezinnen waarvan een of beide ouders of verzorgers kampen met een verslaving, maar die vooralsnog ‘gewoon’ functioneren in het maatschappelijk leven.
Algemeen manager FMA Meta Fahrenfort denkt wel dat het om ‘veel’ kinderen gaat. Daarom wordt er gewerkt met sessies van acht weken en vervolgens een nazorgplan voor de kinderen, afhankelijk ook of het kind meer begeleiding nodig heeft. Na die acht weken komt er dan een nieuwe groep.
Bloki 6
Maar het blijft delicaat. Een van de meisjes, wier moeder gokverslaafd is, vroeg openhartig aan Daniella, wat ze moet doen als de rehabilitatie van haar moeder ten einde is.
“Maar dat is niet een taak van het kind. Het is aan de behandelaar en de andere volwassenen binnen de familie om de moeder te steunen. Het is niet de bedoeling dat de moeder weer zoals voorheen gaat leunen op haar dochter. Zij moet daarin zichzelf beschermen en oog hebben voor de leuke dingen in het leven van een kind”, zegt Daniella.
In haar werk heeft Daniella gemerkt dat kinderen van een verslaafde ouder best open kunnen zijn over hun thuissituatie. Want ook al gaat het ogenschijnlijk niet slecht op school en steunt de moeder haar kinderen. Toch blijft de alcoholverslaving van de vader altijd een storende factor. Als hij bijvoorbeeld in een van zijn dronken buien een bloki 6 of een steen naar het hoofd van zijn vrouw smijt, die ze gelukkig weet te ontwijken.
Moeder zelf doet de situatie luchtig af. Maar in het hoofd van haar dochter zitten de details geëtst, die ze vervolgens in geuren en kleuren vertelt aan Daniella. En dus zal na een rehabilitatie van een verslaafde ouder ook de familie betrokken moeten worden bij het herstel van een dynamiek die in wezen verziekt is door de verslaving.
De VIP-Room maakt deel uit van het curriculum van de FMA, dat onder meer gericht is op preventie van verslaving. Door wat de kinderen thuis meemaken, weten ze best veel te vertellen over het begrip verslaving. En nu ze in deze setting bij elkaar komen, is het doel ook om ze te behoeden voor later. Om niet in dezelfde situatie te vervallen als een van hun ouders.
*De naam en leeftijd van Tyson zijn gefingeerd.
Bron: Amigoe