Clarin | Venezuela: 82 procent is arm, bijna iedereen dus

Auteur: Daniel Vitta | Vertaler: Jos den Bekker

Boodschappen doen is een dagelijks gevecht in het noodlijdende Venezuela. Een gezin heeft negentien minimuminkomens nodig om in de eerste levensbehoeften te kunnen voorzien. En zelfs dan is het nog maar de vraag of er iets te krijgen is.

De vrouw kijkt met gefronste wenkbrauwen naar de display van de kassa in de supermarkt, terwijl de caissière de boodschappen langs de scanner schuift. Als ze ziet dat het totaalbedrag de 32.000 bolivar (ongeveer 8 dollar) overschrijdt, zegt ze gelaten: ‘Haal de avocado’s er maar af.’ Dat is 6000 bolivar minder, maar dan is ze er nog niet. ‘De appels ook maar.’ Nog eens 5000 eraf. ‘Ja, wat dacht je dan man, dat is peperduur! Leg die olijven 
ook maar terug,’ zegt een andere klant achter in de rij. Het totaal zakt uiteindelijk naar 17.000 bolivar, ofwel 4 dollar. Boodschappen doen voor het huishouden is een dagelijks gevecht van vergelijken en bezuinigen.

De dagelijkse levensbehoeften werden in maart van dit jaar door Cendas, het centrum voor sociale analyse en documentatie van de Venezolaanse Onderwijsfederatie, op 772.614 bolivar per jaar gesteld. Dat is ongeveer 190 dollar op de zwarte markt (1 dollar is 4000 bolivar), de enige wisselmarkt waar de mensen 
terecht kunnen, want de officiële (700 
bolivar) is alleen voor transacties van het bedrijfsleven en de overheid. Dat cijfer betekent een prijsverhoging van 440 procent ten opzichte van dezelfde maand in het vorig jaar. 
Uitgaande van het minimumloon zoals in januari van dit jaar vastgesteld, zou een gezin negentien minimuminkomens nodig hebben om in de eerste levensbehoeften te kunnen voorzien.

De regering van Nicolás Maduro probeert deze lijdensweg enigszins te verzachten met verplichte levensmiddelenbonnen ter waarde van 90.000 bolivar (22 dollar) voor zowel ambtenaren als werknemers in het particuliere bedrijfsleven. Maar die komen niet bij iedereen terecht, omdat de meeste mensen zwart werken. De geprivilegieerden die ze wel ontvangen schieten er echter ook niet veel mee op, want de meeste producten worden tegen exorbitant hoge prijzen verkocht op de zwarte markt, waar die bonnen niks waard zijn.

‘Er is niks. Je moet vijf tot acht uur in de rij staan om iets te bemachtigen. Soms staan we om vier of vijf uur op omdat ze zeggen dat er iets aan staat te komen. Maar dat blijkt dan loos alarm, en dan keren we met lege handen weer terug,’ zegt Carmen Alcalá. En Teresa, een pronte Venezolaanse die geen demonstratie van de oppositie overslaat, vertelt: ‘De officiële prijs van rijst is 3500 bolivar, maar omdat er nergens rijst te krijgen is moet je naar de bachaqueros (verkopers op de zwarte markt), waar je er 5500 tot 6000 bolivar voor moet neertellen.’ Carmen kan zich niet meer inhouden en onderbreekt ons: ‘Natuurlijk, de overheid verstrekt dozen met levensmiddelen [zogeheten ‘solidariteitsdozen’], maar wat voor eten is dat? Rijst, pasta, een beetje olijfolie en een pak suiker. Dat is geen eten,’ zegt ze en telt op haar vingers af: ‘Eten is kaas, eten is vlees, eten is kip.’

De solidariteitsdozen worden verstrekt door de Comités voor Lokale Volksproviandering. Maar je krijgt ze niet cadeau, ze kosten 15.000 bolivar (4 dollar, nieuwe prijs van afgelopen maand) en er zitten weinig essentiële levensmiddelen in.

Zwarte markt

Andreina woont in West-Caracas, een bolwerk van chavisten. Ze vertelt dat ze 
verschillende keren solidariteitsdozen heeft gekocht. ‘Er zat een pakje vermicelli-achtige pasta in (voor baby’s), een pakje suiker, wat olijfolie, twee pakjes rijst, twee blikjes tonijn en een pond melkpoeder. Nu komen ze al een tijdje niet meer. De laatste hebben we betaald, maar de doos werd niet geleverd.’ Veel van die dozen komen op de zwarte markt terecht, waar er flink geld mee wordt verdiend. ‘Eén kilo melkpoeder kost daar al 15.000 bolivar,’ zegt ze, ‘dus kun je nagaan hoeveel winst ze maken.’

Midden op de dag is het een drukte van belang in Caracas. Venezolanen houden van eten, veel eten. Maar in de restaurants en cafés zie je niemand. Waar je wel massa’s mensen ziet, is aan de eetkraampjes waar een hotdog 1500 bolivar kost (minder dan een halve dollar) en een hamburger 3000 of 3500. ‘Zo is het altijd tegen de middag,’ zegt Victor, terwijl hij zijn klanten op de Avenida Francisco de Miranda bedient. ‘Allemaal kantoormensen hier uit de buurt. Waarom zouden ze naar een restaurant gaan als daar alles zo duur is?’

Bij de McDonald’s kost het goedkoopste menu 8000 bolivar, een vijfde van het minimumloon. En als je een wat steviger menu wilt, dan betaal je bijna twee keer zoveel: 15.000 bolivar. Je ziet er alleen wat tienerpaartjes, samen aan een frisdrankje, waar ze een eeuwigheid mee doen. Een andere stressfactor is de schaarste en het eindeloze in de rij staan, vaak tevergeefs. ‘Ga ginds maar eens kijken,’ zegt een medewerkster van een supermarkt als een vrouw haar vraagt om melkpoeder (de enige melk die ze verkopen). ‘O, maar die zijn al lang op,’ zegt een andere medewerkster als een klant bij de schappen komt. Cendas signaleert dat minstens 17 van de 58 levensmiddelen op hun lijst ‘schaarsteproblemen’ opleveren.

De crisis heeft de middenklasse in Venezuela uitgedund en de armoede verergerd. Inmiddels leeft 82 procent van de bevolking in armoede. Araceli heeft pikzwarte ogen en een roodbruine huid. ‘Nu zijn we allemaal gelijk, allemaal arm,’ zegt hij bitter. En hij besluit met een klacht die recht uit zijn hart komt: ‘Een nichtje van me is vier maanden geleden bevallen en haar dochtertje lijdt aan ernstige ondervoeding, omdat ze geen eten voor haar heeft.’

Bron: Clarín | Buenos Aires