Bas Knoop Jeroen Piersma • Financieel Dagblad

Het Openbaar Ministerie (OM) vervolgt accountants- en adviesorganisatie Baker Tilly Berk voor het meewerken aan belastingontduiking. Het middelgrote kantoor zou in 2006 een ontoelaatbare fiscale constructie hebben opgezet voor een voormalige klant, een mkb-ondernemer in woningdecoratie.

Baker Tilly Berk ontving twee weken geleden de concept-tenlastelegging van het OM. Het belastingadvieskantoor bevestigt de aanklacht, maar wil niet inhoudelijk reageren op de verdenkingen.

Het komt niet vaak voor dat het OM een heel kantoor vervolgt in een strafonderzoek. In 2014 werd KPMG vervolgd voor belastingontduiking bij de bouw van het nieuwe hoofdkantoor. Vorig jaar bestempelde het OM EY als verdachte in de Vimpelcom-steekpenningenzaak.

Cypriotische trust

De belastingfraudezaak draait om een fiscale ontduikingsconstructie die belastingadviseurs twaalf jaar geleden optuigden voor Spits Wallcoverings. Via een trustmaatschappij op Cyprus kon de eigenaar van deze behanggroothandel in Nederland belastbare winst afromen. De mkb’er raakte in moeilijkheden nadat de fiscus de belastingconstructie op het spoor kwam. Hij kreeg een boete en naheffing opgelegd. Het OM verdenkt hem van belastingfraude en valsheid in geschrifte.

Aanvankelijk probeerde het OM ook toenmalig bestuursvoorzitter van Baker Tilly Berk, Romke van der Veen, en een ex-fiscaal partner te vervolgen. Vanwege gebrek aan bewijs seponeerde het OM beide zaken in 2016. Wel diende het een tuchtklacht in bij de Accountantskamer tegen Van der Veen, die jarenlang controlerend accountant was van de groothandel in behang. Die zaak loopt nog.

Wat de aanleiding is om de vennootschap Baker Tilly Berk nu te vervolgen, is onduidelijk. Het OM geeft geen commentaar. Wel laat het weten dat het belastingadvieskantoor verdacht wordt van valsheid in geschrifte, het opzettelijk doen van onjuiste aangiften vennootschaps- en inkomstenbelasting én het verstrekken van onjuiste informatie aan de Belastingdienst.

Besmeurd imago

De strafvervolging door het OM doet het toch al gebutste imago van Baker Tilly Berk geen goed. Toezichthouder AFM is al langer kritisch over de prestaties van het bureau. In het AFM-rapport van juni 2017 over de accountantssector bungelt het kantoor onderaan bij het hoofdstuk kwaliteitsverbeteringen.

Met de aanstelling op 1 maart van Anneke van Zanen als nieuwe bestuursvoorzitter hoopt Baker Tilly Berk het tij te keren. Van dit voormalig hoofd van de Auditdienst Rijk wordt verwacht dat zij puin gaat ruimen bij het middelgrote accountants- en advieskantoor.

Ernstig benadeeld

De zaak-Spits Wallcoverings speelt Baker Tilly Berk op nog meer terreinen parten. Het kantoor raakte de afgelopen jaren verwikkeld in een heel complex aan rechtszaken met de behanggroothandel. Naast een eigen tuchtzaak tegen accountant en ex-topman Van der Veen, spande de eigenaar van het bedrijf ook een civiele schadeprocedure aan.

De ondernemer vindt dat hij ernstig benadeeld is door Baker Tilly Berk. Het kantoor zou geprobeerd hebben de schuld van de foute constructie in zijn schoenen te schuiven. Volgens de accountant nam de mkb’er zelf het initiatief voor de Cyprus-route en maakte hij op een verkeerde manier gebruik van de constructie.

Onzin, volgens advocaat Jaap Stikkelbroeck, die de ondernemer bijstaat. Baker Tilly Berk was juist de initiatiefnemer. Bovendien zou het kantoor dergelijke fiscale constructies destijds ook op de plank hebben gehad voor andere mkb-ondernemers.

Schadevergoeding

Eind november vorig jaar velde de rechtbank Rotterdam een hard oordeel over de handelswijze van Baker Tilly Berk in de civiele schadeprocedure. Het advieskantoor had de ondernemer nooit mogen helpen bij het opzetten van een dergelijke fiscale structuur en moet daarom een deel van de schade betalen die de mkb’er heeft geleden. Hoe hoog het schadebedrag precies uitvalt, moet de rechter later vaststellen in een aparte procedure. Als voorschot moest Baker Tilly Berk ruim €337.000 overmaken aan de ex-klant. Dat is gebeurd, bevestigen de advocaten van beide partijen.

Overigens oordeelde de rechter dat ook de ondernemer zelf schuld heeft aan de constructie. Zowel Baker Tilly Berk als de ondernemer tekende beroep aan tegen de uitspraak.

Beslag bij D66 en VVD

In afwachting van de beroepszaak is het conflict de afgelopen weken verder geëscaleerd. De ondernemer in woningdecoratie heeft begin maart beslag laten leggen bij verschillende cliënten van Baker Tilly Berk. Het gaat onder andere om de politieke partijen D66 en VVD én de gemeenten Helmond en Barneveld. Zij mogen eventuele openstaande facturen niet meer betalen aan het kantoor.

Door beslag te leggen bij deze klanten hoopt de ondernemer het advieskantoor te dwingen een bankgarantie af te geven van minimaal €1,5 mln. ‘Deze garantie moet zekerheid bieden dat Baker Tilly Berk de schade die mijn cliënt door de belastingconstructie heeft geleden ook daadwerkelijk vergoedt’, zegt Jaap Stikkelbroeck, de advocaat van de ondernemer.

Beslaglegging ‘onzorgvuldig’

Stikkelbroeck is ervan overtuigd dat de definitieve schadevergoeding voor zijn cliënt hoger uitvalt dan de €337.000 die al is uitgekeerd. Het schadebedrag is volgens de advocaat opgelopen tot €3,7 mln.

Advocaat Robert Jan Dil, die Baker Tilly Berk bijstaat, noemt de beslaglegging ‘onzorgvuldig en onrechtmatig’. In een kort geding probeert het belastingadvieskantoor het beslag van tafel te krijgen. De rechter doet daarin over anderhalve week uitspraak.

‘De ondernemer probeert te escaleren’, zegt Dil. ‘De rechtbank heeft bepaald dat Baker Tilly Berk een voorschot aan hem moest betalen. Dat is gebeurd. Waarom de beroepszaak niet afwachten in plaats van zonder aankondiging beslag te leggen bij klanten van Baker Tilly Berk? De ondernemer zegt nu ineens dat hij veel meer schade heeft geleden, maar onderbouwt dat niet.’

Bron: Financieel Dagblad