Het architectencollectief dat onder leiding van aannemer Ballast Nedam (blijkbaar opnieuw verdacht van corruptie) voor het nieuwe ziekenhuis het verkozen ontwerp leverde, bestond uit architecten Oever en Zaaijer, ziekenhuisarchitecten EGM Dordrecht en voor de lokale component architect Lyongo. Hun plan verscheen deze week in de pers en vraagt om commentaar.
Van de overige inschrijvers is geen spoor te bekennen. Na een jarenlange zwerftocht over het eiland belandde de bouwlocatie op het eilandje van het voormalige Amstelterrein dat nu moet worden opgehoogd alvorens tweeduizend heipalen het gebouwcomplex kunnen gaan dragen. De bebouwing ligt geprojecteerd in de noordoosthoek en wordt tweezijdig omringd door parkeerplaatsen onder bomen. Om het eilandje tweezijdig bereikbaar te maken zal aan de infrastructuur nog het nodige moeten gebeuren.
Het gebouw bestaat uit drie bouwlagen. Waarom is met dit vrijstaande ziekenhuis niet meer de hoogte in gegaan? Je genereert meer schaduw, liften zijn toch nodig en de grond wordt efficiënter benut. Er zou nog een heel Stadhuis bij kunnen. Het wordt nu op deze locatie een onopvallende pannenkoek met gevels die voorzien zijn van een uit de duim gezogen verspringend raster, suf en zonder enige expressie.

Met geen mogelijkheid is te vermoeden wat zich daar binnen afspeelt. Wat dat betreft sluit het ontwerp inderdaad prima aan op de bestaande omringende omgeving en voegt er niets aan toe.
De inmiddels gesloopte Amstelfabriek had veel meer karakter. Toeval bestaat niet.
De drie grote recente plannen in onze regio kregen alle een plattegrond in de vorm van een uitgestoken handschoen mee. Eerst was daar het ‘Deventer Ziekenhuis’ achter de UNA, daarna op Bonaire de Brede School en nu Ons Nieuwe Ziekenhuis (wat een naam!).
Voor al deze architecten is deze vorm blijkbaar de meest geschikte voor moderne Caribische architectuur. Maar er zijn ook duidelijke verschillen. I
n Bonaire liggen de vijf bouwdelen (als vingers van de handschoen) gemiddeld oost-west en daarmee in verband met de zon correct georiënteerd. Bij de twee ziekenhuizen is de oriëntatie precies verkeerd en liggen de meeste gevels de hele dag in de zon.
Het complex is volgens de ontwerpers opgezet als een ‘groot dorp’ (wat onzin en onwaar is), omvat een centraal langwerpig buitengebied met de hoofdas zowel in de overheersende windrichting als parallel aan de zonnebaan, dus oost-west. ‘Hier moeten mensen elkaar gaan ontmoeten’ en beschermen bomen hen tegen de zon, een rasechte Nederlandse oplossing zoals in Den Haag op het Lange Voorhout.
In een oogopslag valt de verwantschap met de vorig jaar afgeschoten bewerking van het ‘Deventer Ziekenhuis’ bij de UNA op. Beide plannen gebruiken het ‘handschoen-model’, beide scheiden de beddenhuizen van de overige functies, beide liggen verkeerd georiënteerd. Wat door Ballast Nedam nu wordt gepresenteerd is niet meer dan een uitgeklede versie van die vorige kopie.
Je ruikt nu al de invloed van de aannemer.
Het geld verdienen is begonnen en niemand die het kan controleren. Met nadruk wordt in de presentatie gesteld dat de architectuur doorslaggevend was.

Met Curaçaose (koloniale) architectuur, traditie en cultuur als referenties, loze kreten en totaal niet van belang voor patiënten, personeel en bezoekers. Die hebben heel wat anders aan hun hoofd.
Zaten de medici tijdens de beoordeling te slapen of waren die er niet bij betrokken?
Een verband tussen genezen en Curaçaose architectuur, met architectuur in culturele zin is nooit aangetoond. Laat staan dat architecten in staat zijn dat aspect te beheersen.

• -Wat betekent de ‘Curaçaose vertaling van healing gardens’, wat heb je aan wind door gebouwen die geheel van airco zijn voorzien, wat zijn logiesgebouwen anders dan beddenhuizen, wat moet je behalve in een sauna met een ‘hotfloor’?
• -Wat houdt het in als Sona beweert dat deze inzending het ‘beste paste bij de traditie en cultuur van Curaçao’?

Dat is toch onmogelijk een garantie voor kwaliteit.
Het gaat hier om genezing en aangenaam werken, om de juiste uitrusting en afmetingen, om overzichtelijkheid, stof- en waterdichtheid, temperatuur en vochtigheid, afwerking, hygiëne, geluid en veiligheid.
Dat krijg je niet met wollige ronkende teksten voor elkaar.
Er bestaat buiten de architectuur geen vakgebied, wellicht goochelarij en godsdienst uitgezonderd, waarmee mensen zo ongegeneerd om de tuin worden geleid.
* Waarom trapt Sona hier in?

Bovenstaande betreft een opiniebijdrage van professor Carlos Weeber BNA