Column Renée van Aller en John de Vries
In het NRC Handelsblad stond op 22 november 2014 een interessant stuk over financieel beheer van Menno Tamminga. Dat leidde vanzelf tot de vraag of en hoe de overheidsfinanciën van Aruba gered kunnen worden. Daaruit volgde een andere vraag, wil de regering dat en kan de regering dat? De laatste maanden gaat het meer om de oppositie en de Koninkrijksregering in een slecht daglicht te stellen, dan om het saneren van de overheidsfinanciën. Er kan maar geen overeenstemming worden bereikt met de Koninkrijksregering over de begroting 2014 en 2015. Want eigen fouten erkennen is een pijnlijk proces, wat politici in het Koninkrijk niet vaak gegeven is. De oppositie houdt zich bijzonder stil. Is dat omdat de zoon van de vorige premier bij DTZ naar huis is gestuurd, wegens een diepgaand onderzoek? Of is het om andere interne problemen, of om te voorkomen dat men zelf de ongewenste kastanjes uit het vuur moet halen?
Chris Dammers (AVP) zei op 23 november 2014 in 24ora.com dat er op 24 november door het parle-ment wordt vergaderd over de toekomst van het ambtenarenpensioen. Die besprekingen zullen ondermeer inhouden de punten die in de sociale dialoog zijn overeengekomen. Jaarlijkse verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd met een half jaar tot 65 jaar. Het percentage van de opbouw van het pensioen daalt van 2.15% naar 1.75%. Wat daarmee wordt bedoeld is onduidelijk, daar de pensioenpremie op 36,1% van het bruto jaarsalaris ligt, volgens de NPR 2011. 40×1.75%=70%. Dat zou dan het maximum van het gemiddelde loon als de maximum pensioenuitkering kunnen betekenen? Dat zou dan wel duidelijk moeten zijn. De pensioenen dalen aanzienlijk met de voorgenomen verhoging van de franchise en hoe zit het met duurzaamheid van het AOV fonds, dat ook al tijden leeg is?
Een voorbeeld voor pensioenpremie NPR 2011 (APFA)
Bedrag + Berekening
Uw bruto jaarsalaris op basis van fulltime werk Afl 60.000,- Maandsalaris x 12
Totaal premie Afl 21.660,- 36,1% x Afl 60.000,-
Vastgestelde franchise Afl 14.059,-
Pensioengrondslag (salaris – franchise) Afl 45.941,- Afl 60.000 – 14.059
Premiebijdrage werknemer (5% van pensioengrondslag) Afl 2.297,05 5% x Afl 45.941,-
Premiebijdrage werkgever (totaal premie – bijdrage werkne-mer) Afl 19.362,95 Afl 21.660 – 2.297,05
NPR 2005
Voor NPR 2005 geldt een premie van 27,8% (voor 2013) van de pensioengrondslag. Als werknemer betaalt u een –met uw werkgever– afgesproken percentage premie. De hoogte van de pensioengrondslag is afhankelijk van de vastgestelde franchise en uiteraard uw salaris. In 2013 is de franchise vastgesteld op Afl 14.059,-.
Een voorbeeld voor pensioenpremie NPR 2005 (APFA)
Bedrag + Berekening
Uw bruto jaarsalaris op basis van fulltime werk Afl 60.000,- Maandsalaris x 12
Vastgestelde franchise Afl 14.059,-
Pensioengrondslag (salaris – franchise) Afl 45.941,- Afl 60.000 – 14.059
Totaal premie Afl 12.404,07 27,8% x Afl 45.941,-
Premiebijdrage werknemer (als voorbeeld 5%) Afl 620,20 5% x Afl 12.404,07
Premiebijdrage werkgever (totaal premie – bijdrage werk-nemer) Afl 11.783,87 Afl 12.404,07- 620,20
Het aantal jaren dat pensioen kan worden opgebouwd stijgt van 34 naar 40 jaar. Wat precies de inhoud wordt van de NPR 2014 is volstrekt onduidelijk. De plannen zijn zover bekend niet besproken met het GOA, wat verplicht is. Een sociale dialoog geeft daarvan geen vrijstelling. Daarna kan ook nog pensioen worden verzameld, maar of daarvoor de nodige fiscale ruimte is, is onbekend. Zoals gewoonlijk zit het venijn is de staart. De (AOV) franchise gaat van Afl. 14.059 naar Afl. 17.616;5. De regering stort 170 miljoen in het APFA, maar de schuld aan het APFA is inmiddels de Afl. 300 miljoen al weer gepasseerd. Of dat de hele schuld is, is de vraag. Blijkbaar wenst de regering ook kwijtschelding van die schulden. Dat valt echter alleen maar te lezen in de aanpassing van de suppletoire begroting 2014 en dan nog na heel veel zoeken. De werkelijkheid is vakkundig verborgen en aangepast aan de wenselijkheid. Ook wil de minister van Financien de bashi premie afschaffen, het bedrag ineens en de duurtetoeslag. De premier zei dat het over 2014 zou worden betaald. Wat er daarna gebeurt, is afschaffing. Inmiddels is de financiële situatie zo benard, dat er ook sprake lijkt van afschaffing van de vakantietoeslag.
Dat al die jaren de vakbonden akkoord zijn gegaan met het afbreken van de pensioenpositie van ambtenaren en daarmee gelijkgestelden, is onbegrijpelijk. De verschillende regeringen zijn willens en wetens doorgegaan met het pensioenfonds leeg te halen om kasgeld voorhanden te hebben. Is dat geen gelegaliseerde diefstal van de eigen mensen, zoals professor Schoordijk jaren geleden al opmerkte?
Crisismanagement
Ondertussen worden beproefde redmiddelen gebruikt voor slechtlopende bedrijven, zegt Menno Tamminga. Vreemd genoeg gelden die maatregelen grotendeels ook voor de Arubaanse regering. Volgens Tamminga zijn er twee soorten bestuurders die hun bedrijf in de problemen helpen: de blunderaars en de geblesseerden. De blunderaars deden overspannen (buitenlandse) overnames. “Of zij verloren hun interne controle en raakten in de misère door fraude en omkoping. De geblesseerden kampen met de economische crisis en soms tegelijkertijd met de ontwrichting op hun markten van internetgedreven nieuwkomers. Voor een aantal bedrijven, evenals voor verschillende overheden is het nu erop of eronder.” Welke maatregelen kunnen worden verwacht volgens Tamminga?
1. Vervang de top.
Binnenkort stappen er enkele bewindspersonen op. Wie? Wij gokken op de minister van Financiën en die van Toerisme.
2. Kapitaal is cruciaal
Er kan alleen geleend worden tegen slechtere voorwaarden en hoe kan de regering dat positief presenteren aan het parlement en de kiezers? Zijn de aangekondigde leningen uit Curaçao gerealiseerd?
3. Kortwiek activiteiten en zoek een koper.
Privatisering in naam zal plaatsvinden van bepaalde over-heidsbedrijven of misschien zal hier en daar een bedrijf echt in de verkoop worden gezet, zoals SETAR, de DOW, Arikok of de ELMAR? Verkoop van de kroonjuwelen betekent een verlies aan plu-chen baantjes en aan dividend. Dat wel, maar je bent weer even uit de zorgen als overheid. Presenteren met een sausje van heilzame marktwerking.
4. Krimp personeel.
Een VUT regeling is in de maak, maar daarvoor moet zwaar geleend worden en gaat dat lukken? Het pensioenfonds nog verder leeghalen is een optie. Economisch herstel lijkt uitgesloten met zo’n eenzijdige economie als Aruba heeft. Wellicht is het verstandig toch te doen wat Nederland wil, maar dan Nederland vervolgens de schuld te geven van de ontstane ellende door geforceerde bezuinigingen? Altijd de moeite waard. Het zou verstandig zijn om dat te bewerkstellingen met enige kans op succes, als de politieke partijen zouden samenwerken. Verdeel en heers kan ook door anderen binnen het Koninkrijk worden toegepast, maar dan wel op een effectieve manier.
©2014 Renée van Aller en John de Vries
Renée van Aller en John de Vries schrijven hun artikelen vanuit een veelzijdige vakkundigheid voor de Knipselkrant Curaçao en de Amigoe. Op alle artikelen rust het copyright bij zowel de Knipselkrant Curaçao en Amigoe als de Auteurs.
Publicatie door: Knipselkrant Curaçao © 2010-2014
