Juridische column mr. Frank Kunneman
Eergisteren kopte het Antilliaans Dagblad op de voorpagina ‘Les voor (ex-)bestuurders’. De krant verwijst daarbij naar een vonnis van het Gerecht in eerste aanleg van Curaçao van 25 november 2019. Daarin worden twee exbestuursleden van de stichting BZV hoofdelijk veroordeeld tot het betalen van een bedrag van bijna 4,5 miljoen gulden als schadevergoeding aan de stichting op grond van onbehoorlijk bestuur. Het gaat volgens de krant om een baanbrekend vonnis. Feitelijk is dat juist, juridisch niet.
Al sinds 2004 staat in ons burgerlijk wetboek (art. 2:14 lid 1) dat bestuurders jegens de organisatie gehouden zijn tot een behoorlijke vervulling van de binnen hun werkkring gelegen taak. Voor 2004 gold deze regel ook al op Curaçao. Ook los van deze wettelijke bepaling zijn bestuurders op grond van hun overeenkomst van opdracht gehouden tot een behoorlijke taakvervulling. In zoverre is er dus niets nieuws onder de zon.
Het gaat hierbij om zogenaamde ‘interne’ aansprakelijkheid. Daarvan spreek je als de organisatie schade heeft geleden door toedoen van een eigen medewerker, bestuurder of toezichthouder. Die schade kan onder bijzondere omstandigheden op de desbetreffende persoon worden verhaald. Diegene moet de organisatie uit zijn/haar eigen vermogen dan schadeloosstellen voor de onbehoorlijke en voor de organisatie schadelijke taakvervulling. Dan moet je dus je auto en je huis verkopen en als je in gemeenschap van goederen bent getrouwd, kan de vordering ook op je partner worden verhaald.
Een dergelijke vordering wordt niet makkelijk toegewezen. Het is vaste jurisprudentie van de Hoge Raad dat hiertoe vereist is dat aan de bestuurder een ernstig verwijt kan worden gemaakt. ‘Normale’ fouten kunnen en mogen dus door bestuurders worden gemaakt. Als daardoor schade voor de organisatie ontstaat, dan kan die schade niet op hen worden verhaald. Die jurisprudentie is begrijpelijk. Je kunt niet goed besturen zonder fouten te maken. Een bestuurder die geen fouten maakt, bestaat niet of het gaat om iemand die alleen maar doodstil zit.
Het laatste is niet in het belang van de organisatie en dus ook niet de bedoeling. Wanneer is sprake van ernstige verwijtbaarheid? In het vonnis wordt daarvoor als criterium gebruikt dat ‘geen redelijk denkend bestuurder aldus zou handelen’. Daarin komt tot uitdrukking dat je alleen als bestuurder aansprakelijk bent in het geval dat je een grens overschrijdt die een ‘redelijk denkend en handelend bestuurder’ nooit zou overschrijden.
Er is op die manier een zekere objectivering en ook een ‘vrije’ ruimte om als bestuurder zonder risico voor schadeclaims te handelen. Als er ergens nog wel iets redelijks over het door jou genomen besluit te zeggen is, dan ben je voor de eventuele schade die eruit voortvloeit niet aansprakelijk. Het is niet relevant of de desbetreffende bestuurder zelf vond dat hij goed gehandeld heeft, het gaat erom hoe we daar van buitenaf tegen aankijken, afgemeten aan wat alle andere ‘normale’ of redelijk denkende bestuurders zouden doen.
Als de rechter vindt dat die het niet in hun hoofd zouden (kunnen of moeten) halen om zo te besturen en de aansprakelijkgestelde bestuurder heeft dat wel gedaan, dan volgt een veroordeling. In dit opzicht is het Curaçaose vonnis van 25 november wel verplicht leesvoer voor alle bestuurders en toezichthouders (ja ja, voor deze laatste groep geldt dit ook).
In het vonnis wordt namelijk op heldere wijze aangegeven welke van de vele aan de twee aansprakelijkgestelde bestuurders verweten gedragingen kwalificeren als onbehoorlijk bestuur en welke niet. Zo ontstaat toch wel een beeld van wat in Curaçao niet door de beugel kan. De grootste gemene deler daarbij is graaigedrag en het bevoordelen van vriendjes bij het geven van opdrachten.
Voorbeelden? Het zonder goede reden opzeggen van overeenkomsten die door het vorige bestuur met dienstverleners zijn aangegaan en de opdracht vervolgens verstrekken aan een andere (bevriende?) dienstverlener. Het zichzelf als bestuurder excessieve vergoedingen toekennen voor aan de organisatie geleverde diensten of vergoedingen voor kennelijk overbodige diensten. Kennelijk zinloze dienstreizen waarmee veel geld gemoeid is. Het aangaan van overeenkomsten met derden (zoals het kopen van de beruchte mondkapjes) en daarvoor betalen zonder dat enige zekerheid bestaat dat de bestelling zal worden geleverd.
Interessant is daarbij dat het gerecht overweegt dat een instructie van de minister om de mondkapjes aan te schaffen niet relevant is:
,,Bestuurders hebben een eigen verantwoordelijkheid om te handelen in het belang van de stichting.”
Het is een zeer goede zaak dat met dit vonnis opnieuw duidelijk wordt dat bestuurders het belang van de organisatie moeten dienen en deze niet mogen gebruiken of misbruiken voor hun eigen gewin of voor dat van hun vriendjes. In de Dutch Caribbean zie je dat organisaties er helaas nog niet zo vaak toe over gaan om falende bestuurders aansprakelijk te stellen. Zo gezien is het een goede zaak dat dit in het geval van de BZV wel is gebeurd en ook tot een veroordeling heeft geleid.
Moeten alle bestuurders zich nu zorgen gaan maken? Dat valt wel mee. Je moet het kennelijk wel erg bont maken. In een normale, gezonde organisatie zijn er bovendien allerlei mechanismen ingebouwd die dit soort graaigedrag moeten voorkomen. Denk daarbij aan een goed functionerende vorm van intern toezicht (een raad van commissarissen of een raad van toezicht), een goed functionerende interne accountantsdienst of controller, een goede wervings- en selectieprocedure (geen politieke vriendjes), goede vormen van interne en externe evaluatie, enzovoort. Is daarvan in uw organisatie geen sprake, dan staan er seinen op rood. Ga daar dan maar direct aan werken. Dat is zeker de les uit dit vonnis.
Prof. dr. F.B.M. Kunneman is senior partner bij advocatenkantoor VanEps Kunneman VanDoorne en hoogleraar Corporate Governance aan de UoC. Hij leidt het team dat adviseert over corporate governance. Hij schrijft en doceert al decennia over dit onderwerp.
Naschrift KKC
Update 29 november 2019: met dank aan onze trouwe lezers:
Lees hier (volledige) vonnissen van Stichting Buro Ziektekostenvoorziening (in liquidatie) vs (ex) bestuurders Alli Abdala en Milton Yarzagaray en accountantskantoor Henri Jourdain
“Moeten alle bestuurders zich nu zorgen gaan maken? Dat valt wel mee. Je moet het kennelijk wel erg bont maken.”
ben nu even de columns van Kuhneman aan het doornemen (sentimentele bui) en de ene is nog slechter dan de andere. Op Curacao kan je met vanalles wegkomen: van CBCS, ENNIA en Girobank, tot Insel Air, HNO, en space travel en 1000 koeien projecten. Zolang wij niet durven om man en paard te noemen, wordt het hier niets
Ik heb altijd beweerd dat onze elite niet dom is.
Integer zijn ze ook niet.
Ze hebben goede kennis van de regels en het manipuleren van massa. Ze zijn bij machten om de regels te maken en te veranderen.
Ze zijn bij machten om de controlerende en advizerende instanties te laten bestaan uit hun “eigen”.
Dit alles maakt het mogelijk om een zeer adequaat reagerend, zei het met een laag democratisch gehalte, bewind te voeren
Het probleem is dat ze hun kennis en kunde gebruiken in het voordeel van hunzelf. Het laag democratisch gehalte, door het gebrek aan, onafhankelijke, controles. Is gecreëerd om hun functie te vergemakkelijken.
hun functie is een middel is voor de bevoordeling van hun groep.
Het is nos nos nos waarbij nos niet slaat op de bevolking maar op hun eigen groep. Als je nos zo ziet maken slogans in een keer sence en zijn niet naast de waarheid.
@Dislect Zo ook met de aankoop van een “partij” bij “een” staats NV.
Een “personeelslid” had de partij direct unnen aankopen voor de “staats NV”. Schuift er oo een “geoliede” manier via een “naast” familielid een “toko” tussen die de partij opkoopt. De “toko” staat niet op naam van het personeelslid, maar van het “naaste” familielid.
De partij wordt nu met een nasty winst verkocht aan de “Staats NV” die ( naar horen zeggen) zeer vlot betaald is door de “Staats NV”.
De toko den toko cyclus is rond, die schijnbaar zeer lastig’ aan te pakken is?
Er is door samenspanning van niet het eerste het “personeelslid” en een zeer naast familielid gewoon een fikse winstmarge van de staatskas afgeroomd. En dat zijn hoogopgeleide bestuurders die ons dit elke x flikken.
. De grootste gemene deler daarbij is graaigedrag en het bevoordelen van vriendjes bij het geven van opdrachten.
En dat is nu precies niet alleen de grote gemene deler, maar buissnes as usual. Dit zijn dingen die in 50 jaar gegroeid zijn en geaccepteerd als normaal. Het gedrag dat heeft geleid tot verrijking con een kleine groep ten koste van de overige bevolking. Een deel van het vergaarde kapitaal word gebruikt om de politieke macht blijvend te kunnen houden en de politiek bepaald weer de samenstelling van bestuur en commisarissen van de overheids NV’s en hun eigen raad van advies. En zo blijft de “elite” aan de macht. Vandaar mijn stelling dat ze alle vervolgt kunnen worden voor deelnemingen aan een criminele organisatie.
@CR de eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat hij in dit stuk best een aantal steekhoudende ( zéér theoretische weliswaar) argumenten en “controls” aanhaalt. Op zich zegt hij niets wat niet klopt.
Mooi zou zijn als de Heer Khunneman dat meer op een praktische case zou loslaten. Waarin nu van alles loos is, en vervolgens inzichtelijk maakt en expliciet identificeert waar nu deviant goodgovernance gedrag plaats vindt in bv entiteiten als CUROIL, SVB, en BDO maar ook op ministeries.
Maar dan is de kans groot dat er op tenen getrapt wordt.
alweer een kutcolumn van deze kontenkusser. Kunnen wij de columns van Kuhneman niet van dit forum verwijderen? Het is theoretisch gebrabbel dat op Curacao totaal niet overeenkomt met de werkelijkheid
Mechanismes die graaigedrag moeten voorkomen
….”Denk daarbij aan een goed functionerende vorm van intern toezicht (een raad van commissarissen of een raad van toezicht)”…..
We hebben gezien hoe goed de RvC leden van de ALM, Giro, SEHOS, Aqualectra CBCS en de ENNIA hun werk hebben gedaan. En dat waren toch echt niet de eerste de beste kanjers. Best blijken ze i.d.d. niet te zijn.
Een goed functionerende interne accountantsdienst of controller
Bij bepaalde bedrijven zoals bv de CBCS werd de interne accountantsdienst door de directie verboden om de salaris administratie en wervings procedures te controleren ( bron: EY R.A. die de audit bij CBCS deed en een erg lange tong had en dit vertelde aan een lakengenoot)
EY is niet bepaald een koshere auditfabriek ( GIRO + UTS + MDPT consultant)
We weten nu allemaal waarom! Giga Salaris Tromp + onderling toespelen bonussen directieleden + werving ZUS + ASJES.
….”Een goede wervings- en selectieprocedure (geen politieke vriendjes), goede vormen van interne en externe evaluatie, enzovoort”…..
Waar worden op Curaçao effectief en daadkrachtig directeuren op hun prestaties en morele handel en wandel gecontroleerd tijdens directeurschap, en de laan uitgestuurd ZONDER opkraspremie? VAAK krijgen ze nog eeen zak geld toe, als beloning voor wanprestatie
Stephen Capella en zijn moeder eindelijk voor de rechter en hun Panamese miljoenen terugbetalen?
Karel Frielink wordt veroordeeld voor de 30 miljoen van Insel Air?
De demente incontinente slapzak Remigio Booi gaat opdraaien voor de door Margit Freitas bij Studiefinanciering verbraste miljoenen? Wordt Carla Hueck die daarvan schandalig profiteered ook veroordeeld tot terugbetaling, net als Henry Jourdain bij BZV?
“Voorbeelden verwijtbaar onbehoorlijk bestuur: “Kennelijk zinloze dienstreizen waarmee veel geld gemoeid is”.
Zoals Verkeersbeursbezoekjes van parlementsleden?
En de wereldreizen die schreeuw leraart Cova als Economie Minister heeft gemaakt?
Alcala?
Schotte die alle wereldleiders wilde bezoeken ?
@FK ” Gedragingen die kwalificeren als onbehoorlijk bestuur : De grootste gemene deler daarbij is graaigedrag en het bevoordelen van vriendjes bij het geven van opdrachten”.
Geldt voor zo’n beetje elke bestuurder van overheidsinstellingen.
En geldt ook voor (bijna?) elke Minister of directeur die Curacao ooit gekend heeft:
Genoeg voorbeelden te noemen:
Kenneth Gijsbertha: Geeft dochter en de Geus baantje
Zita Leitu: Geeft echtgenoot en zus baantje
Suzy Camelia : Geeft projectjes aan “husband” en aan Sluis
Emsley Tromp: Geeft oude nicht een vet baantje
Werner Wiles: Deel 18 miljoen uit aan pueblo vriendjes
Emily de Jongh: Geeft dik autolease contract aan EL Hage Clan
Pik Pisas: Deel talloze baantjes uit aan Friends & Familie met ongeformateerde hersencellen
Godett clan: Deelt RvC baantjes uit aan familieleden met beperkte hersencellen.
Alle overige ministers en directeuren.
Wordt daar ook werk van gemaakt?