Interview met Bob Traa | Jos Bouten

Oud-Venlonaar Bob Traa (60) gaat als nieuwe baas van de Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten mee helpen puin ruimen. Ervaring daarmee heeft hij genoeg, drie jaar lang was hij ‘troubleshooter’ namens het IMF in Griekenland.

Bob Traa. De schrik moet ze om het hart zijn geslagen op Curaçao en Sint Maarten toen ze de naam hoorden van de nieuwe directeur van hun Centrale Bank. Want de oud-Venlonaar die zijn eerste economische ervaringen opdeed als fotorolletjesverkoper bij hypermarkt Trefcenter, heeft de afgelopen jaren wereldwijd naam gemaakt als onverschrokken vertegenwoordiger van het IMF (Internationaal Monetair Fonds). Het motto: zet de tering naar de nering.

Noodklok

In 2009 luidde Traa als allereerste de noodklok over de beroerde financiële toestand van Griekenland. Dat deed hij na zijn jaarlijkse bezoek als vertegenwoordiger van het IMF dat onder meer is opgericht om financiële crises te bestrijden en krediet te verlenen aan staten met betalingsproblemen. Traa: „Wat we daar aantroffen, duidde op een moeilijke situatie. We hebben netjes opgeschreven dat het land er financieel niet gezond voor stond.”

Pas na mijn vertrek ontplofte er een autobom voor de deur van het IMF-kantoor. Bob Traa

Echter, niemand in de wereld luisterde naar de noodkreet van Traa en zijn medewerkers. Een half jaar later brak de hel los in Griekenland en kon niemand meer ontkennen dat er moest worden ingegrepen. Er ontstond wereldwijd heftige discussie over de hulpprogramma’s (het eerste daarvan bedroeg 110 miljard euro) en de mate waarin Griekenland de broekriem moest aanhalen. Vooral toen bleek dat heel veel cijfers niet klopten of achterhaald waren en de toestand nog rampzaliger was dan gedacht: een werkloosheid van meer dan 20 procent, lege reservepotten. „Geloof me, daar is binnenskamers heel veel over gepraat”, zegt Bob Traa. Want in de ogen van de macro-econoom moet je ervoor waken dat de maatregelen ertoe leiden dat de economische activiteit te ver in elkaar zakt. „Als het kan, moet je meer ruimte geven, anders raak je nog verder van huis.”

Bob Traa was drie jaar lang, van 2010 tot 2013, de vooruitgeschoven post van het IMF in Athene en ving daar de eerste klappen op. Hij was de vertegenwoordiger van de zogeheten ‘troika’ (IMF, Europese Commissie en de Europese Centrale Bank) die er in de ogen van de Grieken de zweep over legde.

Bodyguards

De brandweerwagen heeft toch ook niet de brand veroorzaakt. Bob Traa

Traa zag het woedende Griekse volk op straat protesteren tegen de bezuinigingsmaatregelen. „De mensen raakten in paniek”, zegt hij. De IMF-vertegenwoordiger in Athene kreeg constant bescherming door bodyguards. „Bang ben ik nooit geweest, maar ik heb wel zorgen gehad. Gelukkig ben ik drie jaar lang heel goed begeleid en beschermd door de Griekse overheid. Er is in die jaren niets gebeurd, pas na mijn vertrek uit Griekenland is er een autobom ontploft voor de deur van het IMF-kantoor.”

Traa, inmiddels 60, was onlangs klaar in Washington en had op zijn lauweren kunnen gaan rusten. Lekker met zijn vrouw eropuit, genieten van de kinderen en kleinkinderen, een boek lezen en zo af en toe vissen. Zo zag de toekomst van Traa eruit. Maar ergens in de hogere regionen herinnerde zich iemand de naam van Bob Traa toen ze op zoek waren naar een president van de Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten. Op de eilanden zelf konden ze geen geschikte kandidaat vinden. Een aantal andere kandidaten die in het buitenland aan het werk zijn, vielen om uiteenlopende redenen af, bijvoorbeeld omdat een uitstapje naar de bank op dit moment niet past in hun carrière, vertelt Traa. Hij noemt het een verrassing dat ze bij hem uitkwamen, maar tegelijkertijd niet onlogisch. Op de eerste plaats heeft Bob Traa een Nederlands paspoort, de eerste voorwaarde om als bankpresident aan de slag te mogen gaan in het Caribische gebied. „Als medewerker van het IMF heb ik 33 jaar lang een heleboel landen bezocht, macro-economische analyses en bijstandsprogramma’s gemaakt. Je leert heel veel landen kennen en samenwerken met centrale bankiers en bestuurders.”

Irma

Het meest telt misschien nog wel de ervaring van Traa met de sanering in Griekenland. Wie Griekenland aankan, kan de hele wereld aan. Dus ook de Nederlandse landen Curaçao en Sint Maarten. De problemen daar onder de zon zijn groot, maar niet zo groot als die in Griekenland, vertelt Traa, die onlangs in Nederland was om het vertrek naar Willemstad voor te bereiden met toekomstige collega’s van De Nederlandsche Bank. En ze zijn ook niet nieuw. Een commissie van toezicht, die sinds 2010 de financiën van Curaçao en Sint Maarten nauwgezet in de peiling houdt, adviseerde Nederland flinke maatregelen te nemen om de financiën in de overzeese gebiedsdelen op orde te krijgen. De onderzoekscommissie constateerde dat de twee landen niet hebben gedaan wat ze hadden moeten doen om boven Jan te komen. Intussen is de situatie nog steeds heel moeilijk. Sint Maarten komt maar langzaam uit de malaise die het gevolg was van de orkaan Irma die het eiland in september 2017 trof. De schade op het eiland is enorm, de wederopbouw hapert en het toerisme, de voornaamste bron van inkomsten, moet nog volledig herstellen.

Olieraffinaderij

Ook Curaçao mist een hoop toeristen, namelijk die uit buurland Venezuela. De problemen in dat land hebben ook gevolgen voor de olieraffinaderij op Curaçao. De grootste werkgever van het land ligt plat door de consternatie in het buurland. Pogingen om de raffinaderij te verkopen en iets van de tienduizend banen te redden, zijn recent gestrand. „Beide eilanden zitten in een moeilijke periode”, zegt Bob Traa.

Kunnen Curaçao en Sint Maarten Griekse toestanden verwachten onder hun nieuwe directeur van de Centrale Bank? Traa: „Zover gaat het niet en ik zal dat ook proberen te vermijden. Er zal wel iets moeten gebeuren in het beleid.” Wat? Traa: „Je bent als bankpresident gelukkig geen dictator. En economie is geen exacte wetenschap als natuurkunde. Er zijn ook nog eens sociale overwegingen die een rol spelen. „Ik besluit niet, maar ik heb wel mijn eigen ideeën en zal die met een zekere mate van energie naar voren brengen.”

Portemonnee

Verwacht Traa dat Nederland de portemonnee zal moeten trekken om de twee overzeese eilanden erbovenop te helpen? Traa: „Dat bepaal ik niet.” De economen stellen vast wat de problemen zijn en doen aanbevelingen, het is de politiek die afwegingen maakt en besluiten neemt. Traa: „Er is een comité dat toezicht houdt op de financiën van Sint Maarten en Curaçao. Dat is een instituut dat de wet volgt. Dit is een situatie die hetzelfde is als destijds in Griekenland, er zal naar een oplossing gezocht moeten worden.” Waarbij Traa herhaalt dat je uit moet kijken dat je de binnenlandse vraag niet kapot bezuinigt. Al bestaat dat beeld wel in Griekenland.

Denkfout

Traa: „Dat is een logische denkfout. Als een brandweerwagen op de stoep staat, wil dat niet zeggen dat die de brand heeft veroorzaakt. Als het IMF verschijnt, betekent dit niet dat het de veroorzaker van de ellende is.”

Traa herkent zich in de titel ‘troubleshooter’. „Dat is mijn beroep. En net als een chirurg zal hij kordaat ingrijpen als de situatie daarom vraagt. „Als het tekort te groot is, gaat het mis. Je moet dan wat doen, daar doe ik niet moeilijk over. In Nederland kennen we het spreekwoord: zachte heelmeesters maken stinkende wonden.”

—————————————————————
Bob Traa kwam nooit meer terug uit VS

Bob Traa werd in november 1958 in Venlo geboren in een gezin van tien kinderen. Na de middelbare school (Collegium Marianum) ging hij naar Nyenrode Business Universiteit. Een uitwisselingsproject bracht hem naar Amerika, waar hij studeerde aan de Universiteit van Oregon. Traa bleef hangen, ontmoette er zijn vrouw kreeg met haar drie kinderen.

Bijna 33 jaar werkte Bob Traa voor het Internationaal Monetair Fonds IMF in Washington als macro-econoom. In die functie bezocht hij over de hele wereld landen om analyses te maken en bijstandsprogramma’s te ontwerpen. Zo kwam hij in Griekenland terecht. De macro-econoom voerde als ‘zetbaas’ van het IMF de maatregelen door die Griekenland waren opgelegd in ruil voor financiële steun, uiteindelijk bijna 274 miljard euro.

Directe contacten met de regeringsleiders van de eurozone had Bob Traa niet. „Ik moest zorgen dat mijn bazen aan tafel met de regeringsleiders van de eurozone alle informatie hadden die nodig was”, zegt hij.

De benoeming als baas van de Centrale Bank van Curaçao enSint Maarten geldt tot de 65ste verjaardag.

Bron: De Limburger