Katholieke Kerk ongrijpbaar | Door Robert Chesal

Het ergste vermoeden dat ik had toen ik in december 2010 Curaçao bezocht, is bevestigd. Afgelopen zaterdag heeft de EO in het programma ‘Dit is de Dag Onderzoek’ aangetoond dat de commissie-Koeijers, het meldpunt van het Bisdom Willemstad voor seksueel misbruik, is mislukt.

De indruk die ik kreeg uit mijn eigen gesprekken op het eiland, nu meer dan vier jaar geleden, was dat de commissie haar taak niet serieus nam. Slachtoffers van misbruik door Nederlandse missionarissen vertelden mij dat zij geen respons kregen van de commissie-Koeijers.

In een enkel geval werd een slachtoffer er zelfs van afgehouden om een klacht in te dienen: dat gaf mij reden om te denken dat de commissie niet zomaar incompetent was, maar juist een actieve doofpot.

Doordat bisschop Secco weigerde om mij te woord te staan tijdens mijn bezoek, kon ik geen rechtstreeks antwoord krijgen op mijn vraag of die commissie echt goed bezig was.

Dankzij de reportage van de EO is het antwoord nu pijnlijk duidelijk geworden. De reportage liet confrontaties voor de camera zien: met de jurist Ronald Koeijers en met bisschop Secco. Koeijers leek geen kennis te hebben van een misbruikgeval waarover jaren geleden al uitgebreid is gecorrespondeerd.

De commissievoorzitter keek met verbazing naar de brieven die zijn uitgewisseld door een lid van zijn eigen commissie en het slachtoffer.

Monseigneur Secco, op zijn beurt, verklaarde niets te weten van enige misbruikmelding over Nederlandse paters op Curaçao.

Doofpot

Ondertussen hoorden we onthutsende verhalen van Pedro Casimiri, die in de jaren vijftig in het Juvenaat is misbruikt door een Nederlandse pater; en van Johnny, die door drie Fraters van Tilburg jarenlang is misbruikt en mishandeld.

Johnny heeft na een pijnlijke juridische strijd erkenning gekregen van de Fraters. Maar de gang van zowel Pedro als Johnny naar de commissies Deetman en Koeijers had geen resultaat. Deetman wilde geen meldingen uit de Antillen in behandeling nemen en bij Koeijers verdwenen de klachten in een zwart gat van incompetentie, misschien zelfs een doelbewuste doofpot.

Dat de heer Koeijers recentelijk heeft gezegd dat sommige meldingen niet in behandeling werden genomen, omdat ze ‘buiten de onderzoeksperiode’ vielen, versterkt het beeld van een doofpot.

In een vraaggesprek dat ik met Koeijers in december 2010 hield, zeven maanden na aanvang van zijn commissiewerkzaamheden, verklaarde hij dat de commissie nog niet had besloten wat de onderzoeksperiode ging worden.

Een commissie die op meldingen wacht, om ze vervolgens uit te sluiten omdat ze buiten een nog niet vastgestelde onderzoeksperiode vallen, is duidelijk bezig klachten weg te moffelen.

Slordigheidje?

De EO liet effectief zien hoe de kerk de slachtoffers van Nederlandse missionarissen in de kou liet staan. Johnny en Pedro konden niet terecht bij Wim Deetman en zijn commissie in Den Haag, en vervolgens kregen ze geen gehoor in Willemstad.

Een minder sterk punt van de reportage was de uitspraak van Vaticaan-kenner Stijn Fens over Deetman. Fens noemde het ‘slordig’ van Deetman dat zijn commissie ‘vergeten’ was de missionarissen mee te nemen in hun onderzoek. Maar dat was geen slordigheidje, het was beleid.

Deetman had misstanden in de missielanden expres buiten beschouwing gelaten en dat vooraf bekendgemaakt.

Wat deze reportage wél duidelijk toont is de ongrijpbare kant van de Rooms-Katholieke kerk. De Nederlandse bisschoppen trekken hun handen af van Curaçao, en vervolgens doen de kerkelijke autoriteiten in Willemstad alsof hun neus bloedt.

En dat terwijl de bewijzen van misbruik en verdoezeling daarvan er al jaren liggen. De macht van het Vaticaan lijkt niet beperkt door landsgrenzen, maar als het erom gaat de kerk ter verantwoording te roepen lijken diezelfde grenzen ineens van heel groot belang.

Robert Chesal is onderzoeksjournalist, schrijver en universitair docent. Hij werkte voor de Wereldomroep. Samen met Joep Dohmen (journalist NRC Handelsblad) legde hij het seksueel misbruik door dienaren van de Katholieke Kerk in Nederland bloot. In het kader van dit onderzoek bezocht Chesal op basis van informatie van mogelijk seksueel misbruik bij het Bisdom Willemstad in 2010 ook Curaçao. Dohmen en Chesal werden voor deze reportages in 2010 uitgeroepen tot Journalist van het Jaar. Het duo werd in april 2011 bekroond met de H.J.A. Hofland Tegel voor beste cross-mediale journalistieke productie.

Bron: Amigoe