Column Renée van Aller en John de Vries
Onderling begrip en respect zijn schaars in het Koninkrijk. Caribische Nederlanders wantrouwen Europese Nederlanders en omgekeerd. Ondertussen worden forse verliezen geleden.
Hetzelfde denken dat de problemen veroorzaakte, kan niet worden ingezet om de problemen op te lossen. Wederzijds vertrouwen en respect moeten worden hersteld. Dat kan niet gebeuren door de traditionele politieke retoriek. Voor de eilanden is een realistisch en haalbaar hervormingsprogramma nodig, dat moet worden uitgevoerd. Redelijke afspraken moeten worden nagekomen.
Toezicht is nodig als de afspraken niet worden nagekomen. Sancties bij niet nakoming zijn ingebouwd. Open normen zoals redelijkheid en billijkheid voldoen alleen als ze geconcretiseerd zijn. Als dat niet gebeurt, vult iedereen die normen anders in. Dat leidt tot nieuwe onenigheid. De doelstellingen moeten duidelijk zijn en het overleg moet geen ruimte bieden voor misverstanden.
Almacht is een verslaving. Elke held heeft daarom een verrader nodig. In Aruba ziet de huidige regering die in de oppositie en in de Nederlandse CFT. Beschaving is het afstand doen van almacht, zegt P.F. Thomése in zijn bijdrage in het NRC-Handelsblad van 4 april 2015 over dictators. Veel lezers konden een bijdrage inzenden wat ze zouden doen als ze een dictator waren. Immens instructief. Onze premier zou een prijsvraag kunnen uitschrijven. Wat zou u doen als u premier was? De banken anno nu staan er qua vertrouwen en geloof slecht voor. En de politicus anno nu? Die vindt zichzelf enorm goed met of zonder visie, passie en lef! Net zo als de bankier anno nu.
Arrogantieschaal
Onze publieke en private bestuurders lijden aan arrogantie, meent Ben Tiggelaar in dezelfde NRC Tiggelaar geeft het voorbeeld van de ABN Amro-top die vroom zei “dat men het maatschappelijk sentiment slecht had aangevoeld. Hij zei niet: dat hoort gewoon niet, zo’n beloning voor een staatsbankier. Hij zei: natuurlijk moeten wij als bankiers meer verdienen. Maar dan moeten we het zo timen en communiceren dat we geen last krijgen met het modale gepeupel.” Een greep in de kas doen is slechts sommigen gegeven. Arrogantie ziet men ook in de politiek. Burgers zijn in de ogen van bestuurders vaak “sukkels, melkkoeien, klapvee, bossen wortelen en loopjongens. Arrogantie is het overdrijven van je eigen superioriteit door het minachten van anderen.
Tiggelaar neemt de definitie van Russell Johnson, van de Michigan State University en Stanley Silverman, van de University of Akron over. “Samen met hun collega’s ontwikkelden zij de ‘WARS’: de Workplace Arrogance Scale. Aan de hand van 26 vragen kan worden bepaald of je met milde of ernstige arrogantie te maken hebt. Het belangrijkste tegengif voor arrogantie is nederigheid, stellen de onderzoekers. Wanneer ben je nederig? Als je eerlijk en kritisch naar jezelf kijkt en accepteert dat je onderdeel bent van iets dat groter is dan jijzelf. Dat kun je leren.” Politici en bankiers leggen een eed af, maar dat leidt maar zelden tot deugdelijk bestuur.
Hoe kunnen wij onze arrogante bazen/leiders vroegtijdig informeren dat zij iets moeten veranderen? Onze ervaring is dat dit heel behoedzaam moet gebeuren omdat “arrogantie sterk samenhangt met een gebrek aan zelfvertrouwen, een lagere intelligentie en met de neiging jezelf te willen bewijzen in plaats van te leren. Arrogantie is een vorm van zelfverdediging voor bange mensen,” zegt Tiggelaar.
Want feitelijk zijn we allemaal zo’n ondermaatse bos wortelen. Voor al die wortels (baas of niet) zou een aangepaste cursus Baltasar Gracián zeer nuttig zijn, succes verzekert. In de stijl van Jan Kuitenbrouwer in hetzelfde dagblad “U denkt niet. U wordt gedacht. Wij denken u. Vermijd wel de altijd loerende verleiding en zorg dat u niet de volgende dictator, of lokeend wordt om de echte machthebbers aan het zicht te onttrekken.
Leuke dingen voor de kiezers doen
Hoe maken we onze leiders nederig en dienstbaar? Voor machtsuitoefening is constante genegenheid en respect van de onderdanen nodig. Gunsten verlenen is een gebruikelijk hulpmiddel. De fondsen nodig om gunsten te verlenen worden door de burgers zelf betaald. Als het meezit zonder dat ze het merken, of als het niet anders kan pas als het te laat is. Voor politici is van belang dat ze het vertrouwen van de kiezers houden. Als die machtsbasis door misbruik ondermijnd wordt helpt alleen grootschalig en georganiseerd verzet. Via de sociale media kan dat snel, degelijk en gemotiveerd gebeuren.
Brandende kwesties
De Centrale Bank van Aruba (CBA) publiceerde recent de verwachte economische ontwikkeling voor 2014 en 2015. Er is sprake van een afnemende groei. Dat blijkt uit teruglopende consumptie, import en investeringen. De binnenlandse vraag stagneert. De lage olieprijzen beïnvloeden de overheidsinkomsten negatief. Niet alle voorziene projecten zijn gefinancierd.
Een verbetering in de verhouding met Nederland is noodzakelijk, wil ooit goedkoper kunnen worden geleend. Het is de eerste keer dat het CBA deze delicate kwestie noemt. Een betere onderlinge verhouding is cruciaal aangezien steeds meer aan rente moet worden betaald en de inkomsten afnemen. Is er misschien nog redding in het Eldorado van gas- en olievondsten voor de kust van Aruba? Meer dan vruchtbare gemeenplaatsen?
©2015 Renée van Aller en John de Vries
Renée van Aller en John de Vries schrijven hun artikelen vanuit een veelzijdige vakkundigheid voor de Knipselkrant Curaçao en de Amigoe. Vanuit hun kennis en ervaring, toetsen ze de theorie in de praktijk. Renée werkte als jurist lange
tijd voor de Universiteit van Aruba en de Arubaanse overheid. John J.P. de Vries was jarenlang werkzaam als jurist bij de overheid en voormalig hoofd van de Arubaanse veiligheidsdienst. Zij presenteren een analytisch en onderbouwd oordeel op actualiteiten. Op alle artikelen rust het copyright bij zowel de Knipselkrant Curaçao en Amigoe als de Auteurs.