Juridische column mr. Frank Kunneman
De Nederlandse politicus Geert Wilders haalde in september 2011 het nieuws door de minister-president in de Tweede Kamer de woorden toe te roepen: ,,Doe eens normaal, man!” Deze uitspraak maakte veel los. Veel mensen waren verontwaardigd door het getoonde gebrek aan respect. Advocaten, artsen en notarissen doen er toch goed aan het advies van Wilders op te volgen (dit advies althans!).
Ook bestuurders en commissarissen moeten het advies ter harte nemen. Bezien vanuit de rechtspraak over beroepsaansprakelijkheid is het namelijk zeer aan te raden om ‘normaal’ te doen. Dat zit zo: het gaat om de toetssteen voor de falende beroepsbeoefenaar.
Het is vaste jurisprudentie van de Hoge Raad dat van elke beroepsbeoefenaar (arts, advocaat, notaris, bestuurder, commissaris) de zorgvuldigheid mag worden verwacht die van elke normale beroepsbeoefenaar in die omstandigheden zou mogen worden verwacht. Heb je anders gehandeld dan wat normaal is, dan loop je een risico van aansprakelijkheid.
Wat is normaal?
Dat is interessant. Wat is normaal? De gedachte is dat onzorgvuldig gedrag kan leiden tot een schadevergoedingsplicht. Maar hoe moet je bepalen wat onzorgvuldig is? Dat staat niet in de wet. De rechter bepaalt dat. Hoe? De rechter neemt als uitgangspunt het gedrag van een imaginaire soortgelijke beroepsbeoefenaar, zeg maar de Jan Modaal van de advocaten, artsen, bestuurders en toezichthouders. Als de rechter van oordeel is
dat deze imaginaire Jan Modaal precies hetzelfde had kunnen handelen als de advocaat, arts, bestuurder of commissaris die voor hem staat, dan gaat deze laatste vrijuit. Hem kan geen verwijt worden gemaakt. Immers, iedere andere, ’normale’ beroepsbeoefenaar in dezelfde omstandigheden, zou precies zo hebben kunnen handelen. Waarom deze dan een verwijt maken? Zo is de redenering.
Hogere standaard
Toch is het wel wat ingewikkelder. ,,Noblesse oblige”, zeggen ze in Parijs. Aan
beroepsbeoefenaren worden hogere eisen gesteld dan aan anderen. Sommige fouten die een ’normaal’ mens wel mag maken, vormen een zogenaamde beroepsfout bij beroepsbeoefenaren. Als ’normaal’ persoon laat je wel eens een termijn verlopen, bijvoorbeeld als je een rekening wat te laat betaalt. Maar een advocaat die een termijn laat verlopen is wel degelijk aansprakelijk, want een ’normale’ advocaat laat geen termijnen verlopen. Hetzelfde geldt voor bestuurders en toezichthouders.
Geen ruimte voor fouten?
Desondanks mag ook een beroepsbeoefenaar fouten maken. Echter, dat moeten ’normale’ fouten zijn, fouten waarvan iedereen kan begrijpen dat ze wel eens gemaakt worden. Liever niet, maar het gebeurt nu eenmaal. Aansprakelijkheid is dan een brug te ver.
,,Waar gehakt wordt, vallen spaanders”, zeg je dan. Je mag dus fouten maken als chirurg, advocaat, bestuurder. Het advies aan de toezichthouder is dus niet: ,,Doe eens normaal, man!”, maar: ,,Gedraag je als een normaal deskundige toezichthouder!”
Heeft u zelf een vraag over corporate governance? Mail deze dan naar
[email protected] en wie weet wordt uw vraag in de volgende column behandeld!
Prof. dr. F.B.M. Kunneman is senior partner bij advocatenkantoor VanEps Kunneman VanDoorne. Hij leidt het team dat adviseert over corporate governance. Hij schrijft en doceert al decennia over dit onderwerp.
Bron: Antilliaans Dagblad