WILLEMSTAD — De parlementaire democratie, zoals we die vandaag de dag kennen, voldoet niet. Het moet aangepast worden aan de huidige realiteit.

Dat was de toon van de toespraken van de verschillende fractieleiders vanochtend tijdens een plechtige vergadering van de Staten van Curaçao ter gelegenheid van de viering het 75-jarig bestaan van de parlementaire democratie.
Er was zelfs een waarschuwing om ervoor op te passen dat de democratie, zoals we die kennen, niet binnen twee jaar wordt weggevaagd.

De Statenzaal te Ansighstraat was gevuld met genodigden zoals de gouverneur van Curaçao, ministers, parlementariërs en familieleden van oud-Statenleden en andere speciale genodigden zoals de jarige oud-premier Lucinda da Costa Gomez.
De vergadering begon met een kort gebed van pastor Gilberto Bakhuis.
Vervolgens kwamen de fractieleiders aan het woord die alleen kort op 75 jaar parlementaire democratie terugblikten.

Pueblo Soberano-fractieleider Helmin Wiels stelde dat de Staten een manier moeten zoeken om de democratie, die door Nederland in het verleden werd opgelegd, te perfectioneren.
Volgens hem sluit het huidige democratisch stelsel niet meer aan bij de alsmaar voortgaande veranderingen in de gemeenschap.
Wiels deed een oproep aan de gehele gemeenschap te helpen die veranderingen teweeg te brengen, waarbij de bevolking daadwerkelijke participatie krijgt in het nemen van beslissingen.

Niets te vieren
Voor MFK-fractieleider Gerrit Schotte is na 75 jaar de kwaliteit van de parlementaire democratie in opspraak.
Hij refereert naar de gebeurtenissen van vorig jaar toen zijn kabinet ten val kwam nadat de coalitie MFK/PS/MAN haar meerderheid in de Staten was kwijtgeraakt.

“Parlementariërs dienen andere belangen dan die van het volk. Er is klassenjustitie en het volk crepeert en zit in een vergeten hoek”, aldus Schotte.
Volgens hem is er vandaag niets te vieren. Wat moeten we vieren?
Dat het volk is beledigd en een klap in het gezicht heeft gekregen?”

Om deze reden stond de gehele MFK-fractie op na de toespraak van Schotte en liep de Statenzaal uit.

De mens
Ook Pais-fractieleider Alex Rosaria had het over een niet perfect functionerende democratie conform de huidige realiteit en de regio waarin we leven.
Volgens hem is het hoog tijd om opnieuw na te denken over onze democratie in het belang van het welzijn van iedereen.

“Een democratie waarbij de rechten van zowel de meerderheid als de minderheid worden gewaarborgd. Dat is de essentie van democratie.”

Daarnaast zei Rosaria dat er naast de structuur ook gekeken moet worden naar de personen die binnen het systeem moeten functioneren.

“Het is moeilijk om de democratie in praktijk te brengen als je niet op de hoogte bent van de geschiedenis, bestaande wetten, het statuut en de staatsregeling.”

Ook moet men zich afvragen, aldus Rosaria, of de parlementaire democratie moet worden behouden of dat er bijvoorbeeld wordt overgestapt op een systeem van constitutionele democratie.

Gefaald
Volgens PAR-fractieleider Zita Jesus-Leito heeft het parlement een van zijn belangrijkste taken verzaakt.
Via het budgetrecht heeft het parlement de plicht om de begroting en het beleid van de overheid te controleren.
Gezien de grote schulden van de overheid moet worden geconcludeerd dat de Staten hebben gefaald, aldus Jesus-Leito.
Dat de Staten hun werk niet goed hebben gedaan komt deels omdat de overheid decennialang de jaarrekeningen niet op tijd naar de Staten stuurden.

“Nu doet het Cft (College financieel toezicht) gedeeltelijk dit werk, maar het parlement moet zich erop voorbereiden om deze taak weer over te nemen.”

De PAR-politica had tevens geen goed woord over voor de overheid als het op het vragenrecht van de Staten aankomt.
Volgens Jesus-Leito hebben parlementariërs tussen 2001 en 2012 300 brieven met vragen gestuurd naar de regering en in maar een kwart van de gevallen heeft de overheid de vragen beantwoord.

Emancipatie
Voor verandering van een bepaald systeem moet verantwoordelijkheid worden genomen. Anders vindt deze verandering niet plaats.
Dat was de boodschap van MAN-fractieleider Charles Cooper.
Hij legde de nadruk op het emancipatieproces van een natie, dat uiteindelijk moet leiden tot het verkrijgen van de onafhankelijkheid.
Cooper constateerde vanochtend dat het slecht gesteld is met de emancipatie.

“Het is juist achteruitgegaan. Bijvoorbeeld, er zijn consensus-Rijkswetten aangenomen. Deze moeten zo snel mogelijk geëlimineerd worden om een Begrotingskamer in te stellen, zodat het parlement zijn daadwerkelijke budgetrecht weer terugkrijgt. Nu is dit in handen van het Cft.”

Corruptie
Onafhankelijk Statenlid Glenn Sulvaran ziet een ander groot gevaar.
Hoewel het volgens hem goed gesteld is met de ontwikkeling om tot een nieuw democratisch model te komen, waarschuwt hij voor de aantasting van het fundament waarop onze democratie is gebaseerd.
Het gevaar zit in het electoraal systeem.
Sulvaran zei dat er tijdens de politieke campagne vorig jaar op de televisie reclame mee werd gemaakt dat de kiezer betaald kreeg om voor een bepaalde partij te stemmen.

“Als we niet oppassen, wordt de volgende verkiezing een uitverkoop.
We weten al dat er een bestand is gemaakt van potentiële kiezers. Het is dan een makkelijk rekensommetje.
Als je 3 miljoen gulden hebt om stemmen te kopen behaal je acht zetels.
Als we dit toestaan dan is 300 jaar strijd om vrijheid en 75 jaar parlementaire democratie tevergeefs geweest en wordt dit fundament in twee jaar tijd weggevaagd.”

Sulvaran pleit er dan ook voor om wetten aan te nemen die deze praktijken verbieden.

“We moeten dit meteen in de kiem smoren en een voorbeeldige democratie en burger creëren.”

Burgers moeten weerbaar worden gemaakt tegen dergelijke praktijken door ze bewust te maken van de eigen politieke geschiedenis en ze normen en waarden bij te brengen, aldus Sulvaran.