Jos Verlaan | NRC Handelsblad

Den Haag verbiedt Curaçao om lokale werkgevers te verplichten minstens 80 procent autochtone werknemers in dienst te hebben. Op Sint Maarten moet er een ‘Integriteitskamer’ komen.

Nederland grijpt opnieuw hard in op de Nederlandse Antillen. Op initiatief van minister Plasterk (Koninkrijksrelaties, PvdA) blokkeert de Rijksministerraad vrijdag besluitvorming op Curaçao om werkgevers te verplichten dat minstens tachtig procent van het personeelsbestand uit geboren Curaçaoënaars bestaat.

Vorige week nog intervenieerde Den Haag in het verkiezingsproces op het eiland.
Sint Maarten wordt door Den Haag verplicht een onafhankelijke ‘Integriteitskamer’ op te richten die onderzoek moet doen naar verwevenheid van de georganiseerde criminaliteit (casino’s) en het openbaar bestuur.

Dat bevestigen bronnen bij de Rijksministerraad.

Kwaliteit openbaar bestuur

De interventies zijn opmerkelijk. Plasterk maakt gebruik van zijn bevoegdheid om in te grijpen op de Antillen als de kwaliteit van het openbaar bestuur in het geding is. Vorige week deed hij dat ook met een maatregel waardoor er 28 april verkiezingen zijn op Curaçao. Het zittende kabinet wilde dat voorkomen, de organisatie van die verkiezingen is nu in handen gelegd van de gouverneur, de vertegenwoordiging van de koning op Curaçao.

Het gebeurt zelden dat Nederland van die bevoegdheid gebruik maakt om in te grijpen in het bestuurlijk proces op de Antillen. Sint Maarten en Curaçao zijn formeel zelfstandige landen binnen het Koninkrijk der Nederlanden.

Het positieve voorkeursbeleid voor autochtone werknemers was het paradepaardje van de partij Pueblo Soborano van de in 2013 vermoorde Helmin Wiels. Hij lanceerde in 2011 het plan om werkgevers te verbieden meer dan 20 procent buitenlandse arbeidskrachten in dienst te hebben. Maar de Raad van Advies (vergelijkbaar met de Nederlandse Raad van State) oordeelde in 2012 dat het wetsontwerp in strijd is met internationale jurisprudentie en het gelijkheidsbeginsel. Plasterk heeft die redenering nu overgenomen.

Casino-maffia

Op Sint Maarten grijpt Plasterk in omdat het Landsbestuur in Philipsburg weigert om een onafhankelijke Integriteitskamer in te stellen. Daar was toe besloten nadat meerdere onderzoeken hadden aangetoond dat met name de casino-maffia op Sint Maarten directe betrokkenheid had met het openbaar bestuur, waaronder toenmalig premier Gerrit Schotte. Nederland overlegt al sinds 2015 met de regering van Sint Maarten over de instelling van die Integriteitskamer, maar zonder resultaat.

Het wordt Sint Maarten nu opgelegd via een ‘Algemene Maatregel van Rijksbestuur’.

Plasterk heeft lang onderhandeld met minister-president William Marlin over die Integriteitskamer en in maart ook aangegeven dat hij besluitvorming via de Rijksministerraad zou afdwingen. Marlin heeft via het Antilliaans Dagblad al aangegeven dat hij de Nederlandse interventie zal blokkeren.

Hoewel Plasterk deel uitmaakt van een demissionair kabinet en geen ‘controversiële besluiten’ mag nemen, heeft hij voor deze ingrijpende maatregelen steun van de Tweede en Eerste Kamer. „De Tweede Kamer is niet demissionair”, aldus SP-Tweede Kamerlid Ronald van Raak. „We hebben de afgelopen weken om deze maatregelen gevraagd.”

Bron: NRC Handelsblad