De landen binnen het Koninkrijk hebben in principe elk zelfstandig de verplichting om zorg te dragen voor deugdelijkheid van het bestuur, en moeten met veel transparantie omgaan met zaken welke de integriteit van bestuur schade toebrengen.

Van eminent belang daarbij is dat de regeringen van de landen binnen het Koninkrijk de instituten van Staat zoals de Raad van Advies (RvA), de Algemene Rekenkamer (ARA) en het Parlement met respect behandelen. De regering van elk van de landen zou integriteit van bestuur en van bestuurders zeer hoog in het vaandel moeten houden, en de regering moet het goede voorbeeld geven. In Aruba hebben wij geen deugdelijke wetgeving op dit gebied. Wij zijn van mening dat de Ministerraad en de Staten regelmatig, doch minstens één keer per jaar moeten vergaderen over integriteit, om te bespreken wat wel en niet door de beugel kan.

De ARA moet in dit traject een belangrijke rol worden toebedeeld, door die afspraken steeds te toetsen. Daarbij dienen de aanbevelingen van het WODC opgevolgd te worden. Het is duidelijk dat Aruba binnen het Koninkrijk op het terrein van integriteit achter loopt in vergelijking tot de andere partners binnen het Koninkrijk. Deze achterstand moet zo spoedig mogelijk worden ingehaald. In het kader van de IPKO-vergaderingen volgende maand stelt de MEP-fractie het volgende traject voor.

VOORGESTELDE INTEGRITEITS TRAJECT 

• Wetgeving financiering politieke partijen dient z.s.m. te worden ingevoerd; een voorstel is sinds 2004 in de maak, maar is tot op heden niet ingediend bij de Staten.
• De wetgeving inzake screening van politici dient te worden aangescherpt, zowel voor kandidaat-ministers, als voor kandidaat-statenleden; thans kent Aruba in een landsbesluit regels aan de hand waarvan de formateur de kandidaat ministers zelf screent. Deze bevoegdheid dient in handen van de Gouverneur te worden gesteld, en moet de vorm van een landsverordening krijgen.
• Invoering van een Ombudsman op zeer korte termijn; terzake is reeds in 2005 een initiatief-wet ingediend. Thans wordt vanuit de Staten verder gewerkt aan de totstandkoming van de benodigde wetgeving.
• Invoering van een regeling Klokkenluiders, die ruim genoeg moet zijn om de toegang voor potentiële melders te vergemakkelijken met ruime beschermingsbepaling en ook voorzieningen in de vorm van financiële compensatie.
• Invoering van een Gedragscode Ministers en Statenleden, die o.m. moet voorkomen dat privileges worden toegekend aan partijfinancierders.
• Afdwingen van meer transparantie in het overheidshandelen, met name jegens de Staten. Betere ambtelijke voorbereiding van wetgevingsvoorstellen, zodat de voorstellen voor alle Statenleden ‘helder en begrijpelijk’ zijn. Bestuurders en ambtenaren moeten de drukbezette Statenleden helpen goede besluiten te nemen.

Gelet op het feit dat de sommige van de bovengenoemde wetten en regelingen in de andere landen van het Koninkrijk reeds bestaan, dan wel in de maak zijn, wordt voorgesteld om kennis te nemen van de in Curacao, Sint Maarten en de BES-eilanden opgedane ervaringen met invoering en uitvoering van deze wet- en regelgeving. Wij hoeven in Aruba niet opnieuw het wiel uit te vinden. Invoering van de benodigde wet- en regelgeving kan dan effectiever plaatsvinden.