DEN HAAG — Oud-Staatsraad Robert Vornis sluit zich volledig aan bij de kritiek van de Raad van State, waar hij tot 1 mei zelf deel van uitmaakte, op de aanwijzing aan de gouverneur van Aruba in juli 2014.
De Rijksministerraad heeft destijds niet de juiste procedure gevolgd, zegt hij. Volgens Vornis is dat ook precies de kern van de voorlichting van de Raad van State over aanwijzingen.
“De kern is dat de Rijksministerraad met die aanwijzing aan de gouverneur onrechtmatig heeft gehandeld”, zegt Vornis. Net als de premiers van Aruba, Curaçao en St. Maarten al eerder aangaven, heeft alleen de gouverneur het recht om een landsbesluit of -verordening goed te keuren of voor te dragen ter vernietiging.
Hij benadrukt dat de Rijksministerraad weliswaar aanwijzingen mag geven aan de gouverneurs van de landen, maar op voorwaarde dat alle regels uit het Reglement van de Gouverneur in acht worden genomen.
Artikel 21 van dat reglement beschrijft het recht en de plicht van gouverneurs om landsbesluiten ter vernietiging voor te dragen. “Er staat nergens dat de Rijksministerraad die opdracht kan geven”, zegt Vornis. De opmerking van de Raad van State dat gouverneurs geen vooruitgeschoven posten van de Nederlandse regering of de Rijksministerraad zijn, heeft daar rechtstreeks mee te maken, volgens hem.
Het enige traject dat juridisch correct was geweest, was een zelfstandige beslissing van de gouverneur om de begroting voor te dragen ter vernietiging, waarna de Rijksministerraad de Raad van State om een oordeel had moeten vragen voor een beslissing over het wel of niet overnemen van het oordeel van de gouverneur.
Volgens het voormalige lid van de Raad van State koos de Rijksministerraad voor de procedure om een Algemene Maatregel van Rijksbestuur te omzeilen.
“De RMR wilde niet ingrijpen met gebruikmaking van het enige middel dat het Statuut daartoe kent. Maar tegelijkertijd is hiermee wel een door de Staten goedgekeurde begroting terzijde gelegd. Dit overschrijdt alle juridische grenzen”, zegt hij.
Vornis zegt weliswaar te begrijpen dat de Raad van State heeft gekozen voor de uitweiding over het Statutaire kader en de beperkingen die dit kader stelt aan het handelen van de Rijksministerraad. “Echter, door heel veel woorden te gebruiken is een rookgordijn gecreëerd en kan iedereen erin lezen, wat ze erin willen lezen,” aldus Vornis.
De Staatsraad doelt daarmee op de interpretatie van onder anderen minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties. Vorige week verklaarde de minister in een debat met de Tweede Kamer dat hij de voorlichting juist ziet als een bevestiging van een juiste handelwijze door de Rijksministerraad. Plasterk verwees naar de zinsnede dat de Rijksministerraad een aanwijzing mag geven om onderzoek te verrichten.
“Onderzoek en een tijdelijke maatregel zijn dus toegestaan volgens het Reglement van de Gouverneur. Dat is nu precies wat er is gebeurd. Er lag een begroting waarvan het IMF, de Raad van Advies en ook wijzelf hier in Nederland zeiden dat deze niet reëel was en niet de goede kant opging.”
Volgens Vornis gaat Plasterk hier echter voorbij aan de voorwaarde dat een dergelijke aanwijzing per definitie niet in strijd mag zijn met het Statuut en ook moet voldoen aan alle andere bepalingen uit het reglement, waaronder het exclusieve recht van de gouverneur om landsbesluiten te beoordelen. “Door hem de gegeven opdracht te verstrekken nam de Rijksministerraad de beoordeling over van de gouverneur. De Raad van State zegt met zoveel woorden dat dit nou juist niet toegestaan is.”
Vornis plaatst nog meer kanttekeningen bij beslissingen door de Rijksministerraad en de rol van de Raad van State binnen het Koninkrijk. Vandaag en morgen een uitgebreid interview met Vornis over zijn twijfels en met kritische observaties over een aantal onderwerpen, zoals de geschillenregeling.
Bron: Amigoe