KRALENDIJK — De evaluatie van de staatkundige structuur is in volle gang. Onderzoekers zijn deze dagen op Bonaire om de gevolgen in kaart te brengen die de nieuwe status van Openbaar Lichaam heeft gehad voor de burgers van het eiland.
Donderdagavond zijn ze op Bonaire gearriveerd. Over een half uur komt de taxi om ze naar hun eerste afspraak te brengen. En in dat halve uurtje op vrijdagochtend hebben de vier onderzoekers tijd om kort uit te leggen wat ze de komende dagen op het eiland gaan doen.
“We komen luisteren, luisteren, luisteren”, zegt Rob Bijl. Hij is werkzaam bij het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), net als twee andere leden van het onderzoeksteam, Evert Pommer en Monique Turkenburg. Het vierde lid, Michel Briene, werkt voor Ecorys. “Wij vormen een van de drie onderzoeksgroepen die in opdracht van de commissie-Spies bekijken hoe de nieuwe staatkundige structuur heeft uitgepakt. Waar andere groepen kijken naar de werking van de wetgeving en van de nieuwe bestuursstructuur, luisteren wij naar de ervaringen van de bevolking. Wie is erop vooruit gegaan, wie juist niet?”
De afgelopen dagen waren ze op Saba en St. Eustatius en ook voor de komende dagen op Bonaire puilt de agenda van de onderzoekers uit. Alleen al voor vrijdag staan er zo’n tien afspraken gepland. “We praten met het Bestuurscollege, met de leden van de Eilandsraad, met vertegenwoordigers uit de gezondheidszorg, het onderwijs, de politie, ondernemers, de toeristische sector. We hebben van te voren bepaald met welk type partijen we wilden praten om een zo goed mogelijk beeld te krijgen van wat er op de eilanden speelt.”
Het zijn intensieve dagen – “we hebben meen ik de laatste afspraak dinsdag op de airport, vlak voor we weer vertrekken” –, maar de vier zijn van mening dat het werk van de onderzoeksgroep een onmisbare schakel is in de evaluatie. “We hebben natuurlijk alle rapporten gelezen en die geven een idee van wat er speelt. Wij proberen het verhaal áchter die cijfers op papier te zetten. Neem bijvoorbeeld de stijging van de kosten voor levensonderhoud sinds 10-10-‘10. Daar is onderzoek naar gedaan, er zijn cijfers voorhanden, maar wat betekent het in het dagelijks leven van mensen als alles duurder wordt? Hoe lossen mensen het op? Een alleenstaande moeder zal daarbij een ander verhaal hebben dan een ondernemer.”
Behalve gesprekken zijn er ook telefonische interviews afgenomen. Daarbij kreeg een representatieve groep van 200 mensen op St. Eustatius, 150 op Saba en 400 op Bonaire een aantal vragen voorgelegd.“Die interviews zijn vrij globaal. Met speciale focusgroepen – twee op Saba en Statia, drie op Bonaire, in verschillende talen – proberen we daarnaast over sommige onderwerpen, bijvoorbeeld het onderwijs, meer de diepte in te gaan. Dan is er de website, waar iedereen zijn mening kwijt kan. En”, zegt Bijl, “zaterdagochtend en maandagavond hebben we twee inloopspreekuren. Die zijn open voor iedereen. Mensen kunnen, één op één en anoniem, hun verhaal vertellen.” De leden vinden het moeilijk te voorspellen hoeveel mensen er naar de spreekuren zullen komen. “Op Statia liep het storm en zijn we een uurtje langer doorgegaan. Onze ervaring is dat mensen graag willen praten. Het gaat om de toekomst van hun eiland. Er is iets te eten en te drinken. Ook is er een tolk aanwezig, mocht dat nodig zijn.”
In het rapport van de onderzoeksgroep zullen Saba, St. Eustatius en Bonaire afzonderlijk beschreven worden. “Er zijn zulke grote verschillen tussen de eilanden, in schaalgrootte, in bedrijvigheid, in cultureel opzicht, dat je niet kunt spreken over ‘de situatie op de BES-eilanden’. Al zijn er natuurlijk ook overeenkomsten.”
In dat rapport staan geen aanbevelingen. “Ons onderzoek vormt een deel van het uiteindelijke rapport dat wordt opgesteld door de Evaluatiecommissie, die onder voorzitterschap staat van oud-minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Liesbeth Spies. Ook die commissie zal geen aanbevelingen doen. Het streven is dat er op 10 oktober 2015 een volstrekt objectief rapport ligt. Op basis daarvan zal de politiek verdere besluiten nemen.”
Het verslag van de onderzoeksgroep naar de gevolgen van de nieuwe staatkundige structuur voor de inwoners van de eilanden zal rond 1 augustus al beschikbaar zijn.
Maandag 20 april houden de onderzoekers spreekuur in Rincon, van 17.00 tot 19.00 in het Sentro di Bario Rincon. Aanmelden kan via [email protected], maar is niet noodzakelijk. Zie ook www.evaluatiecaribischnederland.nl/uw-ervaring.
Bron: Amigoe