Inspectieonderzoek Raad van Rechtshandhaving
WILLEMSTAD — De Raad voor de Rechtshandhaving (RvR, raad) heeft in oktober vorig jaar inspectieonderzoek gedaan naar de wijze waarop het gebruik van geweld door de politie op Curaçao is geregeld. Dat heeft de RvR in haar ‘Jaarplan 2014’ bepaald. De raad is inmiddels tot de conclusie gekomen dat de meeste geïnterviewde politieambtenaren niet als geoefend kunnen worden beschouwd.
Dat blijkt uit het rapport hierover dat onlangs is gepubliceerd.
Centraal in dit onderzoek staan de activiteiten die vóór en ná de toepassing van geweld moeten worden ondernomen. Een belangrijke constatering van de RvR is dat het kennisniveau van politieambtenaren met betrekking tot geweldstoepassing vatbaar is voor verbetering. ‘Toepassing van Politiegeweld’ betreft het eerste onderzoek van de RvR over dit onderwerp.
“De raad wenst de toepassing van politiegeweld inzichtelijk te maken, zodat mogelijke knelpunten kunnen worden geconstateerd en opgelost”,
aldus voorzitter Glenn Camelia. Volgens de raad moet de parate kennis van de politieambtenaren met betrekking tot de normen vastgesteld in het Landsbesluit Ambtsinstructie politie, verbeterd worden. Conform artikel 10 is het gebruik van een geweldmiddel uitsluitend toegestaan aan een ambtenaar die in het gebruik van dat geweldmiddel is geoefend.
Om geoefend te zijn moeten de agenten de cursus Integrale Beroepsvaardigheid (verder IBT) behalen. Voor deze cursus is een eindtermdocument door het Opleidingsinstituut Rechtshandhaving en Veiligheidszorg (ORV) opgesteld.
Echter, de geïnterviewde agenten beheersen de voorwaarden onvoldoende, voornamelijk voor het aanwenden van vuurwapengeweld, fysiek geweld, peperspray en de wapenstok.
“Trainingen in het aanwenden van peperspray hebben nooit plaatsgevonden, doordat de vervaldatum van de voorraad reeds was verlopen ten tijde dat de trainingen konden worden gegeven. Het in de wet voorgeschreven nazorgmiddel voor gebruik na aanwending van geweld tegen een persoon is evenmin in voorraad.”
Tevens werden in geringe mate verplichte proeven gehouden voor het hanteren van geweldmiddelen. Er is een maximum aantal deelnemers vastgesteld, terwijl in de praktijk feitelijk minder deelnemers aan de trainingen participeren. Deze proeven worden evenmin ten aanzien van geweldmiddelen afgenomen.
Bovendien hanteren agenten geweldmiddelen, terwijl zij niet voldoende geïnstrueerd zijn.
“Er zijn politieambtenaren die ruim vijf jaar geen deel hebben genomen aan een training om de geweldmiddelen die zij dragen te beheersen.”
De RvR is derhalve van oordeel dat de agenten zich niet voortdurend bekwamen in hun plichten, bevoegdheden en alle andere zaken met betrekking tot hun taken zoals bepaald in artikel 6, eerste lid, van de Ambtsinstructie politie. Ook de leden van de gespecialiseerde eenheden Arrestatieteam en Mobiele Eenheid (AT en ME) zijn niet conform formeel vastgestelde eindtermen geoefend in de geweldmiddelen.
Afhandeling incidenten
Daarnaast concludeert de RvR, dat de afhandeling van geweldsincidenten niet conform de ambtsinstructie geschiedt. De melding van het geweld geschiedt over het algemeen niet conform de vastgestelde bepalingen, vanwege onvoldoende bekendheid van de procedures bij de medewerkers en de leidinggevenden.
Het relevante document voor de melding van aangewend geweld is niet op eenvoudige wijze digitaal traceerbaar en er zijn geen hard-copy’s beschikbaar. Er wordt evenmin registratie bijgehouden van ingevulde meldingsformulieren. Daarnaast is er geen functionaris aangewezen die het invullen van het meldingsformulier coördineert en begeleidt.
BIZ onderbezet
Verder zijn er knelpunten in de strafrechtelijke afhandeling van geweldsincidenten. Het Bureau Interne Zaken (BIZ) is onderbezet en verricht niet alle onderzoeken. Het BIZ en de Landsrecherche Curaçao (LrC) verrichten geen projectmatige onderzoeken waarbij behandelingstermijnen zijn vastgesteld. Politieagenten menen dat zij onterecht worden behandeld als zij geweld hebben aangewend doordat zij meteen als verdachte worden aangemerkt. Er bestaat ook onduidelijkheid bij het BIZ over de gevallen waarin de LrC moet worden ingezet.
Ook de wijze waarop de registratie van politiegeweld plaatsvindt, is voor verbetering vatbaar. Het disciplinaire traject wordt vertraagd doordat bepaalde straffen niet worden opgelegd wegens gebrek aan coördinatie tussen de verschillende afdelingen van het korps met als gevolg dat een redelijke termijn verstrijkt, waardoor disciplinaire vergrijpen soms onbestraft blijven. De klachtencommissie is niet meer functioneel.
De Ombudsman verwijst klachtenindieners naar het ministerie van Justitie, doordat de organisatie zich als tweedelijns klachteninstantie beschouwt. Er is geen onafhankelijke en onpartijdige instantie die onderzoeken van politiegeweld verricht.
Aanbevelingen
De RvR beveelt de minister van Justitie aan snel zorg te dragen voor de benoeming van de leden van de klachtencommissie. Ook moeten regels vastgesteld worden met betrekking tot het dragen, het onderhoud en het in een inbraakvrije ruimte bewaren van de wapens en munitie. Tevens moet de minister het mogelijk maken dat disciplinaire straffen zoals schriftelijke berisping, buitengewone dienst en geldboetes worden opgelegd.
Zoals bekend is ter uitvoering van het Europese folterverdrag waaraan Curaçao gebonden is, een landsverordening namelijk ‘Uitvoeringslandsverordening folteringverdrag’, tot stand gebracht. Daarin is bepaald dat bij mishandeling door een ambtenaar of een anderszins ten dienste van de overheid werkzaam persoon tegen anderen, een gevangenisstraf van maximaal vijftien jaar of geldboete van ten hoogste 100.000 gulden kan worden opgelegd.
Het politiekorps (KPC) dient op korte termijn de vervallen peperspraybussen uit circulatie nemen. Ook moet een proces vastgesteld worden voor de afhandeling van het meldingsformulier en dient bovendien op korte termijn zorg te dragen voor het aanwijzen van functionarissen die het invullen van dit formulier coördineren en begeleiden.
Het KPC moet daarnaast voor een adequate termijnbewaking bij het opleggen van disciplinaire straffen zorg dragen. Voorts moet het KPC zorgen voor de aanschaf van het wettelijke vastgestelde nazorgmiddel en nieuwe peperspraybussen.
Verder moet het korps ook voor optimale en continue bijscholing van de agenten met betrekking tot het aanwenden van geweld zorgen, en voor het houden van proeven in het hanteren van de geweldmiddelen om de geoefendheid van de agenten te waarborgen.
Daarnaast moet het korps zorgen voor de nodige personeelscapaciteit bij het BIZ en dat onderzoeken projectmatig worden uitgevoerd. Ook moeten duidelijke afspraken gemaakt worden met de Landsrecherche over hun inzetbaarheid met betrekking tot schietincidenten.
De LrC dient tevens voor betere afstemming met het KPC zorgen. Daarnaast moet het korps voor adequate registratie van politiegeweld zorgen en de stand van zaken betreffende de toetsen van geweldbeheersing en de aanhoudings- en zelfverdedigingvaardigheden in jaarverslagen vaststellen.
Tevens moet het korps samen met de politieschool ORV eindtermen voor de leden van het AT en de ME vaststellen. Aan het OM beveelt de raad aan op korte termijn zorg te dragen voor intensiever overleg met het BIZ en voor het verlenen van toestemming voor het meevoeren van vuurwapens, waarmee automatisch vuur kan worden afgegeven op grond van de Ambtsinstructie politie.
Ook moet het OM duidelijke instructies geven voor de inzet van de Landsrecherche bij (schiet)incidenten, waarbij politiegeweld is toegepast dat zwaar lichamelijk letsel of de dood ten gevolge had.
Bron: Amigoe