door Amigoe correspondent Otti Thomas
DEN HAAG — “Vertalingen kosten enorm veel geld. Bovendien hadden de weinige taaldeskundigen prachtige nieuwe dingen kunnen maken, terwijl ze nu vooral bezig zijn met vertalen.”
Ruben Severina, directeur van de stichting Splika, pleitte gisteren hartstochtelijk voor een akkoord over de spellingswijze van het Papiamentu dat op Curaçao en Bonaire wordt gebruikt en het Papiamento van Aruba.
Met een symposium over de spelling vierde Splika gisteren zijn 25-jarig bestaan in het Haags Historisch Museum. De Limburgse streektaalfunctionaris Ton van de Wijngaarde legde uit hoe de bereidwilligheid tot samenwerking voor een veel betere positie zorgde van alle dialecten die in de provincie Limburg worden gesproken. Op Curaçao, Aruba en Bonaire was van samenwerking weinig sprake, bleek uit de presentaties van Ramon Todd Dandaré, voormalig directeur van het Instituto Linguístico op Aruba, en Ronald Severing, directeur van de Curaçaose Fundashon di Planifikashon di Idioma.
Beide taalwetenschappers gaven een toelichting op de opmerkelijke ontstaansgeschiedenis van de spelling van het Papiaments. De Arubaanse keuze voor een hoofdzakelijk etymologische spelling, waarbij de nadruk ligt op de oorsprong van woorden, is terug te leiden tot de strijd voor de status aparte, stelde Todd Dandaré. Er werd op Aruba een relatie gelegd tussen een eigen spelling en de Arubaanse identiteit, waarin Indiaanse voorouders een belangrijke rol speelden.
Op Curaçao en Bonaire werd gekozen voor de zogeheten fonologische spelling, waarin de schrijfwijze van woorden vooral gebaseerd is op de uitspraak. Waar in de uitspraak de letter K te horen is, wordt ook de letter K geschreven en niet de letter C, zoals op Aruba gebruikelijk is, zei Severing. In de negentiende eeuw was dat overigens juist andersom. Op Curaçao werden veel woorden met een C geschreven en op Aruba juist met een K, aldus Severing, verwijzend naar teksten uit respectievelijk 1824 en 1862.
Hoewel het fonologisch gespelde Papiaments van Curaçao en Bonaire makkelijker te leren is dan het etymologisch Papiaments van Aruba spraken Severing en Todd Dandaré geen duidelijke voorkeur uit. Belangrijker is een overeenstemming over een gezamenlijke wijze van spelling, zeiden ze. Het verstevigt de band tussen de drie eilanden waar Papiaments gesproken wordt, er kan gewerkt worden aan een gezamenlijke spellingscontrole voor tekstverwerkingsprogramma’s en na de eerste aanpassing van lesmateriaal zijn er in de toekomst veel minder vertalingen nodig. “Er kan meer Papiamentstalige literatuur worden uitgewisseld”, zei ook minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, die Splika via een videoboodschap feliciteerde.
Vervolg op pagina 2
Vervolg van pagina 1
Het publiek plaatste wel enige kanttekeningen bij het pleidooi. De Arubaanse bevolking en politici zouden nooit de fonologische spelling van Curaçao accepteren en zeker niet een andere spelling van de vele Engelse termen. “Arubanen identificeren zichzelf en het Papiaments met Indianen en met Venezuela”, was de opmerking.
Severing zei hierop dat spelling weinig te maken heeft met identiteit. “Als we vandaag de spelling veranderen, dan is de uitspraak van mensen morgen niet opeens veranderd. De bevolking zal er weinig van merken. Ze zullen er geleidelijk aan wennen”, zei hij. Todd Dandaré herhaalde dat hij geen specifieke voorkeur heeft voor een spellingswijze. “Het zal een compromis tussen beide spellingen worden. Als de wil er is, dan denk ik dat het mogelijk is”, zei hij. “Toen ik begon, kreeg ik het advies om niet in het Papiaments te zingen. Ik ben blij dat ik daar toch voor gekozen heb. Want ik wil laten horen hoe mooi onze taal is”, zei zangeres Izaline Calister gisteren. Calister was een van de mensen die gisteren een Danki di Bròns ontvingen van Splika. De stichting reikte het bronzen beeldje uit aan mensen die zich onvermoeibaar hebben ingezet voor het behoud van de Papiamentse taal en Caribische cultuur. Ook danser Wilbert Djaoen, initiatiefnemer van het zomercarnaval, en het echtpaar Igma en Florimon van Putte-de Windt, schrijvers van Papiaments lesmateriaal, kregen een Danki di Bròns. Het beeldje is ontworpen door kunstenaar Nelson Carrilho.
Bron: Amigoe
Zoooo erg bedoel ik het ook weer niet marion.
Ik neem mijn papiamentO heeeel seriueus.
Ik ben gedeeltelijk in het papiamentO en het engels opgevoerd vanwege mijn ouders. Ik voel me heel goed met het papianentO.
Maar je hebt ook gelijk. Die zogenaamde TAALDESKUNDIGEN op curacao hebben het geheeel verpest. Schrijf wat je hoort. Schrijf wat je uitspreekt. Maar ik hoor iets heel anders dan jij.
Dus ik schrijf manajur, montanja, beisbal, boneiru,
En jij schrijft manedjur, montanya, beisebal, boneyru, etc etc.
Wij hebben een zeeer grote taalachterstand en komt men met dit.
Schrijft wat je hoort. Typisch onze cultuur, waarom moeilijk als het makelijk kan.
Het is inderdaad om te huilen. Men had beter meer de spaanse schrijfwijze kunnen hanteren. Ook beter om naar het spaans over te schakkelen. Bon hasi Aruba cu boso nan su papiamentO.
Laten we eens ophouden met deze brabbeltaal serieus te nemen. Dat de taal hier gesproken wordt is al erg genoeg.
Ik bedoel: Nie Jok Jenkies, menedzjur. dat zijn toch woorden van een taal waarvan het je dun door de broek loopt?
.
Taal is een communicatiemiddel, maar ook een identificatiemiddel.
Het accent van de taal bepaalt de plaatselijke afkomst van de spreker. Op deze wijze wordt een groep gewaarschuwd voor een eventuele indringer, of gerustgesteld dat de spreker tot dé groep behoort.
Bij – vooral – kleine wantrouwende enge gemeenschappen wordt het accent van de taal, extra versterkt om inmenging in hun groep te voorkomen.
Bij minder wantrouwende en meer open gemeenschappen, worden de accenten meer algemener. Op deze wijze stelt de groep zich open om buitenstaanders in hun groep toe te laten en te functioneren.
Dit automatisme zit in de menselijke genen genesteld. Het is vooral bruikbaar in oorlogen en conflicten: men herkent direct de vijand of indringer. Het omgekeerde werkt ook: in de vreemde herkent men zijn gemeenschapsgenoten en men voelt zich sneller aangetrokken door de onbekende met hetzelfde accent.
Aruba heeft zich altijd onderdrukt gevoeld door Curaçao. Betico Croes heeft met het creëren van de status-aparte vooral de onafhankelijk van Aruba ten opzichte van Curaçao beoogd.
De eigen spreek- en schrijfwijze van het Papiamento/Papiamentu versterkt de enge gemeenschapsbanden, en het gevoel van onafhankelijkheid. Zeker op Aruba.
Er is op geen enkel gebied samenwerking tussen de eilanden. Gesloten grenzen voor handel, industrie, vestiging, toerisme en personen. Curaçao, Bonaire en Aruba vervreemden steeds meer van elkaar.
Instituto Linguístico op Aruba, en de Curaçaose Fundashon di Planifikashon di Idioma, zijn een – letterlijk sprekend – voorbeeld van de tweespalt: Ieder eiland zijn eigen clubje om zijn eigen dialect als taal te promoten.
Papiamen- to en tu, zullen de vervreemding alleen maar verder bewerkstelligen. Niet alleen de vervreemding tussen de eilanden onderling. Ze vervreemden zich ook van hun buurlanden en de rest van de wereld.
etymologisch lijkt me veeeel beter dan het fonologisch.
Kan het simpeler ? Schijf wat je hoort.
Op curacao heeft men het heel letterlijk opgenomen.
Men schrijft alleen maar troep.
En het houdt de mensen alleen maar dom.
Je hoeft niet te denken want je schrijft wat je hoort.
Ik brn geen taaldeskundige. Maar volgens mij zijn alle ver ontwikkelde talen etymologisch. Wij hebben alweer een slechte keuze gemaakt met dat fonologische gedoe.
fonologisch is voor domme mensen.