©2015 Renée van Aller en John de Vries

De financiële economische verhoudingen hebben al lang geen relatie meer met de echte economie. De echte economie gaat om de verhoudingen tussen vraag en aanbod. Het ontbreken van die samenhang is riskant. De Nederlandse staatschuld bedraagt nu bijna 470 miljard euro. Voor Aruba is dat 4 miljard florin, Curaçao heeft na schuldsanering in 2010 een nieuwe schuld opgebouwd van ± 3 miljard ANG. Sint Maarten heeft een schuld van ± 1 miljard ANG.

Voorkomen moet worden dat de schulden weer versneld toenemen. Daarom werd als voorwaarde voor sanering in 2010, financieel begrotingstoezicht van het Cft ingevoerd.

De bezuinigingen in Nederland bedroegen 50 miljard euro sinds de crisis. Daarvan komt misschien nu 5 miljard terug in de vorm van een tijdelijke lastenverlichting. De ECB kondigde in januari 2015 een grootscheeps schuldenopkoopprogramma aan (60 miljard per maand). De niet bestaande miljarden moeten het de banken makkelijker maken.

Kredieten, hypotheken en leningen moeten vervolgens de consumptie en investeringen aanzwengelen en de economie een duw in de rug geven. Het opkopen van staatsschulden gebeurt niet met echt geld. Geld wordt bijgedrukt, het geldverkeer berust op vertrouwen en niet meer op gouddekking. Zo’n basis kan leiden tot onvoorziene, explosieve en ongewenste effecten in de echte economie (migrantenstromen, oorlog, aanslagen, onvoorziene uitgaven en burgerlijk ongenoegen).

De bezuinigingen van de laatste 10 jaren in Nederland droegen onvoldoende bij aan economisch herstel. De burgers zelf hebben hun spaargeld gebruikt voor de opleving van de economie. Ook de lage koers van de euro en de goedkopere energie hadden een positieve invloed. Op termijn staan de pensioenen er slecht voor, maar daarvoor zijn we zelf verantwoordelijk. De vraag is wat doet de overheid nog voor de burger?

Structurele werkloosheid en desintegratie
De meeste burgers in het Koninkrijk zijn afhankelijk van een betalende baan voor hun inkomen. De hoge werkloosheid daalt te weinig. De uitstoot van werknemers door robotisering en digitalisering verloopt in sneltreintempo. De taxichauffeur wordt verdrongen door de zelfrijdende auto, taken van administratieve medewerkers, de boekhouder en notaris worden overgenomen door slimme computerprogramma’s.

De voorspelling is dat mogelijk een derde van alle banen voorgoed zal verdwijnen, meldde het Financieele Dagblad op 12 september 2015. Dat kunnen er uiteindelijk veel meer zijn, menen wij. In de media wordt gesuggereerd dat deze ontwikkelingen veel werkgelegenheid scheppen. Dat is onjuist, de werkgelegenheid zal beperkt stijgen voor hoogopgeleiden (software ontwikkelaars, wiskundigen en bijpassende hardware ontwikkelaars).

De effecten van het afdanken van werknemers zijn ingrijpend. Daarvoor bestaat geen plan op Koninkrijksniveau, noch op Europees niveau. De Nederlandse overheid ontvangt minder belastinggeld door de geringere gaswinning, de lage prijzen voor olie en gas, jarenlange faillissementen en hoge werkloosheid. Alle ondankbare taken zijn door het Rijk afgestoten naar de gemeenten met onvoldoende financiering. Het Koninkrijk doet te weinig aan integratie van vreemdelingen in de samenleving. Daardoor ontstaat op termijn onnodige onrust.

Wie zijn onze crediteuren?
Wie bezitten onze staatsschuld en zijn onze schuldeisers? Binnenlandse of buitenlandse beleggers, banken of dictaturen, Poetin, de Chinese elite, pensioenfondsen, hedgefondsen of piramidespelspelers? Blijkbaar is geen instantie in staat om inzicht te geven wie onze schuldeisers zijn. Hoe meer schuld een land opbouwt, hoe groter de risico’s.

Het lijkt ons van cruciaal belang te weten wie onze staatsschuld in handen heeft. Schuldeisers kunnen immers excellente dwangmiddelen inzetten. Dimitri Tokmetzis geeft daarover informatie in De Correspondent van 2 oktober 2013. “De geldmarkt financiert kortlopende schulden. Langlopende leningen worden vaak gerealiseerd door uitgifte van staatsobligaties via de kapitaalmarkt. De bezitters van de staatsschuld kunnen worden afgeleid uit de rentebetalingen.

Zelfs De Nederlandsche Bank heeft weinig bruikbare statistieken op dit onderwerp. Het IMF is beter geïnformeerd (Coordinated Portfolio Investment Survey (CPIS-database). Volgens deze data zijn Frankrijk en Duitsland onze grootste crediteuren, gevolgd door het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en opvallend genoeg, Luxemburg. De kans is vrij groot dat die obligaties in handen zijn van buitenlandse partijen die in Luxemburg zijn gevestigd.

Ook Japan, België, Italië, Zwitserland, Spanje, Ierland, internationale organisaties (waaronder bijvoorbeeld het IMF), Oostenrijk en China zijn onze schuldeisers.” Voor de eilanden is makkelijker te overzien wie hun schuldeisers zijn. Voor het hele Koninkrijk geldt de vraag ‘hoelang blijft een staatsschuld houdbaar’? Kunnen we ongelimiteerd blijven lenen? Als dat zo is, hoeft een land geen gezonde financiële huishouding te voeren. Dat moet de burger wel, desondanks ziet de overheid zijn burgers als crimineel. Door die dubbele maatstaf daalt het vertrouwen in de regering. Onze politici geven ons te vaak het foute voorbeeld. Renée van Aller&John de Vries

Renée van Aller en John de Vries schrijven hun artikelen vanuit een veelzijdige vakkundigheid voor de Knipselkrant Curaçao en de Amigoe. Vanuit hun kennis en ervaring, toetsen ze de theorie in de praktijk. Renée werkte als jurist lange tijd voor de Universiteit van Aruba en de Arubaanse overheid. John J.P. de Vries was jarenlang werkzaam als jurist bij de overheid en voormalig hoofd van de Arubaanse veiligheidsdienst. Zij presenteren een analytisch en onderbouwd oordeel op actualiteiten. Op alle artikelen rust het copyright bij zowel de Knipselkrant Curaçao en Amigoe als de Auteurs.

Publicatie door: Knipselkrant Curaçao © 2010-2015