DEN HAAG — Een gebrek aan samenwerking en de nadruk op financiële verantwoordelijkheid hebben een structurele verbetering op sociaal-maatschappelijk vlak in de weg gestaan. Dat concludeert onderzoeksbureau Ecorys in zijn eindevaluatie van de projecten die gefinancierd werden door de Antilliaanse Medefinancieringsorganisatie (Amfo).
“Ondanks inspanningen van Amfo is de samenwerking tussen ngo’s niet tot stand gekomen. De conclusie van het onderzoeksbureau is dat zolang er geen vertrouwen is tussen de ngo’s onderling en deze elkaar beconcurreren in plaats van de handen ineen te slaan, de projecten op de eilanden nooit het succes zullen hebben dat er in potentie is”, aldus minister Ronald Plasterk in een toelichting aan de Tweede Kamer.
De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft ook de ministers-presidenten van Curaçao en St. Maarten hierop gewezen. In beide landen worden de ngo’s vanaf volgend jaar door de overheid gefinancierd, al maken de ngo’s zich daar grote zorgen over, aldus Plasterk.
Ecorys merkt zelf op dat de samenwerking bijvoorbeeld slecht was bij projecten voor naschoolse opvang en ouderenvervoer. “Amfo heeft wel duidelijk moeite gedaan om samenwerking te bewerkstelligen, maar dit is in het algemeen maar zeer beperkt gelukt vooral door de onwil van de ngo’s om samen te werken. Vaak speelden religie, politieke voorkeur en familie hierbij een rol. (…) Al het mogelijke succes dat met de Amfo-projecten behaald had kunnen worden, is in veel gevallen overschaduwd en belemmerd door de onderlinge verhoudingen tussen mensen en organisaties”, aldus Ecorys.
Ook de samenwerking met de overheden van Curaçao en St. Maarten schiet overigens tekort, schrijft de organisatie. “Het is Amfo niet gelukt de overheden van Curaçao en St. Maarten te stimuleren hun beleid op sociaal-maatschappelijk vlak aan te vullen of te formuleren.”
Transparantie
Een ander punt van kritiek van Ecorys is dat de nadruk op financiële verantwoording en transparantie ten koste is gegaan van effectiviteit en structurele verbeteringen. De effectiviteit kon niet helemaal worden beoordeeld omdat projectinformatie ontbrak, maar gemiddeld scoorden de projecten een 2,8 op een schaal van 4. “Dit houdt in dat de projecten neigen naar een score voor voldoende mate van effectiviteit op alle eilanden”, aldus Ecorys.
De nadruk op het financieel beleid en transparantie had bijvoorbeeld als gevolg dat er minder sturing van bovenaf was omdat men de schijn van belangenverstrengeling wilde voorkomen. Er werd ook te weinig gekeken naar de daadwerkelijke behoefte op de eilanden, door de afspraak om geld toe te kennen aan de projecten die zich als eerste hadden gemeld.
“De Amfo-financiering was daarmee vooral gericht op symptoombestrijding, wat de duurzaamheid op programmaniveau beperkt”, aldus Plasterk, die overigens opmerkt dat zijn eigen ministerie in 2007 om die nadruk op financiële verantwoordelijk had gevraagd na een audit van de Amfo.
“De nadruk (is) gelegd op het borgen van de juiste checks en balances door een opdeling in een front- en back office en de verdere uitwerking van de richtlijnen en procedures en een zorgvuldige naleving hiervan”, schrijft Ecorys hierover. “Als gevolg hiervan is de zorgvuldigheid zeker verbeterd, maar de gevolgen voor de verbetering van de efficiëntie en effectiviteit zijn beperkt gebleven. (…) Er was maar beperkt dialoog met ngo’s over de inhoudelijke eindresultaten, maar vooral over de goede afronding van de financiën.”
De organisatie merkt verder op dat een relatief groot deel van het geld naar zaken als personeel, huisvesting en promotie ging, namelijk een vijfde deel, terwijl 10 procent in vergelijkbare constructies gebruikelijk is.
Ondanks de punten van kritiek hebben de Amfo-projecten wel degelijk voor verbeteringen gezorgd, vindt Ecorys. Er zijn projecten van de grond gekomen op terreinen waar de overheid niet of nauwelijks actief is en Amfo heeft als financierder bijgedragen aan de professionalisering van ngo’s.
In totaal werd er via de Amfo jaarlijks 9,5 miljoen euro beschikbaar gesteld voor projecten in de periode 2004 tot en met 2010 in de Nederlandse Antillen en na de staatkundige herstructurering nog eens 6,5 miljoen euro per jaar voor projecten op Curaçao en St. Maarten. 2014 is het laatste jaar dat er geld beschikbaar werd gesteld. De financiering van projecten via de (Uitvoeringsorganisatie) Stichting Ontwikkeling Nederlandse Antillen (Usona) wordt volgend jaar geëvalueerd, gevolgd door een evaluatie van Fondo Desaroyo Aruba in 2016
Bron: Amigoe