©2016 Renée van Aller en John de Vries

Het Boek De Cirkel gaat over de onverbloemde overheersing van de maatschappij door een scherpzinnig software programma. Google en Facebook in het kwadraat, het is een Orwelliaanse roman.

George Orwell schreef zijn toekomst fantasie 1984 in 1949. Een naargeestige visie op de westerse wereld in 1984, waarin de enkeling ten onder gaat in een volkomen kansloze strijd tegen een totalitair bewind. Ook het boek van Aldous Huxley uit 1932, Brave New World is een dergelijke dystopie. Homerus, Plato, Dante, Sir Thomas More, Jonathan Swift, Voltaire en H.G. Wells schreven allen boeken, waarin utopische samenlevingen werden afgebroken of geprezen. De Cirkel is het digitale vervolg op eerdere utopieën, maar gevaarlijk dichtbij.

Carrière maken
‘Mae Holland is dolblij dat ze wordt aangenomen bij de Cirkel, het machtigste internetbedrijf ter wereld. De persoonlijke e-mails van de gebruikers, hun sociale media, betalingsverkeer en aankopen zijn met elkaar verbonden door een universeel besturingsprogramma. Het resultaat: iedereen heeft slechts één online identiteit. Een nieuw tijdperk van openheid en gemeenschapszin is aangebroken.’
Het boek is samen te vatten in drie basisuitgangspunten.
1. Alles moet openbaar zijn.
2. Privacy is diefstal.
3. Geheimen zijn leugens.
Alles wat gebeurt is openbaar. Als politici verplicht alles in het openbaar doen, houdt corruptie en zelfverrijking vanzelf op. Misdaden zullen niet meer voorkomen als mensen altijd en overal digitaal, visueel en auditief worden gevolgd en gecontroleerd.

Marketing van vooroordelen
“Iedereen maakt deel uit van een grote warme gemeenschap en er wordt veel prijs gesteld op deelname aan groepsactiviteiten. Mae heeft niet door wat de lezer wel snel begrijpt. De enorme sociale druk, het gebrek aan privacy en het blinde positivisme verhullen een organisatie die met haar geavanceerde mediatechnologie de maatschappij wil gaan beheersen. Met de beste bedoelingen, maar toch? Het is een visionaire roman, een soort update van Orwells ‘1984’. De positieve boodschap overheerst, maar ook Eggers’ inventiviteit bij de futuristische, maar zeker niet onmogelijke technologische snufjes. Zoals een draadloze camera zo klein als een lolly en een in een mens geïmplanteerde ‘tracking’-chip.” (C.C. Oliemans, bol.com).

De maat der dingen
We zijn al aardig bezig. Ons hele leven staat op Facebook, betalen doen we met de betaalkaart of smartphone. Al onze aankopen zijn bekend waardoor onze gegevens een goudmijn zijn voor datamining. Onze ziektegeschiedenis en betaalgedrag zijn geautomatiseerd. Banken dwongen consumenten tot internetbankieren. Als zo uw rekening wordt leeggehaald, bent u zelf verantwoordelijk. Twitteren doen alle politici. President Trump regeert via Twitter en met dezelfde achteloosheid schaft hij het individu af. Hij is de belangrijkste Tweedtoddler van het moment.

Roemrijke retoriek
Volgens de samenvattingen en recensies, is hoofdpersoon Mae onder de indruk van de energie van het bedrijf. Zoals van de verplichte groepsactiviteiten en de feestjes, de oneindige mogelijkheden. Ze verliest het leven buiten de campus uit het oog. Haar familie en vroegere vrienden worden steeds minder belangrijk. Ze wordt een icoon van de Cirkel en ook haar werkzaamheden worden openbaar visueel en auditief. Zo wordt de werkelijkheid vervangen door een nieuwe en angstwekkender die iedereen dag en nacht controleert.
Het loopt niet goed af voor de mensen die zich onttrekken aan De Cirkel. Bij congresleden die niet volledig transparant willen zijn wordt er toevallig belastend materiaal op de computer gevonden. J
De jeugdvriendin van Mae, Annie komt er achter dat haar ouders en verre voorvaders niet zijn wie ze beweerden te zijn. Haar vroegere vriend Mercer wordt uiteindelijk opgejaagd door Mae en haar miljoenen volgers totdat de dood erop volgt.

Armageddon
De boodschap is duidelijk. Zelfs de goedgelovige Mae heeft af en toe twijfel. Dan opent zich een scheur in haar binnenste waar allerlei zwart uit wolkt. Eggers benadrukt dat zelfs de hoofdpersonages diep van binnen weten dat ze iets doen wat eigenlijk niet goed is, maar waaraan ze, door de omstandigheden gedwongen, toch mee moeten doen. Nog meer zaken worden geregistreerd, steeds meer informatie wordt openbaar, steeds meer mensen worden afhankelijk van De Cirkel. Het blijft een interessant onderwerp, je gaat nadenken over je eigen afhankelijkheid, stelt Coen Peppelenbos. Uiteindelijk gaan de persoonlijke vrijheid, privacy en bestaande democratie van elk individu ten onder. De individuele rechten worden vervangen door een volledig transparant, alomtegenwoordig sofware systeem. Een tirannie die haars gelijke niet kent is geschapen, door de menselijke ijdelheid en de wens om te heersen. Tegen elke prijs wordt die macht in stand gehouden. Het gevecht eindigt in het voordeel van het nieuwe geloof. Het recht van de digitaal sterkste regeert en de beste programmeur is tijdelijk een gefêteerde Messias, totdat zij vervangen wordt door een slimmere. Zo zal het ook gaan met Mae in de toekomst. Macht is altijd maar tijdelijk. Steeds meer mensen zitten structureel met supersecondenlijm overal en altijd aan het scherm van hun smartphone gekleefd. Een machtig wapen. Zelfs onze politici zijn betoverd door hun scherm. Geen wonder dat het landsbelang in het gedrang komt.

Renée van Aller en John de Vries schrijven hun artikelen vanuit een veelzijdige vakkundigheid voor de Knipselkrant Curaçao en de Amigoe. Vanuit hun kennis en ervaring, toetsen ze de theorie in de praktijk. Renée werkte als jurist lange tijd voor de Universiteit van Aruba en de Arubaanse overheid. John J.P. de Vries was jarenlang werkzaam als jurist bij de overheid en voormalig hoofd van de Arubaanse veiligheidsdienst. Zij presenteren een analytisch en onderbouwd oordeel op actualiteiten. Op alle artikelen rust het copyright bij zowel de Knipselkrant Curaçao en Amigoe als de Auteurs.

Publicatie door: Knipselkrant Curaçao © 2010-2016