Mark Lievisse Adriaanse

Begrotingsdebat Justitie De Tweede Kamer is bezorgd over de problemen bij de politie. Misschien komt er in het voorjaar extra geld.

Minister Ferdinand Grapperhaus (Justitie en Veiligheid, CDA) werd donderdag in de Tweede Kamer hard aangevallen over de tekorten bij de politie. Kon hij écht niet meer doen om extra agenten aan te stellen? Maar uit zijn antwoord bleek meer machteloosheid dan onwil om dat opgelost te krijgen.

Eerder die ochtend werd bekend dat een Amsterdams politieteam dat zich bezighoudt met de opsporing van zware criminaliteit, later dit jaar wordt opgeheven. De agenten zijn nodig voor het ‘normale’ politiewerk, zoals gehoor geven aan 112-meldingen. De politiebonden riepen Grapperhaus op „harde keuzes” te maken waar hij nog politie voor wil inzetten.

Die keuzes maakte Grapperhaus donderdag, tijdens de behandeling van de Justitiebegroting in de Kamer, nog niet. Hij gaat niet over de verdeling, zei hij: als Amsterdam een politieteam opheft, dan is dat aan de politie daar zélf om dat te beslissen. De politiewet, waarmee in 2013 de Nationale Politie werd opgericht, delegeert die zeggenschap naar het lokale gezag. En zo kan de minister, verantwoordelijk voor de politie, niet beslissen waar politie wordt ingezet.

Misschien meer geld

Extra geld, bovenop de 271 miljoen euro die het kabinet al extra in de politie steekt, komt er misschien in het voorjaar, zei Grapperhaus. Maar dan nog is het de vraag of extra geld de problemen oplost. Meer geld betekent in de praktijk vooral dat de politieacademie meer agenten kán opleiden – al is het de vraag of daar voldoende belangstelling voor is.

Dat zijn er nu zo’n tweeduizend per jaar, terwijl er tot 2023 alleen al zo’n 17.000 agenten met pensioen gaan. Vrijwel alle agenten die nú worden opgeleid, moeten dat gat gaan vullen. „De arbeidsmarktpijplijn begint leeg te raken”, constateerde Grapperhaus donderdag. „Ik kan agenten niet ergens vandaan toveren.”

Die hardvochtige realiteit bleek in mei uit een rapport van de Algemene Rekenkamer. Van de 65 miljoen euro die in 2018 bedoeld was voor driehonderd extra wijkagenten en honderdtachtig extra rechercheurs, was maar 27,9 miljoen euro uitgegeven. Per saldo daalde het aantal inzetbare agenten met 674 fte.

Overwerkte agenten

Dat het piept en kraakt bij de politie, dat agenten overwerkt zijn en het politiekorps eigenlijk al door zijn hoeven is gezakt, zoals korpschef Erik Akerboom onlangs stelde – de Kamer en minister zagen het allebei.

Maar evengoed is het de politiek die sinds 2008 instemde met meerdere bezuinigingen bij de politie – in totaal ging er 3.500 fte af. En het is de politiek die meer van de politie vraagt, die hen meer taken geeft.

Woensdag nog, tijdens het eerste gedeelte van het debat, hadden ChristenUnie en CDA bijvoorbeeld bepleit dat de politie bijvoorbeeld strenger moet handhaven op drugsbezit op festivals – een onuitvoerbaar voorstel, aldus de politie. GroenLinks wilde meer aandacht voor zedenzaken – honderden zaken blijven nu jaarlijks liggen. En maandag kondigde staatssecretaris Ankie Broekers-Knol (Asiel, VVD) aan dat er meer capaciteit wordt vrijgemaakt voor de bestrijding van mensenhandel.

Extra ballen

Het komt allebei bovenop het extra werk dat de politie er het afgelopen decennium al bijkreeg. De bestrijding van radicalisme. De bestrijding van drugscriminaliteit, ook door sociale functies over te nemen die door bezuinigingen op maatschappelijk wijkwerk wegvielen. Cybercrime, ook seksueel. De problemen rond verwarde personen, die bij instanties niet terecht kunnen en dan maar bij de politie aanbellen. „We hangen allemaal extra ballen in de kerstboom van de politie”, constateerde Kamerlid Chris van Dam (CDA).

Bron: NRC Handelsblad