Willemstad – Met de beslissing die de Staten op 5 mei nam om over te gaan tot een parlementaire enquête naar de Veiligheidsdienst Nederlandse Antillen/Veiligheidsdienst Curaçao heeft het parlement een weg ingeslagen die met uiterste voorzichtigheid bewandeld zal moeten worden.
Het slagen van dit onderzoek, uitgevaardigd door het parlement, valt of staat namelijk met de juiste definiëring en afbakening van het onderzoeksonderwerp.
,,Het recht op het laten uitvoeren van een parlementaire enquête is in grondslag geregeld in artikel 59 van de Staatsregeling en verder bij Landsverordening AB2010 nr 87 die vlak voor 10-10-‘10 werd aangenomen. Voor de praktische uitwerking van een enquête geven de artikelen 107 tot en met 115 van het Reglement van Orde van de Staten de richtlijnen aan”, zo laat oudgriffier Franklin Hanze weten.
,,Een parlementaire enquête is een uiterst middel dat ik in mijn carrière als griffier slechts eenmaal mocht meemaken. En dat ging over de zorgsituatie van gedetineerden. Dat onderzoek (2004-2006) duurde ongeveer anderhalf jaar.”
Voordat een parlementaire enquête kan worden uitgevoerd is er een procedure die gevolgd moet worden waarbij er allereerst een voorstel tot enquête gemaakt moet worden.
,,Dat moet schriftelijk, waarbij het onderwerp van onderzoek gedefinieerd moet worden en waaraan een Memorie van Toelichting moet zijn toegevoegd.”
Dat voorstel wordt vervolgens naar de Centrale Commissie gestuurd die zich daarover buigt en er een advies over uitbrengt aan de Staten. In een openbare vergadering wordt over dit advies gestemd en alleen wanneer de Staten akkoord gaan, kan het proces van het uitvoeren van de parlementaire enquête worden ingezet.
,,Een Enquêtecommissie wordt dan benoemd die formeel zal wordt geïnstalleerd.”
De Enquêtecommissie wordt ondersteund door de griffier en het griffiepersoneel om het werkproces te kunnen beginnen.
,,Er komt heel veel bij kijken. Al het papierwerk moet worden opgesteld, modellen voor eventuele processen-verbaal aangemaakt, de kosten moeten bekeken worden, er moeten afspraken gemaakt worden met wie de mensen die de Enquêtecommissie wil horen. Verder treedt de griffier op als adviseur voor de onderzoekscommissie. Toen ik er voor het eerst mee te maken kreeg in 2004 moest ik me goed inlezen. Een parlementaire enquête is geen alledaags middel.”
In principe iedereen horen
Wanneer het raamwerk is geregeld kan de Enquêtecommissie aan het werk.
,,Mocht er gedurende het werkproces naar voren komen dat het onderzoeksterrein verbreed zou moet worden dan moet dat opnieuw voorgelegd worden aan het parlement. De definiëring is dan veranderd en daarover moet opnieuw worden beslist. Daarom is het zo verschrikkelijk belangrijk dat het voorwerk voor een enquête goed wordt gedaan.”
Aldus exgriffier Hanze.
De Enquêtecommissie is in principe bevoegd om alle ambtenaren op te roepen en te horen. Zonder toestemming van de minister waaronder de ambtenaar valt.
,,Iedereen, behalve de gouverneur. Die overigens wel zelf kan besluiten gehoord te willen worden. Mensen met geheimhoudingsplicht dus ook.”
Volgens de ex-griffier kan aldus iedereen ‘gehoord’ worden. Niet alles kan in een situatie waar het de geheimhoudingsplicht betreft worden vastgelegd. In een uitzonderlijk geval, zo geeft Hanze aan, zou het kunnen dat een ambtenaar een extra geheimhouding door zijn verantwoordelijke minister wordt opgelegd.
,,Maar hoe dat dan in z’n werking gaat met een Enquêtecommissie weet ik niet.”
Het uiteindelijke product van de Enquêtecommissie is een eindrapport dat naar de Staten en naar de regering wordt gestuurd. Over dat rapport en de bevindingen volgt dan vervolgens een Statendebat waarbij de parlementsleden zich buigen over hetgeen via de onderzoekscommissie naar hen toe is gebracht. De conclusies en de eventuele gevolgen van die conclusies zijn verder voor rekening van het parlement. En daarmee heeft de Enquêtecommissie haar taak vervuld.
Bron: Antiliaans Dagblad