27 C
Willemstad
• donderdag 28 maart 2024

Extra | Journaal 26 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Monday, March 25, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 25 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Friday, March 22, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...

Extra | Journaal 22 maart 2024

Elke werkdag het laatste nieuws van Extra, nu ook in het Nederlands. Bron: Extra

Democracy now! | Thursday, March 21, 2024

Democracy Now! is a national, daily, independent, award-winning news program hosted by journalists Amy Goodman and Juan Gonzalez. Democracy Now!’s War and Peace Report provides our audience...
- Advertisement -spot_img

DGA | Water naar de kraan dragen

HomeMediaDGA | Water naar de kraan dragen

Door Ellen Ombre | De Groene Amsterdammer

Konvooi van slaven in Afrika circa 1859, schilder onbekend, Quai Branly Museum, Parijs © Leemage / Getty Images

Zaterdag 1 juli is Keti Koti, de nationale herdenking van de afschaffing van de slavernij. Afschaffing? Ellen Ombre zag in Afrika dat er nog een lange weg te gaan is.

Olaudah Equiano, een Afrikaanse jongen van elf, werd met zijn zus ontvoerd in het zuiden van het huidige Nigeria. Niet door Boko Haram, de wrede mensenroversbende die in Noord-Nigeria stelselmatig mannen vermoordt en meisjes tot slaven maakt en als ruilhandel inzet, maar door kidnappers, eeuwen geleden, in de bloeitijd van de trans-Atlantische slavenhandel.

Omgaan met het verleden is een opgave, ook al weten we hoe het afliep. Hoe is het mogelijk dat Afrikaanse volken als de Ashanti, Efik, Kongo, Yoruba en Wolof eeuwenlang een continent hielpen uithollen door mensenroof en zo mede de scheiding tussen blank en zwart creëerden die zich over de hele wereld heeft voortgezet? Dat de megamigratie van talloze Afrikanen in slavernij naar Amerika en het Caribisch gebied de wereld heeft gekleurd, en dat ik anders niet had bestaan, is een schrale troost.

In Equiano’s reizen: De autobiografie van een negerslaaf vertelt Equiano over zijn ontvoering en de meedogenloze scheiding van zijn zuster, die apart wordt verhandeld. Hijzelf wordt allengs eigendom van verschillende meesters om, na een helletocht richting West-Afrikaanse kust, doorverkocht te worden aan Europese slavenhandelaars. Hij is verbijsterd als hij de zee ziet en het zeilschip dat op de rede voor anker ligt. De vreeswekkende, langharige blanken spreken een taal die hij in de verste verte niet kan thuisbrengen. Vervolgens de stank en angst aan boord, de ongewisse reis op het slavenschip en de aankomst te Barbados.

Equiano komt in handen van een Britse marinekapitein, leert lezen en schrijven, krijgt de nieuwe naam Gustavus Vassa en wordt bekeerd tot het christendom. Uiteindelijk wordt hij verkocht aan de quaker koopman Robert King die hem in 1765 de kans biedt zich vrij te kopen. Hij vertrekt naar Londen, trouwt met een Engelse vrouw en wordt een overtuigd abolitionist.

Het is een belangrijk boek, omdat het een compleet beeld geeft van het traject. In hedendaagse discussies over slavernij doet Afrika veelal voor spek en bonen mee. Neem het pleidooi van de Amerikaanse schrijver Ta-Nehesi Coates voor herstelbetalingen. De schuld van ‘mensen die geloven wit te zijn’ aan de afstammelingen van Afrikaanse slaven is, meent hij, enorm, en in essentie nog onbetaald. Waar blijven in zijn betoog mensen die hun identiteit zwart kleuren en die nazaten zijn van slavenhandelaars of slavenhouders, zoals de Surinaamse Elisabeth Samson, en van Lucy Terry en Anna Kingsley in Amerika?

De historica Silvia de Groot beschrijft in Surinaamse granmans in Afrika de reis die ze in 1970 maakte met vier grootopperhoofden van verschillende bosnegervolken naar hun vermeende landen van oorsprong. In het boek staat een onvergetelijk fragment. De granmans bezoeken Ife in Nigeria, de streek overigens waar Equiano werd geroofd. Ze worden tot een discussie uitgenodigd door een zestal aan de universiteit verbonden hoogleraren, vier in geschiedenis, twee in geografie, en stellen via een vertaler hun vragen. Ze willen over het begin van hun geschiedenis weten: hoe was het mogelijk dat hun voorouders konden worden weggevoerd als slaaf, wat was de reactie van hun broeders in Afrika daarop? Een zekere professor Ojo legt uit dat men in Afrika niet besefte dat de eigen zoons en dochters voorgoed werden verscheept en in het buitenland vernederd. Ook de overige hoogleraren verschuilen zich achter excuses in de trant van: we hebben het niet geweten.

De granmans hielden aan: het moest toch duidelijk zijn geweest dat er iets kwalijks aan de hand was. Die forten aan de kust, de slavendepots, de jacht van tussenhandelaars op mensen. En was het niet een waarschuwing dat niemand – de slavenhandel duurde immers eeuwen, vele generaties lang – ooit terugkwam?

De granmans benadrukten, toen het aan de kant van de professoren een tijd stil bleef, dat hun opmerkingen niet als beschuldigingen moesten worden opgevat, maar als een bewijs van diepgaande belangstelling voor het verleden, en wat er indertijd werkelijk was gebeurd. Ene professor Fajana, historicus, besloot de zitting plechtig: het is de plicht van het zwarte ras om het verleden zeer intensief te bestuderen en alle publicaties van de blanken aan een nieuw onderzoek te onderwerpen. ’s Avonds bood de vice-kanselier van de universiteit de gasten een cocktailparty aan.

Ik hoorde het gerucht dat een vrouw in kinderen handelde. Ze konden als huishoudhulpen worden aangeschaft

Diep in het Surinaamse binnenland ligt het dorp Dahomey. De voorouders van de bewoners kwamen als slaven uit het Afrikaanse Dahomey, leerde ik als kind op school. De godvruchtige onderwijzeres tikte met haar stok Dahomey, het huidige Benin, aan op de wereldkaart, en sprak laatdunkend over de toverkrachten van marrons: dat waren heidenen die aan bovennatuurlijke dingen deden. Het was onder stadscreolen toen nog niet chique om slaven als voorouders te hebben.

In 1996 scheepte ik me in op een containerschip naar Benin om over ontwikkelingshulp te schrijven. Geboren in Suriname voltooide ik met die zeereis onbedoeld de driehoek tussen Suriname, Nederland en Benin: de handelsroute waarlangs eens slaven werden gehaald naar de West, suiker en koffie naar Nederland werden getransporteerd en vandaaruit weer wapens, alcohol en manufacturen naar handelsbronnen van negerslaven aan de Golf van Benin.

Het was mijn tweede reis naar West-Afrika. Ik had via een kennis een logeeradres gevonden in Cotonou. De boeken en aantekeningen over Benin die al gauw in mijn hut rondzwierven, moesten afleiden van twijfel en eenzaamheid. Equiano’s reizen lag onder mijn kussen, als een fetisj. Alsof de geschreven woorden een werkelijkheid die ik bij mijn eerste bezoek aan Benin had ervaren konden bezweren.

Ik mocht met de chef van het district meereizen naar een negorij ten noorden van Naititangou. Benin was nog een marxistische republiek. De bewoners leefden in angst: kinderen verdwenen bij het geitenhoeden; gevreesd werd dat ze werden geroofd. De luitenant hoorde de in het Frans vertaalde klacht van het dorpshoofd aan. Hoe moest hij aan middelen komen om aan de hulpvraag te beantwoorden? Hij kwam manschappen te kort en had één krakkemikkige dienstauto. Hij beaamde later dat er nog steeds een soort slavernij voorkwam en zei dat het systeem gebaseerd was op familiebanden en bloedverwantschap. Het was onderdeel van de samenleving. Maar over de verdwenen kinderen maakte hij zich oprecht zorgen. Hij vond het in deze tijd ongehoord, maar kon er niets aan doen.

Terug naar mijn scheepsreis. Na een tocht langs Mauritanië, Sierra Leone, Togo en Senegal wachtte de turbulente haven van Cotonou, Benins handelshoofdstad. Ik werd uiteindelijk opgehaald en ontmoette mijn gastheer. Joaquin reed een witte Mercedes en droeg een gouden Rolex. Hij was zakenman en lid van een uitgebreide Yoruba-familie. Hij noemde me sister. Ik had behalve de huidskleur van meet af aan niets met hem gemeen. De televisie stond luid aan. Zijn jonge vrouw Diama bestudeerde me. Joaquin vertaalde haar tekst en houding: Diama had zich me anders voorgesteld. In mijn linnen pak, onopgemaakt en met kortgeschoren haar leek ik op een man. Ik had niets van een personage uit The Fresh Prince of Bel-Air, de tv-komedie waar ze de ogen niet van af kon houden.

Geruststellende geluiden wekten me de volgende ochtend uit een kort hallucinerend dommelen: hanengekraai, zachte stemmen buiten, het gesis waarmee kippen het erf op worden gejaagd. In de ochtendschemering liepen op de binnenplaats van de compound vier halfnaakte kinderen in een rij met bekkens dampend water op hun hoofd. Als ik mijn bad met warm water wilde laten vullen moest ik het hun opdragen, legde Joaquin later uit. De vergulde badkranen in mijn suite stonden droog.

De kinderen leken elkaar te verstaan, Frans begrepen ze niet. Opvallend was het zoemende deuntje dat ze elkaar onder het werk almaar doorgaven. Waar ze vandaan kwamen? Joaquin verweet me lachend Europese manieren te hebben: altijd maar vragen naar van alles. Zelf vroeg hij niets, maar mompelde een paar keer te hopen dat iemand hem zou helpen bij het opzetten van een ngo. Ik wist toch alles over ontwikkelingshulp? Hij lamenteerde dat Europeanen Afrika hadden leeggeroofd. Dat vond ik toch ook? Hij zag ontwikkelingshulp als aflaat voor die misdaad. Als het met zijn ngo niet lukte zou hij naar Los Angeles willen, of naar New York.

Het werd me zwaar te moede. Ik wilde liever praten over de zwoegende kinderen met bekkens heet water op het hoofd op weg naar het bad van zijn neefjes. Ik had intussen een gerucht opgevangen dat nabij het postkantoor van de grensplaats Port Novo een vrouw in kinderen handelde. Ze konden als huishoudhulpen worden aangeschaft.

Voor mijn eigen gezondheid en om discussies over kolonialisme aan de salontafel te ontlopen, besloot ik ten slotte elders in Cotonou een ruimte te huren. Het zoemende deuntje van de kleine waterdraagsters bleef in mijn hoofd hangen.

Ellen Ombre is schrijfster en publiceerde onder meer Wie goed bedoelt (1996), Negerjood uit moederland (2004) en Erfgoed (2014)

Bron: De Groene Amsterdammer

33 reacties

  1. Maria@# ik hoop niet dat jij die Maria bent die mijn keel om de drie maanden moet controleren met het kijk app, al drie jaren lang!

  2. Mevrouw LaStiwz i.d.d omdat jullie allemaal trollen zijn en op deze wereld is er geen plaats voor eerlijke mensen.

    Als je eerlijk bent en anderen niet beledigen moet je voor boeten, maar ik blijft mijzelf ik draag geen masker zoals jullie die onder verschillende aliassen mensen beledigen.

  3. @Drechi pa bosnan Tur

    Ik zie een stijgende lijn in opkomst 🙂
    Fijn dat je mijn kritiek niet terzijde heb geschoven. En dat waardeer ik van je.

  4. @Enri: hoe voel je je nu als je door bijna iedereen hier op dit forum niet voor vol wordt aangezien?

    Of zijn het allemaal trollen?

  5. @Hans

    Als mijn dochter met een Curacaowenaar of wat voor ras dan ook thuis zou komen zou ik daar geen problemen mee hebben .
    Ligt er gewoon aan of het een goed mens is of nietsnut.Voor de rest maakt het niets uit .

    Op een ding na dat het geen nazaat van Enri is .?????

  6. Hey Mano,
    Weet Hans niet dat er hier op Curacao Mandingo’s (of waren het een Ashanti’s?) van 2.05 m lang en een gewicht van 95 kilos rondlopen???????
    In een eerlijk gevecht zou ons aller hier geen enkele kans maken!!!!!!
    Maar dit soort types trekken dan een pistool…………… niet wetende dat wij hier van alle markten thuis zijn. Hij kan het proberen :):):)

  7. @Hans schreef;
    “Niets is zo onbetrouwbaar als Curacaoenaars en Surinamers.”

    :lol; 😆 😆
    Ben je nou echt zo ontdaan omdat de Surinaamse voetballer “Terrel Ondaan” de Nederlandse club Excelsior verruild heeft voor een Turkse club? Ik vraag me wel af wat de Curaçaoënaars van doen hebben met een Surinaamse voetballer die bovendien de veertiende speler in rij is die vertrekt bij Excelsior. Blijkbaar is die Surinaamse voetballer Terrel Ondaan niet van plan als laatste in het zinkende schip dat Excelsior heet achter te blijven.

    Mij dunkt dat het hem niet kwalijk genomen kan worden als er toch al dertien voor hem het zinkende schip hebben verlaten. Ik dacht trouwens dat je ‘t juist zou toejuichen als Nederlandse voetbalclubs gezuiverd worden van die maldito Curaçaoënaars, maar in dit geval een voetballer van Surinaamse komaf… 😆

    @Hans schreef;
    “Als mijn dochter het waagt om met een Curacaoenaar of Surinamer thuis te komen heeft hij de dag erna een kunstgebit.”

    Hepa Hans, wacht nou es effe… bedoel je nou dat je je dochter’s tanden uit der mond slaat als ze durft met één van die maldito soorten thuis te komen?!? Of lees ik het verkeerd….Je hebt het over jouw dochter die een ‘hij’ is?… ligt het soms aan de rare zinsbouw? Ach, zeer waarschijnlijk ligt het aan mij die immers de Nederlandse taal niet voldoende onder de knie heeft..ja, dat zal het wel wezen! 😆

    Men kan en mag beweren wat men wil over KKC, maar aan lachen ontbreekt het de forumleden niet.. 🙂

    Overigens Hans, het zou best wel eens zo kunnen zijn dat jouw dochter al tijden, buiten jou medeweten en in het geheim, met die maldito Curaçaoënaars omgaat. 😆

  8. Hans jouw dochter is niet jouw bezit en heeft het recht om haar eigen leven te leiden, Sla maar alle tanden uit haar mond je gaat naar SDKK en als ze daar weet dat je een meid had geslagen dan hebt je een probleem.

    Terwijl je in SDKK zit rotzooi zij lekken met haar YdK op jouw bed en jouw vrouw staat lekker te dansen in de come back feestjes hahahahaaaaaaaaaaaa

  9. Makamba jij bent net als die ander trollen die anderen beledigd en de grond inboren omdat hij niet eens met jouw mening. Hierdoor beginnen jullie te schelden tot dat de makers van KKC beslist dat deze forum niet meer wordt voortgezet.

    Maar dat gaat jullie niet lukken. Ik ben ervan overtuig dat Drechi pe een fantast is die onder vele fictieve namen schijft.

  10. @Enri

    Ik wil even 1 ding met jou rechtzetten.
    Hoe kom je er bij dat ik alleen maar onrust wilt zaaien en kkc uit de lucht wilt hebben.

    Als ik reageer op een truck die in elkaar stort en ik zeg dat ze dan moeten kijken wie en wanneer die voor het laatst gekeurd is begin je al gelijk te reageren als een allesweter, ik ben niet slim en binnen de korste keren ben ik gescheiden ga naar sm feestjes met mannen etc.

    Als ik dan op jou reageer met ook zulke taal ben je gepikeerd.

    A ) ten eerste ben ik hardstikke blij met een kkc.

    B ) ben hier zeker niet om onrust te zaaien.

    Je kan beter een keer bij je zelf te rade gaan.

  11. De blanken waren allemaal fout en de zwarten waren allemaal het slachtoffer van de blanken..

    Maar ik zie op de foto alleen maar zwarten.. geen blanken.. Ik zie zwarten die andere zwarten tot slaaf maken… hmmm

  12. Hesta baina no? Mossel schreef duidelijk aan J en Drechi pe gaat deze schoen dragen, ongelooflijk man.

    Mensen ignora Drechi pe en zijn maatjes Makamba, LaStiwz, Eric Lapdance gewoon maak geen woord vuil aan hun, ze zijn duidelijk uit op onrust zaaien en spanning te creëren op deze forum met als doel om KKC uit de lucht te halen.

    Reageer niet op hun kritiek, het zijn gewoon hondjes.

  13. Voor wie intersse heeft de historische boeken van de inmiddels 80jarige schrijfster Cynthia McLeod (dochter van de 1e Surinaame president Ferrier) zijn zeker de moeite waard om te lezen.
    Alles staat in een schitterend perspectief vermeld.

  14. @Mokkel,
    Ik heb er geen behoefte aan Bram. Ik hoef echt niet te weten wie je bent. Waarom zou ik…… Proficiat met je begaafde familieleden.
    Nu alleen jij nog!!!!!!!! :):):):):)
    Zal niet makkelijk blijken, zo niet onmogelijk, maar doe je best Bram. Je weet maar nooit hoe een koe een haas vangt. Zou niet de eerste keer zijn.
    Enne, je zou mij toch nooit meer aanspreken? Je komt toch niet op je belofte terug he, Mokkel????????

  15. @ J, helemaal eens met Abraham. Ook ik zie elke dag die elende op de tv ,J, maar het is te gek voor woorden dat jonge mannen die hun eigen land moeten verdedigen op de vlucht slaan voor een betere toekomst, terwijl ze daarbij kinderen met moeders uit een boot pleuren om zelf te overleven. breek mij verder de bek niet open svp.GROEN Klavertje 4!.

  16. Foutje, . En dat mijn opa en oma en tante Tymie(Leentje) altijd zo droevig waren begreep ik pas toen ik 20 jaar was, en dat de tante van mijn vader, de wereld beroemde harponiste uit NL is geweest, weet ik ook, en dat mijn tweeling achter neefen goede voetballers waren, en waarvan nu een top-trainer is weet ik ook! ik zelf heb me rijk gestolen in de bouw wereld. dan weet je dat ook DRECH. en ga nu maar zoeken wie ik ben DbpT op Google. genoeg tips. ben benieuwd hoe slim je bent. morgen om 6 uur zit ik bij de vlag nr 1

  17. LaStiwz, Kan je mij nader uitlegen! als je een ronde loopt, kan je dan omhoog vallen, naar een T toe. En DbpT het zal wel niet zo zijn dat je het lievertje uit de klas bent geweest, ja dat snotneusje met het bruine hemppie aan, die ze in de straat altijd zand- taartjes gaven op zijn verjaardag.

  18. Ik ben het ook met Abraham eens.

    Mijn opa is in ’43 in het concentratiekamp in Dachau overleden.
    Hij is daar ‘s nachts bij zijn bewakingsronde uit de wachttoren gevallen.

  19. Helemaal met Abraham eens.
    Ik ben dan ver na de oorlog geboren maar herinner mij wel mijn verdrietige grootmoeder die een concentratiekamp heeft overleefd mijn moeder die net voor de bevrijding werd geboren. Mijn zus heeft er tot op de dag van vandaag veel moeite mee, ik minder. Maar ik begrijp haar pijn.
    Het maakt m.i. niet uit of het 150 of 60 jaar is geleden, het is een stuk historie wat bewaard en herdacht moet blijven. Ik heb er geen enkele moeite mee.
    Het zou mooi zijn als de mens wat meer meededogen voor elkaar zou kunnen hebben, want zoals het nu is kan het niet doorgaan. Ik weet niet of een een god, allah dan ook bestaat, maar als het wel zo is wat moet er dan gedacht worden hoe wij met zijn allen omgaan met elkaar.
    Mensen die constant op de vlucht moeten steeds alles achterlatend, families uit elkaar gerukt, kinderen die vreselijke dingen hebben meegemaakt. Hoe moet dit nu voor hun.
    Zie ook de herdenking als een soort bezinning.

  20. Drechi pabo ik schreef “als schrijven en woorden kon doden” Dus had niets met die man te maken en ik noemde je ook niet zo maar om de hoeveelheid slachtoffers aan te duiden.

  21. @RedactieKKC:
    Vergeten en vergeven Redactie. Ik hou nu ook ogenblikkelijk op met te “muggeziften”. Is een man niet waardig.
    Bedankt voor het geduld…

  22. @ Beste Drechi, bedankt voor de oplettendheid, de moderators waren even aan het eten, maar is door hun nu aan gepast.

    Met vriendelijke groet,
    KKC Redactie

  23. Ik heb hier ooit ons aller Hans aangesproken met “Heil Hans” Is toen ogenblikkelijk gesensureerd.
    Keta heeft het nu regelrecht over “H……….”, en dat kan wel? Hij heeft echt makkers daar!

  24. Echt wel Jomano maar Drechi pe meen niet wat hij schreef als schrijven en woorden kon doden dan had hij meer moord op zijn geweten dan H*tler incl alle anti KdNT, MFK en PS (100,000 mensen) hij doet zielig maar is de duivel in schaapskleren.

  25. Jomano,
    Je haalt me de woorden letterlijk uit de mond Jomano, alleen ik wist niet hoe Bram het zou opvatten omdat ik het maar was… Jij ging me voor, dus als een schaap…….
    Maar ik meen het echt uit de grond van mijn hart. Pijn kent geen T.H.T. ……………..

  26. @Abraham Mossel. Een reactie uit het hart. Het verleden kan diepe wortels met zich meebrengen voor elk volk. Je weet nooit hoe mensen dingen ervaren en ermee omgaan. Daarom moeten we nooit bagatelliseren. Chapeau!
    Vandaag hebben we het niet over trollen, Curacrim, …likkers. Gewoon oprecht.

  27. Droef verhaal maar waar,history moet blijven, ook ik heb van mijn vader moeten aanhoren hoe slecht die duitsers wel waren, elke dag het zelfde liedje! bidden aan tafel en daarna kregen die DUITSERS op hun botje, hoe zijn tante’s en oom’s weg gevoerd waren elke keer weer dat zelfde verhaal. ik moet eerlijk zijn ik had een wereld vader en moeder,alles wat zij gemist hadden in hun jeugd hebben wij als kinderen gehad, en dat mijn oma en opa altijd zo droefig waren kon ik begrijpen!

Geef een reactie

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Zoeken

Recente reacties