Jeroen Segenhout • Financieel Dagblad

De Europese Unie heeft na lang wikken en wegen zeventien landen op een zwarte lijst gezet met belastingparadijzen, omdat die weigeren mee te werken aan het tegengaan van belastingontwijking. De lijst kan een voorbode zijn van sancties, zei staatssecretaris Menno Snel (Financiën) dinsdag na afloop van overleg met zijn Europese collega’s in Brussel.

Zeventien belastingparadijzen
1. Amerikaans-Samoa
2. Bahrein
3. Barbados
4. Grenada
5. Guam
6. Macau
7. Marshalleilanden
8. Mongolië
9. Nepal
10. Palau
11. Panama
12. Saint Lucia
13. Samoa
14. Trinidad en Tobago
15. Tunesië
16. Verenigde Arabische Emiraten
17. Zuid-Korea

Zuid-Korea is de naam die het meest in het oog springt op de lijst, die voor een belangrijk deel bestaat uit exotische oorden. Het Aziatische land is nota bene een belangrijke handelspartner van de EU en is ook lid van de OESO, de club van rijke industrielanden die richtsnoeren opstelt om belastingontwijking tegen te gaan.

Zuid-Koreaanse weigering
Maar fiscale experts uit de EU-lidstaten stellen vast dat bepaalde bedrijfsactiviteiten in Zuid-Korea op een fiscale voorkeursbehandeling kunnen rekenen, waardoor het voor internationaal opererende bedrijven mogelijk is om met activiteiten te schuiven en hun belastingdruk te verlagen. De Zuid-Koreaanse autoriteiten weigeren bovendien de EU tegemoet te komen. ‘Zij hebben niet een brief gestuurd dat ze dat graag willen veranderen’, aldus Snel.
De zwarte lijst kwam dinsdag naar buiten na maandenlange discussie over de samenstelling. Begin dit jaar waren er brieven gestuurd naar meer dan negentig landen die mogelijk aan de schandpaal zouden worden genageld, dit najaar was het aantal al teruggebracht naar ruim vijftig. En dinsdag bleven er dus uiteindelijk zeventien over. Veel landen die op de lijst dreigden te belanden, deden op het laatste moment nog toezeggingen.

Aruba en Curaçao
Er is nu ook een ‘grijze lijst’ met 47 landen die hebben toegezegd dat ze zich aan internationale afspraken zullen houden en dat ze meewerken aan de uitwisseling van gegevens. Op deze lijst staan onder meer Aruba en Curaçao. Deze groep heeft tot 1 januari 2019 de tijd gekregen om de beloften in wetgeving om te zetten.

Onduidelijk is of er sancties zullen volgen. De landen die op de zwarte lijst staan, krijgen in ieder geval te maken met ‘verscherpt toezicht’, aldus Snel. Voor de EU-landen is er afzonderlijk de optie om extra belasting te heffen op bedrijfsactiviteiten die naar deze landen zijn verplaatst. En grote Europese instellingen, zoals de Europese Investeringsbank, kunnen besluiten om geen nieuwe projecten in deze landen op te starten.

Unanimiteit
Maar besluiten over financiële sancties zijn niet genomen, zo moest Snel erkennen. Eurocommissaris Valdis Dombrovskis (financiële zaken) zei dat ‘sterkere tegenmaatregelen’ beter waren geweest. Zijn collega Pierre Moscovici (fiscale zaken) had vorige week al laten blijken dat dat moeilijk lag. Uiteindelijk moeten de EU-lidstaten unaniem instemmen met nieuwe Europese maatregelen op fiscaal gebied.

Moscovici benadrukte dinsdag dat er meer moet worden gedaan om internationale belastingontwijking te bestrijden. Zware kritiek kwam er uit het Europees Parlement. Europarlementariër Paul Tang (PvdA) sprak van een ‘slappe lijst’. Volgens heeft hem elke lidstaat een lobby gevoerd om een of twee landen van de zwarte lijst te halen. Nederland zou dat zijn gelukt voor zijn Caribische gebiedsdelen. De Europese Groenen constateerden dat de lijst is ‘witgewassen’.

‘Wel geloofwaardig’
Volgens staatssecretaris Snel is de lijst die de EU nu heeft opgesteld, wel geloofwaardig. ‘De hoeveelheid landen die echt zijn omgegaan, na alle jaren dat ze dat niet deden, geeft aan dat zij de lijst geloofwaardig vinden.’

Dossier
Panama Papers

De zeventien landen die aan de schandpaal zijn genageld, kunnen van de lijst worden gehaald als ze kunnen aantonen dat ze zich houden aan internationale afspraken tegen belastingontwijking. Ook zouden ze gegevens moeten uitwisselen en geen nultarief mogen hanteren bij de belastingheffing.

Bron: Financieel Dagblad