Begin deze week werd bekend dat minister Ronald Plasterk van Koninkrijks relaties wil dat er toezicht komt op het eerlijke verloop van verkiezingen op Aruba, Curaçao en St. Maarten.
Plasterk zou zich zorgen maken over onder meer het kopen van stemmen op de eilanden.
Zelfs als je er snel overheen leest lijkt het een haast onmogelijke taak. Ik zie het al voor me, waarnemers die met partijleiders en kandidaten meelopen op campagne, van huis tot huis, en te horen krijgen dat echt normaal is dat achterstallige rekeningen voor water- en elektra worden betaald en dat baantjes en erfpachtterreinen voor de kids worden gefixt, zolang een partijvlag in de tuin kan worden neergezet. “Want hoe wil je dat ik anders stemmen krijg?!”
Of waarnemers die bij dure villas in Arashi en Oranjestad aanbellen omdat ze hebben begrepen dat er een sponsormeeting is. Onbegonnen werk dus. Als ergens de culturele kloof tussen Nederland en De West onoverbrugbaar lijkt is het hier wel. Tot je bedenkt dat men in Nederland zelf ook nog niet helemaal transparant kan zijn over hoe partijen worden gefinancierd. Zo houdt de PVV van Politicus van het Jaar Geert Wilders de identiteit van haar geldschieters angstvallig – en tot nu toe met redelijk succes – achter slot en grendel.
Toch zijn verkiezingen in Nederland – voor het blote oog althans – het toonbeeld van effectief, transparant en democratisch. Ze zijn vaak zelfs zo saai dat de opkomst vaker dan niet tegenvalt. In Nederland worden op een paar plekken houten borden neergezet waar partijposters van alle partijen netjes naast elkaar kunnen worden geplakt. That’s it. Geen vlaggen. Misschien een verdwaalde tomaatsticker op een voordeur van een verstokte SP-er.
Maar op de dag na de overwinning ga je echt geen kilometerslange overwinningsparade met carnavalstrailers en toeterende auto’s op de A1 zien. Hoogstens een feestje in een hoofdstedelijk poppodium of een of ander café in Scheveningen op de avond zelf en dan de volgende dag weer vroeg op en naar werk. Over de resultaten geen enkele twijfel. Net als hier overigens.
Ik weet niet zo goed hoe het zit op de andere eilanden, maar hier vallen in ieder geval geen beschuldigingen van stemfraude en worden resultaten over het algemeen gerespecteerd. Dat komt omdat de partijen zelf elkaar en de handmatige telling nauw in de gaten houden. Dat is ook prima, tot je bedenkt dat de zogeheten stemmentellers op de stembureaus ook in de gaten houden wie allemaal komen opdagen om te stemmen.
Politiek staat hier wel dichtbij de mensen. Vaak ook ongemakkelijk en ongepast dichtbij. De kleinschaligheid, de geschiedenissen tussen families en de korte lijntjes tussen oud-klasgenoten, buurtvrienden, exen en zakenrelaties zorgen ervoor dat je er niet omheen kan. De kakofonie van feesten, vlaggen, propaganda, laster en optochten maken het alleen maar heftiger. En tussen al dat geweld hoor je de geruchten over omkoping, grote sommen cash die van hand tot hand gaan, gekonkel en intimidatie. Vaak binnen de microcosmos van een huis of een straat.
Een goed gesprek en een handdruk bij iemand in de tuin. Niets op papier. Plekken en momenten die voor lokale buitenstaanders als ik al zo goed als ongrijpbaar zijn, laat staan voor waarnemers uit Nederland.
Dat er hervormingen moeten komen in ons kiessysteem is echter een feit. Het liefst zouden we dit ook zelf moeten kunnen, maar inmiddels weten jij en ik beter. De belangen van de grote partijen en hun lokale backers worden door de huidige tekortkomingen juist gediend en dus zal er niets veranderen zonder druk van buitenaf. Wat Nederland kan doen is politieke druk uitoefenen om de wet op campagnefinanciering volgend jaar nog door de Staten goedgekeurd te krijgen.
Ook kan worden aangedrongen op een terugkeer van Comision Bon Boluntad, maar dan wel met de wettelijke autoriteit en slagkracht om echte sancties uit te delen. Tenslotte kan Nederland assistentie geven bij het organiseren en houden van debatten. Op zich al lastige opgaven waar Nederland met tot nu toe ongekende tact en respect zich op zou moeten storten, na jaren lomp met een sloophamer te hebben geslingerd.
Bron: DenCayente
Ariën Rasmijn (1975) is freelance journalist. Naast zijn publicaties in Amigoe en diverse andere media schrijft hij in deze column regelmatig over nieuws en politiek in Aruba. Hij stelt reacties op prijs via: [email protected]. Lees meer…