Laurens Berentsen • Financieel Dagblad

Bronheffing op rente- en royaltystromen naar belastingparadijzen moet Nederland van de verkeerde lijstjes afhalen

De regeringscoalitie werd vorige week niet moe te benadrukken dat het nieuwe kabinet niet alleen de dividendbelasting afschaft maar ook brievenbusfirma’s aanpakt. U2 is de klos, zeiden premier Mark Rutte en CDA-leider Sybrand Buma in het debat over de regeringsverklaring. Komt er een eind aan Nederland als doorstroomland om belastingen te ontlopen?

Buma noemde het een ‘doorbraak’, iets wat het vorige kabinet niet lukte. Eindelijk gaat Nederland brievenbusfirma’s belasten, aldus de CDA-leider. Hij neemt het voor lief dat dit banen gaat kosten. ‘Leuk om naar te luisteren’, zei de geboren Fries over het bedrijfje op de Amsterdamse Herengracht waarlangs de Ierse rockband U2 zijn royalty’s laat lopen, ‘maar hun geld verdienen ze maar op één plek waar ze ook belasting betalen.’

Kroonjuweel

In het regeerakkoord staat dat bedrijven die rente en royalty’s betalen naar landen met zeer weinig belasting, in Nederland een heffing krijgen opgelegd. Dat is inderdaad een doorbraak, beaamt voormalig PvdA-Tweede Kamerlid Ed Groot. Hij diende in de vorige regeerperiode twee keer een motie in om een bronbelasting in te voeren op rente- en royaltybetalingen naar belastingparadijzen. VVD, CDA en D66 wilden daar niet aan; de afwezigheid van bronbelasting gold als een kroonjuweel van het Nederlandse fiscale vestigingsklimaat.

Het kan verkeren. Een kabinet met de PvdA laat het kroonjuweel ongemoeid en een kabinet waar de sociaaldemocraten niet in zitten doet er afstand van, zegt Bartjan Zoetmulder van advocaten- en belastingadvieskantoor Loyens & Loeff. Terwijl daarvoor geen dwingende noodzaak bestaat, aldus de voorzitter van de kerngroep Nederland Investeringsland van de Nederlandse Orde van Belastingadviseurs (NOB).

Verstandige zet

De afspraken die in Oeso-verband zijn gemaakt tegen belastingontwijking voorzien al in een instrument dat voorkomt dat rente en royalty’s onbelast op zonnige eilanden belanden, stelt Zoetmulder, zonder dat Nederland hiervoor een bronbelasting hoeft te introduceren. Dat is de ‘principle purpose test’, die voorkomt dat bedrijven die op de eerste plaats om fiscale redenen zijn opgericht geen belasting betalen. ‘Nederland hoeft niet nog een keer de zweep over de eigen rug te leggen’, zegt de belastingadviseur, die spreekt over ‘politieke stoerdoenerij’.

‘Nederland hoeft niet nog een keer de zweep over de eigen rug te leggen’ Belastingadviseur Bartjan Zoetmulder

Fiscaal advocaat Paul Sleurink van advocatenkantoor De Brauw Blackstone Westbroek noemt de bronbelasting een ‘verstandige zet’, die past in een wereldwijde trend. De sterkere aversie tegen agressieve belastingplanning noopt volgens hem tot een keus. Nederland kan volgens hem niet langer én een aantrekkelijk vestigingsland zijn voor internationale hoofdkantoren met serieuze activiteiten én een grote brievenbussector bedienen.

Belastingverdragen

‘Nederland wordt genoemd op lijstjes waar je niet op wilt staan’, zegt Sleurink. ‘Ik hoor dat andere landen nog wel belastingverdragen met ons willen sluiten, maar niet als de verkeerde mensen daarvan profiteren. Er worden extra complexe anti-misbruikbepalingen in die verdragen gezet.’ Dat kan lastig zijn voor reële bedrijven in Nederland, bevestigt de advocaat.

‘Andere landen willen nog wel belastingverdragen met ons sluiten, maar niet als de verkeerde mensen daarvan profiteren’  Fiscaal advocaat Paul Sleurink

Het voornemen van Rutte III om een bronbelasting in te voeren, beslaat slechts enkele regels in het regeerakkoord. Een inschatting van de gevolgen voor de schatkist is achterwege gelaten. Wat de heffing in de praktijk gaat betekenen, hangt sterk af van hoe die er precies gaat uitzien, zeggen zowel de voor- als tegenstanders.

Reikwijdte beperkt

Zo juicht voorzitter Guiseppe van der Helm van actiegroep Tax Justice Nederland de bronheffing toe. Die kan volgens hem een eind maken aan Nederland als doorvoerland in grensoverschrijdende fiscale structuren. Maar dan moet het tarief wel rond de 15% liggen en dient de heffing ook voor bestaande structuren te gelden, aldus Van der Helm.

De Leidse universitair hoofddocent Jan Vleggeert tempert de verwachtingen voor de bestrijding van internationale belastingontwijking. De reikwijdte van een nationale heffing is volgens hem beperkt. Die geldt alleen voor geld dat rechtstreeks naar belastingparadijzen gaat. Daar valt eenvoudig een van de honderd fiscale verdragspartners van Nederland tussen te schuiven, zegt de fiscalist. ‘Eigenlijk moeten ook de verdragen en de Europese rente- en royaltyrichtlijn worden aangepast, zodat Nederland de bronheffing altijd mag inhouden als de ontvanger van de rente en de royalty’s laag wordt belast’, aldus Vleggeert.

Google Netherlands Holdings

U2 Limited, dat een handvol werknemers heeft, behoort klaarblijkelijk tot de bedrijven die het kabinet op de korrel heeft. Maar hoe zit dat met Google Netherlands Holdings BV? De internetzoekmachine exploiteert een groot datacenter in de Eemshaven, waar meer dan 150 mensen werken. Maar de financiële holding op de Amsterdamse Zuidas heeft niemand in dienst. Ze sluist jaarlijks een slordige €10 mrd fiscaal vriendelijk door naar hetmoederbedrijf in Ierland.

Het ligt voor de hand dat de banen waarover Buma rept, onder meer verloren gaan bij trustkantoren. Die beheren immers duizenden brievenbusmaatschappijen.

Brancheorganisatie Holland Quaestor zegt zich echter geen zorgen te maken over banenverlies. Afschaffing van de dividendbelasting in combinatie met invoering van een bronheffing past volgens de organisatie in het streven Nederland nog aantrekkelijker te maken als vestigingsland. Holland Quaestor vertrouwt erop dat extra werk van reële bedrijven die worden aangetrokken, opweegt tegen eventuele verlies van brievenbusfirma’s die Nederland de rug toekeren.

Bron: Financieel Dagblad