Merijn de Waal

Willemstad – De markt gaat al bijna sluiten en Félix Rodríguez heeft nog amper wat verkocht. De Venezolaanse fruitkoopman heeft zijn vijfde slechte dag op rij, vertelt hij zittend op een kratje. Zijn limoenen zijn al dagen op, evenals de watermeloenen en bananen. In zijn kraam op de drijvende markt van Wilemstad, hoofdstad van Curaçao, liggen alleen de zoete aardappelen, uien en knoflook nog hoog opgetast.

Vrijdag kondigde de Venezolaanse president Nicolás Maduro aan al het lucht- en zeeverkeer met Aruba, Bonaire en Curaçao te blokkeren. Volgens de socialistische autocraat zijn de ABC-eilanden, plukjes Nederlands koninkrijk in de Caraïben, spil in de smokkel van waardevolle grondstoffen uit zijn land.
Sindsdien krijgen Rodríguez en zijn collega’s geen handelswaar aangevoerd. Normaal verkopen zij vanuit hun barkjes verse groente en fruit, maar inmiddels slaat de schaarste toe.

De eilanden zijn de afgelopen jaren weliswaar al meer uit Colombia, de VS en de Dominicaanse Republiek gaan importeren – maar tegen een hogere prijs. De Venezolaanse sanctie raakt daardoor bovenal de armere mensen op de eilanden.

Toch draait het gesprek op de markt even niet om de ‘boycot’, zoals de grenssluiting genoemd wordt. Bij gebrek aan klandizie bekijken Rodríguez en zijn collega’s op hun mobiele telefoons de lugubere foto’s die binnenkomen van het drama dat zich de nacht ervoor heeft afgespeeld aan de oostkust van Curaçao. Op het strand van Koraal Tabak, een bekend smokkelnest, zijn de levenloze lichamen aangespoeld van vier landgenoten. Vluchtelingen die met een lancha, een lange boot, illegaal de oversteek probeerden te maken naar dit stukje Nederlands grondgebied op een paar uur varen van hun langzaam imploderende land.

Rodríguez toont de foto’s van de vier lijken, tussen stukken wrakhout. Normaal zitten er wel zo’n twintig personen op zo’n lancha, weet hij. „De vraag is wat er met de overige opvarenden is gebeurd. Zijn ze aan land gekomen en ontkomen, of zijn ze verdronken?” Het is, voor zover bekend, de eerste keer dat Venezolaanse bootvluchtelingen zijn omgekomen bij Curaçao.

Volgens de marktkooplieden illustreert het drama waar de echte oorzaak van het ontstane grensconflict ligt: in Venezuela zelf. „Maduro trekt alleen maar rookgordijnen op”, zegt een van hen. Na jaren van economisch wanbeheer, wijdverspreide corruptie en een instortende oliesector is het land in een vrije val beland. Het kampt met hyperinflatie (2.700 procent in 2017), een krimpende economie (min 15 procent) en lege winkelschappen. Circa 2 à 3 miljoenen Venezolanen zijn het land ontvlucht.

Van die malaise geeft Maduro graag buitenlandse machten de schuld, de ‘imperialistische’ VS voorop. Bij het begin van het nieuwe jaar bleken de ABC-eilanden aan de beurt. Maduro „wil gezien worden als sterke man die niet terugdeinst voor drastische maatregelen” en heeft besloten „in de dunste bomen in de regio te klimmen”, stelde Statenlid Stephen Walroud van de Curaçaose regeringspartij PAR tegenover de lokale krant Amigoe.

Hoewel de schaarste van sommige producten onhandig is, wordt er gelaten op gereageerd. Eilanders zijn wel gewend dat bepaalde producten soms een paar dagen minder verkrijgbaar zijn.

In supermarkt New Plaza, een paar huizenblokken verderop, zijn de limoenen, net als de tomaten en bananen, ook al een paar dagen uitverkocht. Maar als alternatief staat er nu extra limoensap in de schappen, vertelt medewerker José Josephia. „Ik was mijn vlees liever met verse limoenen, maar dit werkt ook wel. Alleen de smaak is wel anders.”

In eetcafé De Tijd hebben ze ook geen limoenen meer. „Maar gelukkig verkopen we niet zoveel cocktails”, vertelt de serveerster, die laatst ook al een paar winkels langs moest om prei te kunnen kopen.

De fruithandelaren vestigen hun hoop nu op het overleg vrijdag op Aruba tussen vertegenwoordigers van het Koninkrijk en Venezuela. Mogelijk dat er in het weekeind weer schepen mogen uitvaren om de eilanden opnieuw te gaan bevoorraden. De ABC-eilanden zullen daarvoor waarschijnlijk wel toezeggingen moeten doen dat ze (nog) meer gaan meehelpen tegen smokkel.

Militairen smokkelen zelf
De Venezolaanse marktkoopman Ángel Delgado moet daar schamper om lachen. Het is vooral het regime zelf, dat de smokkel draaiende houdt. President Maduro koopt de loyaliteit van het leger door corruptie en criminaliteit van hooggeplaatste militairen ongemoeid te laten, legt hij uit. ,,Zij zijn het zelf die het koper en alles wegsluizen.” De weinige media die nog vrij verslag kunnen doen in Venezuela melden dit ook.

Over een maand moet Delgado, na twee maanden op Curaçao, weer terug naar Venezuela. Hij is nu alvast spullen aan het inslaan, die hij daar niet kan krijgen. Op Curaçao zijn nu misschien even paar soorten fruit niet te krijgen, maar in Venezuela is een tekort aan alles: van medicijnen tot maandverband en van meel tot margarine. ,,Als je een ei vindt, koop je het meteen. Morgen kan het drie keer zo duur zijn.”

Bron: NRC Handelsblad