Bert van Dijk, Vasco van der Boon | Financieel Dagblad
De Nederlandse Staat gaat Shell vervolgen in twee aparte zaken. De olie- en gasmultinational ligt onder vuur van het Openbaar Ministerie (OM) vanwege mogelijke omkoping in Nigeria in 2011 en vanwege een explosie in juni 2014 bij Shell Moerdijk. Dat heeft het OM vrijdag bekendgemaakt.
Voor de explosie in Moerdijk is Shell al gedagvaard. Behalve voor de explosie wordt Shell ook voor de rechter gesleept voor een lekkage van de giftige stof etheenoxide.
Corruptie in Nigeria
Het onderzoek naar corruptie door Shell in Nigeria is nog niet afgerond, maar op basis van het lopende onderzoek is volgens het OM al wel sprake van vervolgbare strafbare feiten.
Het onderzoek zou kunnen uitmonden in een schikking of een strafzaak. Eind 2017 werden Shell en een aantal ex-medewerkers ook al aangeklaagd voor dezelfde zaak in Italië. Die rechtszaak, de grootste corruptiezaak in de olie-industrie, loopt op dit moment in Milaan.
Barnaby Pace van Global Witness, de non-gouvernementele organisatie die zich heeft ingespannen om Shell voor de rechter te krijgen, noemt de aankondiging van het OM een ‘bemoedigend signaal dat geen enkel bedrijf boven de wet staat’.
1,3
De rechtszaak in Milaan draait om de ruim $1,3 mrd die Shell in 2011 samen met het Italiaanse ENI betaalde voor de overname van de olieconcessie OPL245 in Nigeria.
Omkoping
De zaak draait om de ruim $1,3 mrd die Shell in 2011 samen met het Italiaanse ENI betaalde voor de overname van de olieconcessie OPL245 in Nigeria. Shell heeft geweten dat dat geld grotendeels terechtkwam bij de voormalige Nigeriaanse olieminister Dan Etete, die eerder was veroordeeld wegens witwassen.
De vraag in de zaak is of Shell wist dat Etete dat geld zou gebruiken om mensen om te kopen. Shell staat op het standpunt dat het niet op de hoogte was dat dat mogelijk gebeurd is, dat het daar nooit goedkeuring voor heeft gegeven en dat dergelijke betalingen ook nooit namens Shell zijn gedaan.
‘Een bemoedigend signaal dat geen enkel bedrijf boven de wet staat’ Barnaby Pace van Global Witness
Een Italiaanse rechter achtte in een andere zaak tegen twee tussenpersonen van de deal echter bewezen dat Shell volledig bewust was dat de aankoop zou leiden tot corrupte betalingen aan Nigeriaanse politici en ambtenaren. Dat schreef de rechter eind vorig jaar in de motivering voor de veroordeling van de twee tussenpersonen. Ze kregen vier jaar gevangenisstraf opgelegd.
Grote brand
In de zaak over de ontploffing in Moerdijk verdenkt het OM Shell van het opzettelijk op of in de bodem, in de lucht of in het oppervlaktewater brengen van een stof die de openbare gezondheid in gevaar heeft gebracht. In juni 2014 vond een explosie plaats in een fabriek van Shell Moerdijk, waarna een grote brand uitbrak. Daarbij liepen twee medewerkers brandwonden op. Er ontstond veel overlast voor omwonenden en er was voor miljoenen euro’s schade.
Shell laat in een reactie weten spijt te hebben voor wat er is gebeurd en maatregelen te hebben genomen om herhaling te voorkomen.
Interne procedures
Zowel de Onderzoeksraad voor Veiligheid en Shell zelf (in een intern onderzoek) waren hard in hun oordeel. De raad toonde zich ‘verbaasd dat bij Shell Moerdijk de interne procedures niet goed zijn opgevolgd.’
‘Recidive is één van de factoren die meespelen bij de vervolgbeslissing’
Openbaar Ministerie
Shell zelf concludeerde dat het bedrijf de explosie op het chemisch complex had moeten voorkomen.
Recidive
Dát het OM over gaat tot strafvervolging heeft deels te maken met het feit dat het niet de eerste keer is dat Shell nalatig is geweest op het gebied van veiligheid en milieu. ‘Recidive is één van de factoren die meespelen bij de vervolgbeslissing’, verklaart het OM.
De strafzaak tegen Shell voor de explosie in Moerdijk staat gepland op de zitting in de rechtbank in Den Bosch op 14 en 16 mei 2019.
Bron: Financieel Dagblad