THE HAGUE – Telefoon- en internetproviders mogen geen bel-, internet- en mailgegevens opslaan van hun klanten. Dat heeft de rechtbank in Den Haag woensdag bepaald.
Volgens de rechtbank is de bewaarplicht een ‘inbreuk op het recht op eerbiediging van privéleven en het recht op bescherming van persoonsgegevens’.
De uitspraak is een overwinning voor de belangenorganisaties die het kort geding aanspanden tegen de Staat, waaronder de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten, de Nederlandse Vereniging van Journalisten en internetprovider BIT. De regering weigerde tot nu toe om de wet die deze dataopslag mogelijk maakt buiten werking te stellen.
De organisaties reageren verheugd op de uitspraak. ‘Dit is een overwinning voor journalisten en advocaten die moeten kunnen rekenen op de vertrouwelijkheid van hun communicatie’, schrijft advocaat Otto Volgenant van Boekx Advocaten in een persbericht. ‘En dit is vooral een overwinning voor de privacy van alle burgers.’ Teun Vink van BIT roept andere providers op om ‘niet langer onnodige gegevens van klanten te bewaren’.
De Wet bewaarplicht telecommunicatiegegevens (WBT) bepaalt dat telecom- en internetproviders gegevens over internet- en telefoniegebruik zes tot twaalf maanden moeten bewaren. Hieronder vallen bijvoorbeeld uw naam, adres, postcode, woonplaats en de naam van uw provider.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid kan deze gegevens opvragen om ‘ernstige criminaliteit’ te bestrijden. Het gaat om strafbare feiten waarvoor voorlopige hechtenis is toegestaan. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor een fietsendiefstal. Hoewel de landsadvocaat stelt dat in de praktijk alleen informatie wordt opgevraagd bij ernstige verdenkingen, worden internetters en bellers op dit punt niet beschermd in de wet, aldus de rechter.
De bewaarplicht voor telefoon- en internetproviders wordt per direct opgeheven, aldus advocaat Volgenant. De Staat kan in hoger beroep tegen de uitspraak. Het ministerie van Veiligheid en Justitie bestudeert de uitspraak nog en komt later op woensdag met een reactie, aldus een woordvoerder. Volgens de rechter kan de uitspraak ‘ingrijpende gevolgen’ hebben voor de opsporing en vervolging van strafbare feiten.
Het vonnis ligt in lijn met eerdere uitspraken. In april vorig jaar oordeelde het Europese Hof van Justitie al dat het onbeperkt en ongericht verzamelen van metadata niet is toegestaan. Er moeten volgens het Hof objectieve criteria worden toegepast om de noodzaak van verzamelen en opslaan vast te stellen, en er moet voorafgaand controle zijn door een onafhankelijk instantie of rechter. Ook de Raad van State oordeelde eerder al dat de wet in strijd is met fundamentele grondrechten die het privéleven beschermen.