Column Renée van Aller en John de Vries
Ontstaan staatsschuld – Een staatsschuld ontstaat door een opeenstapeling van tekorten, omdat er, jaar na jaar, meer wordt uitgegeven dan er inkomsten (voornamelijk belastingen) zijn.
Wanneer een overheid in een jaar dus meer geld uitgeeft, dan er binnenkomt, wordt dit het begrotingstekort genoemd. Bij de uitgaven in dat jaar zijn dan de aflossingen van de staatsleningen meegerekend. Als er geleend moet worden om bestaande leningen af te lossen, zoals bij een begrotingstekort het geval is, loopt de staatsschuld op. Er bestaat ook het begrip financieringstekort. Dit begrip geeft aan in hoeverre de staatsschuld toeneemt of afneemt.
Volgens het Verdrag van Maastricht is de staatsschuld de nominale waarde van alle aan het einde van een periode (jaar, trimester) uitstaande brutoverplichtingen van de overheid, met uitzondering van de verplichtingen waarvan de corresponderende financiële activa door de overheid worden aangehouden. Deze verplichtingen hebben betrekking op chartaal geld en deposito’s, effecten met uitzondering van aandelen (exclusief financiële derivaten) en leningen.
Vermindering staatsschuld
De schuld van de overheid kan worden verminderd door te bezuinigen, dus de uitgaven te verminderen, of de inkomsten (belastingen) te verhogen. Dit is een door de politiek bepaalde keuze. (Bron: Wikepedia).
Recht door zee
Gaan formele regels wringen als ze worden toegepast? Volgens de logica en Alice in Wonderland wel. Alice is een scholier die haar kennis op het dagelijks leven ijverig toepast. Het is de taal en de logica die haar in de war brengen. Ze herinnert zich haar lessen maar half. Komt u dat bekend voor van onze bestuurders? Naast formele argumentaties is ook betekenis nodig. Zonder conducteur die ons zegt wat de betekenis van de regels is, komen we er niet. Dus misschien zouden al onze politici Alice in Wonderland moeten lezen? Maar willen ze daar wel mee gezien worden, vraagt Maxim Februari zich af in het NRC Handelsblad van 24 februari 2015.
Wat willen politici? Meer lenen tegen lagere rente? De burgers uitleggen welke kant we opgaan? Niets van dat alles. Alles is geheim. De wereld is één grote markt. Ook voor centrale banken. Als die op andere continenten het geld het raam uit kieperen en beleggers en speculanten juichen en daarop inspelen, moeten iedereen volgen. Uiteindelijk. De macht van de financiële markt heeft de centrale banken gegijzeld. Als er nu wordt teruggekrabbeld reageren beleggers en speculanten met vergelijkbare woede als eerder op de onverwachte revaluatie van de Zwitserse frank door de Zwitserse centrale bank. Voor je het weet breekt een nieuwe valuta (euro)crisis uit. Dus bankiers doen wat politici graag willen. Hoe lager de rente door de geldverruiming wordt, des te goedkoper de schulden voor ministers van Financiën. Bedrijven en burgers krijgen goedkoper krediet en geven meer uit. Het kostenvoordeel voor ministers is realiteit, de rest is afwachten. De rente is al krankzinnig laag.
Wat beklijft is dat centrale banken met dit beleid een verlengstuk zijn van politieke besluitvorming. Onafhankelijk zijn zij dus niet. Hun Realpolitik wint, als een crisis burgers en politici zoveel pijn doet dat centrale bankiers wel moeten capituleren. Wat de ECB bijdraagt, is duidelijk: de koersdaling van de euro moet de export aanwakkeren en daarmee de Europese groei. Het gaat nu om banen, om te beginnen in Zuid-Europa en Frankrijk. Maar de boodschap van de ECB is ook politieke economie en deze geldverruiming oogt als bijna wanhoop. De missie is: het midden moet standhouden. Zou fiscale stimulatie niet een beter middel zijn, vroeg het Financieele Dagblad zich recent af.
Kwijtschelding?
Griekenland kan de overheidsschuld nooit terugbetalen. Als de Griekse schuld kwijt wordt gescholden, waarom dan niet de Arubaanse schuld? Europa is medeschuldig aan de ontstane Griekse situatie, zoals Nederland medeschuldig is aan de Arubaanse financiële situatie. Door consequent weg te kijken. Maar opgepast, wie alles eist, krijgt minder en Aruba moet wel de indruk wekken dat ze bezuinigingen wil en kan. Zijn onze politici corrupt of niet? De contouren van een redelijke oplossing worden zo vanzelf duidelijk:
Te veel van het goede?
Het CFT stelt te snel te hoge eisen en ondermijnt de economie in plaats van deze te stimuleren, evenals het IMF op termijn. Die besluitvorming kan beter aan lokale politici worden overgelaten die buitengewoon zorgvuldig met de overheidsgelden omgaan. De Arubaanse Centrale Bank (ACB) kan nog altijd overgaan tot kwantitatieve verruiming (QE in het jargon, dat staat voor ‘quantitative easing’) het opkopen van Arubaanse overheidsschulden, waardoor de rente wordt verlaagd en geldlenen goedkoper wordt. Hoeft Aruba ook Nederland niet te vragen voor toestemming om te lenen als er niet buitenslands wordt geleend. Geen onnodige inmenging van onervaren pottenkijkers, die zich bekwaam en bijdehand voordoen. Dat moet als het kan worden voorkomen! De Duitse Kanselier Otto von Bismarck zei het al: “geloof nooit iets in de politiek, totdat het officieel wordt ontkend,” meldde de Elsevier van 18 februari 2015 ons. Daar houden wij ons aan. Er wordt héél veel ontkend de laatste tijd, vindt u ook niet? Hoe komt dat? Omdat de waarheid wordt aangepast aan het gewenste formaat en de gewenste kleur?
©2015 Renée van Aller en John de Vries
Renée van Aller en John de Vries schrijven hun artikelen vanuit een veelzijdige vakkundigheid voor de Knipselkrant Curaçao en de Amigoe. Op alle artikelen rust het copyright bij zowel de Knipselkrant Curaçao en Amigoe als de Auteurs.