WILLEMSTAD — De pers op Curaçao laat kansen onbenut om een bijdrage te leveren aan de lokale democratie. Dit is een van de conclusies van een studie van de lokale vestiging van Unesco, getiteld: Assessment of Media Development in Curaçao. Het onderzoek gaat uit van internationale richtlijnen die door VN-organisatie Unesco worden gehanteerd. Een definitieve draft-versie in het rapport is in het bezit van de Amigoe.
De studie constateert dat het medialandschap op Curaçao druk bevolkt is. Op amper 150.000 inwoners zijn er 28 radiostations, acht kranten en meer dan drie tv-stations. Samen vormen zij een levendige debatcultuur, maar, concludeert het onderzoek:
“de media zijn niet in staat om adequaat hun rol als waakhond van de overheid en andere machtige stakeholders in de maatschappij te vervullen. Door een serie zwakke punten maken de Curaçaose media te weinig gebruik van hun democratische potentie.”
Op Curaçao is de persvrijheid vastgelegd in de Staatsregeling van het land Curaçao en de geldende internationale mensenrechtenverdragen, die ook op het eiland van toepassing zijn. Maar op het eiland wordt redactionele onafhankelijkheid niet expliciet middels de wet gegarandeerd.
In de praktijk komt het erop neer volgens het Unesco-rapport dat ‘redactionele onafhankelijkheid onder druk staat door commerciële, politieke en andere belangen die de redactionele inhoud willen beïnvloeden. Zij doen dit vaak in een gezamenlijke inspanning met media-eigenaren, die hun commerciële belangen proberen te beschermen, en mediawerknemers die hun baan willen beschermen.”
Een onafhankelijk toezicht op de media is niet in de wet geregeld, aldus het onderzoek. Het toezichthoudend orgaan dat deze rol zou moeten vervullen is het Bureau Telecommunicatie en Post (BTP), maar dat heeft weinig tot geen beslissingsbevoegdheid. Het merendeel van zijn taken bestaat uit het adviseren en het bijstaan van de regering.
Op het eiland is laster of smaad, in tegenstelling tot wat internationaal gebruikelijk is, een strafbaar feit, aldus het Unesco-rapport. In de praktijk kan dit met zich meebrengen dat het belasteren van ambtenaren, openbare instanties en de koning tot gevangenisstraf kan leiden.
Maar hetzelfde rapport constateert dat de vrijheid van meningsuiting, conform internationale verdragen wordt nageleefd en door zowel het Gemeenschappelijk Hof van Jusitie als het Openbaar Ministerie (OM) in de praktijk wordt gerespecteerd.
“Maar omdat op Curaçao de internationale lasterwetten de voorkeur geven aan de reputaties van gezagsdragers en instellingen, kan dit een ‘chilling effect’ hebben op de vrijheid van meningsuiting en kan het leiden tot zelfcensuur.”
Censuur
In artikel 9 van de Staatsregeling van het land Curaçao wordt melding gemaakt van het feit dat niemand voorafgaand toestemming nodig heeft om door de drukpers gedachten of gevoelens te openbaren en dat er geen voorafgaand toezicht bestaat op de inhoud van een radio- of televisie-uitzending.
Maar tijdens het onderzoek is duidelijk naar voren gekomen dat vanuit de lokale mediawereld vooraf censuur niet het grootste probleem is. “Mediamedewerkers onderstreepten de prevalentie van meer subtiele manieren van beïnvloeding, zoals politieke druk en een algemene angst om op bepaalde tenen te gaan staan.”
Uit het onderzoek blijkt dat de media-aandacht voornamelijk uitgaat naar politie- en politieke zaken. Onder politie worden misdaad en verkeersongelukken verstaan.
Dit gaat ten koste van programma’s die aandacht besteden aan zaken zoals onderwijs, gezondheid, economie en sociale kwesties. Het rapport constateert dat er geen sprake is van een weerspiegeling van de Curaçaose samenleving in de lokale media.
“Er is sprake van afhankelijkheid van de commerciële media, die in de behoeftes van alle groepen op het eiland moeten voorzien. Commerciële media op het eiland worden meestal gedreven door winstbejag en zien mogelijk het voldoen aan de behoeftes van een groot aantal sociale groepen, met inbegrip van minder draagkrachtige groepen in de samenleving, niet als winstgevend.”
Bron: Amigoe