Door WILLEM VERMEEND
Een belastingoorlog staat op het punt van uitbreken. Drie landen zijn al aan het fiscale front verschenen: de VS, als de aanstichter, China en Rusland. Europa zit nog te dommelen en gaat deze concurrentieslag verliezen. De fiscale oorlog zal ook de Nederlandse economie raken.
Signalen op groen
Bij de start van het nieuwe jaar staan in de wereldeconomie de meeste signalen op groen. In Europa zien we een economie die goed draait. Nederland behoort tot de koplopers met de beste economische prestaties en zelfs doemdenkers verwachten voor ons land nog geen zwaar weer. Maar het zou onverstandig zijn geen rekening te houden met ontwikkelingen die de groei flink kunnen afremmen. We doelen daarbij op onzekerheden in de wereldeconomie, zoals het wisselvalige beleid van Donald Trump, lagere economische prestaties van China, en de kans op rentestijgingen. Daarnaast nemen de zorgen toe over de wereldwijde schuldenlast.
Deze is opgelopen tot een recordniveau van ruim 230.000 miljard dollar, ongeveer drie keer zoveel als het mondiale bbp. Bovendien zal Europa te maken krijgen met onzekerheden rond de Brexit en een oplaaiende internationale belastingoorlog. In een vorige column hebben we duidelijk gemaakt dat Donald Trump met zijn enorme belastinghervorming Europa met een mokerslag heeft getroffen. Internationale fiscale advieskantoren hebben de eerste rekensommen al gemaakt en die maken duidelijk, dat mede afhankelijk van het type bedrijf, Amerika na de hervorming, een veel aantrekkelijker vestigingsplaats is dan wat de meeste EU-landen ondernemingen te bieden hebben.
China en Rusland slaan terug
Bij de keuze van een bedrijfsvestigingsplaats spelen naast belastingen ook andere factoren een rol waarmee Nederland redelijk scoort, zoals de geografische ligging, het opleidingspeil van de beroepsbevolking, loonkosten, het politieke en culturele klimaat, onderwijsvoorzieningen enz. Maar de praktijk wijst uit dat veel bedrijven in het huidige digitale tijdperk waarbij verhuizen vaak gemakkelijk is, snel zwichten voor aanbiedingen, zoals uit de VS, om veel minder belastingen te gaan betalen. In Europa staat deze dreiging nog niet hoog op de politieke agenda. Dat moet wel, want vertrekkende bedrijven betekenen minder arbeidsplaatsen, minder economische groei, maar ook minder inkomsten voor de schatkist.
Terwijl Europa nog dommelt, is China het nieuwe jaar begonnen met een fiscaal actieplan dat tot doel heeft het vertrek van bedrijven uit China naar de VS te voorkomen, maar ook om ondernemingen uit Europa en de VS aan te trekken. Onder bepaalde voorwaarden wordt het voor investerende buitenlandse bedrijven zelfs mogelijk om in China belastingvrij te ondernemen. Deze Chinese reactie op de belastinghervorming van Trump, belooft weinig goeds voor de wereldeconomie en brengt een belastingoorlog nog dichterbij. Ook Rusland heeft zich al aan het fiscale front gemeld. President Poetin heeft belastingvoordelen aangekondigd voor bedrijven die vanuit het buitenland terugkeren naar Rusland en voor ondernemingen die in zijn land gaan investeren.
Aantrekkelijke vestigingsplaats
In de internationale fiscale wereld wordt verwacht dat de komende maanden steeds meer landen met belastingvoordelen voor bedrijven gaan stunten om zo een aantrekkelijke vestigingsplaats te zijn. Daardoor zal dit jaar het wereldwijde fiscale landschap sterk veranderen en zullen bedrijven kiezen voor een vestigingsplaats in een ander land. Op veel internationale fiscale kantoren wordt extra personeel aangenomen om voorbereid te zijn op de sterk toegenomen vraag naar adviezen. Binnen veel grote bedrijven is de agenda voor 2018 aangevuld met het onderwerp (fiscale) vestigingsplaats. Mark Rutte had eind vorig jaar een vooruitziende blik toen hij het grote belang onderstreepte voor Nederland van een goed vestigingsklimaat voor bedrijven. In steeds meer landen komt dit hoog op de politieke agenda te staan.
Gevaar voor onze economie
Met onze open economie en de vele buitenlandse bedrijven die in Nederland gevestigd zijn, zullen we veel last krijgen van de deze fiscale oorlog. Het risico is groot dat we bedrijven en arbeidsplaatsen zullen verliezen. Afwachten en niets doen is geen optie. Gelukkig heeft Rutte III reeds een verlaging van de vennootschapsbelasting (Vpb) aangekondigd, maar alleen daarmee gaan we het niet redden. Als ons land in de steeds scherpere wereldconcurrentie, waarbij belastingvrijdom voor bepaalde bedrijven zelfs in zicht komt, overeind wil blijven moeten we ons bedrijfsvestigingsklimaat niet alleen fiscaal bezien, maar veel breder.
Een mooie uitdaging die snel op de agenda in politiek Den Haag moet worden gezet en moet leiden tot een bedrijfsvestigingsklimaat dat tot de wereldtop behoort. Daarbij gaat het niet alleen om een lagere belastingdruk voor burgers en bedrijven maar om veel meer. Ons onderwijs is onvoldoende gericht op de nieuwe digitale economie (aangeduid als 4.0) en leidt op voor banen van gisteren. Overheden en bedrijven moeten meer nadruk leggen op het toepassen van de nieuwste technologieën, zoals kunstmatige intelligentie, het internet of things, 3D-printen, blockchain enz. Gebeurt dit niet dan gaan winnaars als bijvoorbeeld Amazon en Google er met de gehele buit vandoor.
Voor iedere werknemer, ongeacht leeftijd, moet het mogelijk gemaakt worden dat zijn/haar kansen op de arbeidsmarkt worden vergroot door permanent deel te kunnen nemen aan om- en bijscholingspramma’s. Het klimaat voor starters en scale-ups moet verbeterd worden; deze bedrijfjes zijn van cruciaal belang voor innovaties en nieuwe werkgelegenheid. Recent heeft Constantijn van Oranje, ambassadeur Startup Delta, daar terecht een pleidooi voor gehouden.
Digitale simpel taks
Bij onze belastingen moeten we met voorrang de winstbelasting (Vpb) hervormen. De door Rutte III aangekondigde tariefsverlaging is nodig maar onvoldoende. Onze is Vpb is ingewikkeld en draagt er ook toe bij dat ons land door concurrenten en actiegroepen ten onrechte wordt afgeschilderd als een belastingparadijs. Deze belasting dateert uit de oude fysieke economie, aangeduid als 3.0 en het is tijdverspilling de Vpb geschikt te maken voor de digitale economie 4.0. Daarom hebben we al eerder gepleit voor een zogenoemde simpel taks, een winstbelasting zonder aftrekposten waarbij ookvrijstellingen, fiscale tegemoetkomingen en regelingen voor brievenbusmaatschappijen worden geschrapt.
Dit levert veel geld op dat wordt gebruikt voor het financieren van een laag belastingtarief van rond de 15%. Met het oog op een efficiënte uitvoering en maximale bestrijding van ontwijking en ontduiking wordt de Vpb-4.0 volledig gedigitaliseerd en gaan we werken met smart blockchain technologie en slimme algoritmen. De bouw van de nieuwe Vpb neemt ongeveer drie jaar in beslag en bij de invoering wordt de huidige Vpb afgeschaft. Met de Vpb-4.0 versterken we niet alleen onze internationale fiscale concurrentiepositie maar zijn we ook af van ‘nepnieuws’ over ons vermeende belastingparadijs.
Bron: DeFinancieleTelegraaf