Minister Plasterk grijpt in op Sint Maarten. En niet alleen omdat
het er slecht gaat, zegt de kenner van de oude koloniën.

Den Haag. Harde Nederlandse ingrepen tegen corruptie op Sint Maarten. Ruzie met Aruba, waar de premier afgelopen zomer in hongerstaking ging omdat Nederland zijn begroting niet goedkeurde. Door de rellen erover zou bijna vergeten worden dat ook Curaçao nog steeds met structurele financiële en bestuurlijke problemen kampt én ontevreden is over de Haagse bemoeienis daarmee.

In deze drie gevallen heeft de Nederlandse regering de afgelopen jaren de grenzen opgezocht van haar mogelijkheden te interveniëren in de andere landen van het koninkrijk. Gisteren kondigde minister Ronald Plasterk (Koninkrijksrelaties, PvdA) aan een zwik ambtenaren naar Sint Maarten te sturen. Om de bewaking van de al te poreuze grens over te nemen en de vervolging van corrupte politici en ambtenaren ter hand te nemen. De minister deed dat na een, volgens hem, „ontluisterend” rapport over bestuurlijke integriteit op het eiland.

Aanhoudend slecht nieuws over de Caribische eilanden én het vergaande handelen van Plasterk roepen de vraag op: is de chaos op de voormalige Antillen steeds groter, of wordt Nederland strenger?

Historicus Gert Oostindie, gespecialiseerd in (post)koloniale geschiedenis, ziet vooral de Nederlandse bemoeienis toenemen. Signalen van endemische corruptie en het financiële wanbeleid op de eilanden zijn niet nieuw, zegt hij.

„Al had niemand in 2010 voorzien dat het zo gigantisch uit de hand zou lopen.”

Vier jaar geleden werden de Nederlandse Antillen ontmanteld. Curaçao en Sint Maarten kregen binnen het koninkrijk dezelfde status aparte als Aruba. Bonaire, Sint Eustatius en Saba werden bijzondere gemeenten van Nederland. Daarbij schold Nederland hun 1,7 miljard euro staatsschuld kwijt.

Volgens Oostindie heerst in Nederland grote frustratie dat veel geld en andere bemoeienis de problemen daar niet oplossen.

„Je ziet nu bij alle politieke partijen de consensus: wij gaan niet nog een keer meebuigen wanneer het misgaat.”

Pappen en nathouden is volgens hem allang niet meer het beleid. „Nederland wilde lang van de eilanden af, om drie redenen. Er was geen controle over het lokaal bestuur, maar Nederland is wel verantwoordelijk als het misgaat. Het is een open migratiekanaal. En het kost geld omdat de kleine eilanden zichzelf niet kunnen bedruipen.”

De VN en het Statuut tussen Nederland en de oud-kolonie bepalen echter dat alleen de eilanden kunnen beslissen uit het koninkrijk te stappen. Je kan ze er niet uit gooien.

Oostindie: „Begin jaren negentig heeft Den Haag geaccepteerd dat we nu eenmaal aan elkaar vastzitten. Sindsdien is er steeds op gehamerd dat het dan wel volgens Haagse regels moet gaan.”

Tijdens het eerste decennium van deze eeuw, bij de ontmanteling van de Antillen als land, was er vanuit Nederland iets minder aandacht voor „brandjes blussen”. Maar sinds achtereenvolgens Curaçao, Sint Maarten en Aruba in de nieuwe constructie uit de bocht vlogen, grijpt Den Haag fors in.

„Je ziet dat nu de hele Tweede Kamer Plasterk daartoe oproept. Tegelijkertijd gaat het met grote aarzeling. Hoe meer je je ermee bemoeit, hoe meer je zelf ook het moeras ingezogen wordt. Dat kost geld en bovendien neemt de weerstand op de eilanden toe. En ook ferm handelen van Nederland heeft tot nu toe niet het beoogde resultaat gehad.”

Op de eilanden wordt wel gesuggereerd dat het kabinet-Rutte II ze harder aanpakt omdat het CDA – met grote zusterpartijen in het Caribisch gebied – er niet in zit. Volgens Oostindie zijn ook christen-democratische bewindslieden streng geweest voor de eilanden.

„Je ziet hooguit dat Plasterk zich er extra in vastbijt omdat hij niet zulke hoge rapportcijfers heeft in de pers.”

Bron: NRC Handelsblad