Door Dick Drayer
Verkiezingen op de Caribische eilanden doen qua feeststemming doorgaans niet onder voor het carnaval. De straten zijn gedrapeerd met vlaggetjes van deelnemende partijen. Omdat iedere politieke partij een kleur krijgt toegewezen, is snel duidelijk wie welke straat beheerst. Maar op Sint-Eustatius zijn de straten deze dagen leeg. Welgeteld drie verkiezingsborden staan verspreid over de enige stad van het eiland, Oranjestad.
Koos Sneek van de Democratische Partij laat zich gewillig fotograferen voor een van die borden. Hij heeft zich, samen met nog vier partijgenoten, verkiesbaar gesteld voor een zogenoemd kiescollege, dat samen met de Provinciale Staten in Nederland de Eerste Kamer gaat kiezen. “De eilanden Bonaire, Saba en Sint-Eustatius zijn speciale gemeenten onder Haags gezag, maar vallen niet onder een provincie”, zegt Sneek. “Door deze aparte constructie heeft Nederland een weeffoutje rechtgezet, dat ontstond na het uiteenvallen van de Nederlandse Antillen.”
De verkiezingen leven hier helemaal niet, volgens hem. “Mensen snappen allereerst het getrapte systeem niet en denken dat ik zelf gekozen kan worden als senator in Den Haag. Maar mijn partij is ook nog eens de enige lijst die meedoet. Andere partijen hebben geen interesse. “Dat wij dus de meeste stemmen krijgen, staat al bij voorbaat vast. Maar of de opkomst hoog zal zijn, betwijfel ik.”
Sneeks partij kreeg bij de laatste eilandsraadverkiezingen, vier jaar geleden, 473 stemmen van de 2500 kiesgerechtigden. “Omdat er maar één partij meedoet dit jaar, zullen veel kiezers niet komen: iedereen weet dan immers op wie je stemt.”
Ingreep door Nederland
De twee andere ‘gemeente-eilanden’, Bonaire en Saba, hebben hun verkiezingen voor een kiescollege gekoppeld aan de verkiezingen van de eilandsraad, het lokale bestuur. Maar dat bestaat op Sint-Eustatius sinds februari vorig jaar niet meer. Nederland greep in en zette eilandsraad en bestuur opzij. Verkiezingen zijn tot nader orde uitgesteld.
Dat geeft een door Nederland aangesteld regeringscommissaris de gelegenheid orde op zaken te stellen. “Het doet pijn dat ik als politicus nu niet kan functioneren”, zegt Sneek. “Ik ben altijd kritisch geweest over de ingreep, maar die was wel nodig. De mensen die toen aan de macht waren, trokken zich niets aan van de rechtsorde.” Volgens een commissie van wijze mannen heerste er ambtelijke willekeur en anarchie.
Bonaire en Saba
Op Bonaire is het wel feest en strijden alle partijen driftig mee om de gunst van de bijna 15.000 kiezers. Niet voor het kiescollege voor de Eerste Kamer, maar voor de eigen Eilandsraad. Ook dat is opmerkelijk, want het huidige bestuur heeft onder druk van Nederland getekend voor een Bestuursakkoord om orde op zaken te stellen. Veel ruimte voor een eigen gezicht en een eigen beleid na de verkiezingen is er dus voor geen enkele partij. Al kan de winnaar straks wel met de spreekwoordelijke veren gaan pronken.
Saba, het beste jongetje van de klas, wordt door Nederland gezien als het meest succesvolle BES-eiland. Het eiland kreeg vorig jaar juni daarom meer geld en bevoegdheden van Den Haag. De bestaande verhoudingen op het eiland zullen niet zomaar veranderen door de keuze van ruim 1100 kiesgerechtigden. Of het moet een wisseling van de wacht zijn van de oppositie, die nauwelijks zichtbaar was de afgelopen vier jaar en waar zich nu een nieuwe partij voor heeft gemeld.
In Sint-Eustatius verwacht regeringscommissaris Mike Franco in september duidelijkheid te geven over of het eiland weer aan alle voorwaarden voldoet om weer met een democratisch bestuur mee te kunnen doen aan verkiezingen. In dat geval zit een nieuwe Eilandsraad tot maximaal vier jaar na morgen, zodat de verkiezingen op alle eilanden weer zijn gelijkgeschakeld.
Bron: NOS