Eppo König en Kasper van Laarhoven
Irma – Wie de keus heeft om Sint-Maarten te verlaten staat voor een dilemma: blijven voor de wederopbouw of naar veilig gebied
De scholen zijn alweer even begonnen, maar groep 6 van de Griftschool in Woudenberg kreeg er deze week nog een nieuwe leerling bij. Mikylah Schaap (9) werd vorige week geëvacueerd van Sint-Maarten.
Mikylah, geboren op het eiland, was thuis met haar familie in Cole Bay toen orkaan Irma over het eiland raasde. „De kinderen waren ontzettend sterk tijdens de storm”, zegt haar vader Martijn in een gesproken bericht aan NRC. „Ze hebben allebei flink geholpen om het water dat het appartement in kwam weg te scheppen.” Vanuit het oog van de storm vluchtten de bovenburen – wier dak was ingestort – naar het appartement van de familie, waar inmiddels vijftien man onderdak had gezocht. Drie hingen aan de deur om die in de scharnieren te houden.
Plekje in het vliegtuig
In de onzekere dagen daarna – orkaan José vormde een mogelijk nieuw gevaar – hoorde Schaap het gerucht dat een militair vliegtuig onderweg was naar Sint-Maarten en mogelijk mensen mee zou nemen. Er zouden maar een paar plekken zijn, daarom bleef Mikylah’s moeder achter. Toen op het vliegveld bleek dat er toch genoeg ruimte was, besloot Martijn zijn dochtertjes mee te sturen met een goede vriend en zelf met zijn vrouw op het eiland te blijven. José zou Sint-Maarten uiteindelijk bovenlangs passeren.
Zo belandden Mikylah en zus Alyzée (14) plotseling bij hun opa en oma in Woudenberg, een dorp in de provincie Utrecht. „We zijn gepensioneerd en leidden een rustig leven, dus dat verandert ineens wel”, zegt opa Jaap Schaap lachend. Diezelfde dag nog stonden buren, familie en vrienden voor de deur met kleren voor de meisjes, die met niets dan hun slippers en de kleren die ze aanhadden, naar Nederland waren gekomen.
Lees ook dit interview met Bregje Boetekees, manager van de grootste zorgorganisatie op Sint-Maarten: ‘Er lopen moeders met baby’s op straat te zoeken naar water’
Defensie heeft inmiddels 531 Nederlanders van Sint-Maarten geëvacueerd. Toeristen, zieken, uitwisselingsstudenten en familieleden van hulpverleners en militairen. De naar schatting 28.000 Sint-Maartenaren met een Nederlands paspoort staan, áls ze de financiële middelen hebben, voor een dilemma: op het eiland blijven en bijdragen aan de wederopbouw of op eigen houtje reizen naar Curaçao of Nederland en op afstand volgen wat er op het eiland gebeurt.
Nina Bijnsdorp is geboren en getogen Sint-Maartense maar verhuisde vier weken geleden naar Nederland om werk te zoeken. Haar ouders bleven op het eiland. Gekluisterd aan de uitzendingen van Sint-Maartens radiostation Laser 101FM beleefde Nina de orkaan op haar kamer in Amsterdam. „Pak een matras en ga eronder liggen, in een hoek van de kamer, dat is het beste wat je nu kunt doen”, hoorde ze, terwijl ze zich afvroeg of het dak van haar ouders het wél hield.
Hoe Laura naar Sint-Maarten ging…
Die middag postte Nina’s zus Laura een satellietfoto van hun huis op Facebook met de vraag of iemand een kijkje kon gaan nemen. Laura was anderhalve week eerder naar de woestijn van Nevada getrokken voor het festival Burning Man. Ze kwam er pas achter dat er een orkaan richting haar eiland raasde toen ze weer in de bewoonde wereld was, één dag voordat Irma Sint-Maarten trof. Haar vlucht naar huis bleek geannuleerd.
Pas uren nadat ze het bericht had gepost, hoorden zij en Nina via een vriendin dat hun ouders de storm hadden overleefd. Terwijl Nina vanuit Amsterdam via Facebook deed wat ze kon om vrienden en vreemden op het eiland weer met hun dierbaren in contact te brengen, besloot Laura via New York naar het eiland Martinique te varen, 450 kilometer van Sint-Maarten. Van daar vertrok ze dinsdag met een boot van vrienden – tot de nok toe gevuld met water, blikvoedsel, ehbo-spullen en tarpen – naar Sint-Maarten.
En aankwam in een catamaran….
Trudi (66) en Gerard (74) Bijnsdorp wonen op een berg in Simpson Bay, langs een steil straatje waar de stroomdraad nu als kerstboomverlichting in de palmen hangt. Zij is oud-lerares Frans en hij oud-leraar Nederlands, ze wonen sinds begin jaren tachtig op Sint-Maarten, hun dochters zijn er geboren.
„Kijk, daar zie je Laura nét de haven binnenvaren”, zegt Trudi, wijzend naar een witte catamaran met een rubberen volgbootje, ver weg in de blauwe baai beneden. „We hebben vanochtend al even gebeld en via onze verrekijkers naar elkaar gezwaaid.”
Tijdens de orkaan hebben Trudi en Gerard zich verschanst in de badkamer. „Er ging een soort tornadootje over de berg, hebben we van buren gehoord. We hebben nu alle kleuren zink van de daken van onze buren in de tuin: rood, groen, blauw.” Hun eigen dakzink ligt weer in de tuin van de achterburen. „Het heeft hier naar binnen geregend”, zegt Trudi in de serre. „Jammer van alle boeken, maar ik heb ze toch al gelezen.”
De telefoon gaat. „Het is Laura, uit de haven!”, zegt ze tegen haar man. „We komen eraan.” Ze doet snel sportschoenen aan en springt in hun jeep, met nog één vastgetapete zijspiegel. Halverwege de berg komt er al een witte pickup aanrijden, waarin Laura heel hard naar haar moeder zwaait. Ze springen uit hun auto’s en omhelzen, kussen en knuffelen elkaar. „Het was een andere wereld op Burning Man”, zegt Laura. „En nu kom ik hier weer in een hele andere wereld thuis.”
Lees ook over de geldinzamelingsactie in Nederland: Nagels lakken en het geld doneren via Irene Moors
Tussen gezonken jachten in de haven worden de hulpgoederen van de catamaran geladen. Jerrycans benzine, flessen water, zeilen en grote blikken doperwtjes met wortelen, in een kruiwagen met een lekke band – en alles met wielen wat er verder te vinden is.
In de rij
Hoewel ze hun appartement niet graag achterlaten, zijn ook Martijn en Adelena Schaap inmiddels onderweg naar Nederland. Van de drie locaties van Martijns fysiotherapiepraktijk ligt er één in puin, een andere is leeggestolen. „Voor ons is het dilemma heel groot. Het voelt toch alsof je het eiland een beetje achterlaat terwijl we er nodig zijn om het te herbouwen, maar we hebben een verantwoordelijkheid naar de kinderen”, zei Martijn in het bericht dat hij woensdag insprak toen hij en Adelena negen uur in de rij stonden voor een evacuatievlucht naar Curaçao.
Wanneer Alyzée en Mikylah weer naar hun oude school kunnen, is onduidelijk. „De school van Mikylah lijkt redelijk in tact, maar die van Alyzée is vernietigd”, zegt haar opa. „Tja, zeg het maar.”
Op de steiger van Simpson Bay knuffelen moeder en dochter Bijnsdorp nog even door. „Het voelt zo lekker om haar vast te hebben”, zegt Trudi. „Ik voel me gelijk een stuk beter.”
Bron: NRC