Door Sytske Suzie Jellema | Financieel Dagblad
Na 52 jaar burgeroorlog tekenen de Colombiaanse regering en de guerrillabeweging Farc maandag een vredesakkoord. Een historisch moment. Echter, veel Colombianen zijn tegen de overeenkomst, die is bereikt na vier jaar onderhandelen in Havana. In een referendum beslist de bevolking 2 oktober of ze het wel of niet eens is met het akkoord. Jorge Restrepo, directeur van het Cerac, het Colombiaanse centrum voor conflictanalyse, blikt vooruit op de verschillende toekomstscenario’s voor Colombia. ‘Oorlog kost meer dan opbouw van vrede.’
Waarom is er zoveel wantrouwen ten aanzien van het vredesakkoord?
‘Er wordt veel angst gecreëerd in de campagnes rondom het referendum. Angst over de tien zetels in het congres die de Farc conform het akkoord tot het jaar 2026 krijgt. Angst dat de regering haar beloftes niet na gaat komen en angst dat andere gewelddadige groepen het gat van de Farc zullen opvullen.’
‘Dit scenario betekent een definitief einde van de oorlog. Het zal meer veiligheid brengen in het land, omdat de grootste risicofactor verdwijnt: de Farc. Dit is iets positiefs. Het verbaast me dat veel investeerders dit nog niet helder voor ogen hebben. ‘
Critici vrezen dat Colombia een tweede Venezuela wordt als de communistisch-revolutionaire Farc politieke macht krijgt. Ze zijn bang dat er geen eigen bezit meer mogelijk zal zijn en de staat alles zal gaan controleren. In hoeverre is die angst gegrond?
‘Helemaal niet. In het vredesakkoord staat dat aan de constitutionele waarden in Colombia, zoals het recht op eigen bezit, niet zal worden getornd. Sterker: de grondwettelijke principes worden juist nog meer uitgediept. Zo is in het eerste deel van het vredesakkoord het bezit van grond op het platteland vastgelegd. Er komen instituties die nooit eerder bestonden, die landeigenaren moeten gaan beschermen. Zonder enige twijfel durf ik te stellen dat dit vredesakkoord ons economisch marktsysteem meer dan ooit versterkt.’
De vraag wordt dan eerder: hoe kan een van oorsprong marxistische en anti-imperialistische beweging als de Farc akkoord gaan met zo’n kapitalistisch akkoord?
‘De Farc bereikt het doel waarmee ze oorspronkelijk haar strijd begon: een eerlijkere verdeling van het land.’
De volksraadpleging vereist een opkomst van 13% van het electoraat, zo’n 4,5 miljoen stemmers. Volgens de peilingen lijkt het ‘ja’-kamp te gaan winnen. Maar wat gebeurt er als de ‘nee’-campagne wint?
‘Een ‘nee’ legitimeert de Farc om weer de wapens op te pakken. De vreedzame weg, via onderhandelen, blijkt dan immers niet te hebben gewerkt. Daarnaast verliezen niet alleen de huidige regering, maar ook toekomstige regeringen hun onderhandelingspositie met de Farc.’
Wat gebeurt er met de drugsproductie- en handel, de belangrijkste inkomstenbron van de Farc, als de vrede wordt getekend?
‘De drugshandel houdt niet op met het vredesakkoord. Maar ik zie ook geen grotere risico’s dan de bestaande. Er wordt gezegd dat er een verband is tussen de verdwijnende Farc en de opkomst van nieuwe opkomende gewelddadige groepen. Maar criminele organisaties rondom de drugshandel zijn altijd gekomen en gegaan, los van de Farc.’
Hoeveel heeft de burgeroorlog in Colombia gekost?
‘Wij hebben bij het Cerac berekend dat jaarlijks 4% van het bnp verloren ging door de oorlog. Dat is bijna een decennium aan verloren groei in de laatste vijftig jaar. We hadden een inkomensniveau kunnen hebben gelijk aan Mexico of Uruguay. “Dividend” halen uit de vrede gebeurt niet automatisch, zoals we hebben gezien in Duitsland na de hereniging. Dat kost behoorlijk wat geld. Je moet weten hoe je het aan moet pakken, dat wordt de uitdaging.’
Welke sector heeft de meeste groeipotentie na het tekenen van het vredesakkoord?
‘De landbouw, zonder enige twijfel. Zowel kleinschalige landbouw — bijvoorbeeld kaas en cacao — als moderne landbouw waar veel technologische innovatie bij komt kijken, zoals de productie van wijn.’
Liggen hier kansen voor Nederlandse bedrijven?
‘Zeker, jullie hebben fenomenale technologische systemen. Neem bijvoorbeeld bloemen: Nederland kan vanaf nu investeren in de productie van bloemen in tropische omgevingen, waarbij de eigendomsrechten worden beschermd. Tot voor kort waren dit soort investeringen erg risicovol. Het waren piratenondernemingen.’
Bron: Financieel Dagblad