Gaby de Groot Siem Eikelenboom • Financieel Dagblad
Najaar 2010. Vanuit het hoofdkantoor van het juridische advieskantoor Mossack Fonseca (MF) in Panama-Stad wordt met een begerig oog gekeken naar Nederland. Voor allerhande vermogende klanten zet MF vennootschappen op, het liefst in zogeheten belastingparadijzen. Maar MF heeft nauwelijks relaties met Nederland.
En dat is vreemd. Want het landje aan de Noordzee huisvest niet alleen veel vermogende mensen, Nederland staat al jaren bekend als een van de belangrijkste spelers op fiscaal gebied wereldwijd. Bovendien huisvest het een reeks trustkantoren. Kortom, MF moet Nederland veroveren.
Het jaar erna reizen twee medewerkers van MF naar Nederland. Ze maken een rondje langs een aantal geselecteerde trust- en belastingadvieskantoren. Het klikt met de Haagse trustbestuurder Frank Sonsma van Alea Management. Hij bezit sinds 2005 een trustvergunning. Mei 2011 tekenen Sonsma en advocaat Egbert Wetherborne van MF bij een notaris van NautaDutilh in Den Haag een intentieverklaring voor samenwerking.
In april 2012 reist Sonsma naar Panama om kennis te maken met zijn nieuwe partners van MF. Hij neemt Michael van Beest mee. Die is, in tegenstelling tot Sonsma, fiscaal onderlegd en gespecialiseerd in het opzetten van belastingstructuren voor Mexicanen en Brazilianen. Deze oud-fiscalist van PwC heeft zich dan net ingekocht bij het kleine Amsterdamse kantoor Infintax van partner Guus Poelen.
De eerste twee dagen van het bezoek staan helemaal in het teken van de aanstaande samenwerking. Van Beest houdt een uitgebreide presentatie over fiscaal voordelige structuren tussen Mexico en Nederland. De derde dag is er ruimte voor vermaak. Sonsma en Van Beest worden getrakteerd op een helikoptervlucht boven Panama-Stad.
Na terugkomst richt Sonsma Mossack Fonseca Netherlands bv op, dat een jaar later een trustvergunning van De Nederlandsche Bank ontvangt. Van Beest vliegt kort daarop naar Mexico om klanten te ontmoeten. Zowel MF als Sonsma heeft hoge verwachtingen van de samenwerking, maar echt van de grond komt die niet. Na twee jaar beheert Sonsma maar drie structuren van MF.
Augustus 2014 reist een vierkoppige delegatie vanuit Panama naar Nederland. Op zijn kantoor krijgt Sonsma van MF-directeur Chris Zollinger te horen dat zij de samenwerking willen verbreken. Sonsma levert te weinig nieuwe klanten. En bovendien stelt hij veel te veel lastige vragen waardoor potentiële klanten afhaken.
Nee, veel tevredener zijn ze over Michael van Beest. Tijdens zijn bezoeken aan Panama en Mexico heeft hij indruk gemaakt op MF en op de notarissen en advocaten die klanten bij MF introduceren. Vanaf 2012 heeft Van Beest al een reeks constructies voor rijke latino’s opgezet. Daarbij maakt hij gebruik van Nederlandse stichtingen, bv’s en cv’s.
Na het afscheid van Sonsma, die de vennootschap Mossack Fonseca Netherlands niet wil afstaan maar wel twee doelvennootschappen aan Infintax overdraagt, schiet de samenwerking in een hogere versnelling. Twee weken na het bezoek van Zollinger aan Nederland tekenen MF en Infintax een samenwerkingsovereenkomst. Vanaf 1 september 2014 is Infintax, dat ook een trustvergunning heeft, de officiële partner van MF in Nederland.
Samenwerkingsovereenkomst MF Infintax.pdf
Vliegt Van Beest vaak richting Latijns-Amerika, omgekeerd reizen hoge MF-medewerkers naar Amsterdam. Een medewerker van MF huurt begin 2015 voor enkele maanden een woning in Amsterdam-West. Hij is regelmatig op het kantoor van Infintax te vinden en krijgt zelfs een e-mailadres van hen.
De zaken gaan voorspoedig. MF en Infintax zijn samen betrokken bij het opzetten van circa zeventig structuren. Maar eind 2015 gaat het mis. Niet tussen MF en Infintax. Maar tussen de twee partners binnen Infintax.
Van Beest is boos. Hij werkt zich een slag in de rondte en zegt dat hij zijn targets met meer dan 100% overstijgt. Maar Poelen, die zich vooral toelegt op klanten uit Oost-Europa, haalt hoogstens 60% van de gestelde omzetdoelen. Toch wordt de winst gelijkmatig over de twee partners verdeeld. De samenwerking met de Panamezen is volgens Van Beest geen reden voor een breuk.
Kort voor Kerst 2015 bereiken de kemphanen een overeenkomst. In totaal zal Van Beest 108 doelvennootschappen en de meeste personeelsleden meenemen ‘tegen betaling van een aanzienlijk bedrag’. Per 1 januari 2016 is het fiscaal advies gescheiden, maar niet de trustdiensten. Daar krijgt Van Beest negen maanden de tijd voor. Hij vraagt een eigen trustvergunning aan bij toezichthouder DNB.
Maar die vergunning zal Van Beest nooit krijgen. Op zondagavond 3 april zijn de eerste publicaties over de Panama Papers en de dagen daarna is Infintax volop in het nieuws met omstreden constructies, opgezet voor vermogende families en zakenlieden uit Ecuador en Mexico. Kort daarop valt een team van DNB het kantoor binnen, gevolgd door het Openbaar Ministerie, en trekt Van Beest zijn vergunningsaanvraag in.
Guus Poelen wil over de boedelscheiding alleen kwijt dat er tussen de partners een verschil van inzicht was. Doordat Van Beest zijn trustvergunning niet krijgt, blijven zijn vennootschappen achter bij Poelen. Die zegt dat hij anderhalf jaar bezig is geweest met ‘het opruimen van Zuid-Amerikaanse en andere klanten’. De reactie van Van Beest: ‘De heer Poelen heeft in dat kader geen werkzaamheden verricht.’
Eind september 2016 schrijft Van Beest zich uit als trustbestuurder. Poelen trekt bijna een jaar later voor de parlementaire ondervragingscommissie de conclusie dat hij ‘tegen de foute partner is aangelopen’.
Bron: Financieel Dagblad