Tijn Sadée
Toezicht – Schandalen bij Danske Bank en ING voeden debat over politiek antwoord. Een EU-agentschap dat de strijd tegen witwassen aanvoert? Het bestaat niet. Op allerlei niveaus zijn er wel protocollen – bij de Europese Bankenautoriteit en de Europese Centrale Bank – en er is veel Europese wetgeving over anti-witwassen.
„Maar het úitvoeren van die wetgeving blijft nationaal en schiet tekort”, zegt PvdA-Europarlementariër Paul Tang. Hij is lid van de parlementaire commissie TAXE die belastingontwijking en witwaspraktijken onderzoekt. Recent boog het Europees Parlement (EP) zich al over problemen bij banken zoals het Maltese Pilatus, de Estse Versobank AS en de Letse ABLV.
In het Europees Parlement woedt al langer discussie over het gebrek aan samenwerking tussen nationale autoriteiten. Volgens het parlement moet de EU meer bevoegdheden krijgen bij de aanpak van witwaspraktijken.
„Ik kom telkens zwaar ontgoocheld uit die TAXE-bijeenkomsten”, zegt PvdA-er Tang. „Je spreekt dan met experts die in eigen land op nationaal niveau witwassen bestrijden maar tijd en mankracht tekort komen. Ze komen slechts toe aan het opsporen van de kleine krabbelaars.”
Tang bepleit een Europees agentschap. „Omdat dat onafhankelijker en strenger zal optreden dan een nationaal agentschap.”
In een Europese interne markt „kun je dit toezicht niet overlaten aan nationale autoriteiten”, vindt expert Nicolas Véron, verbonden aan de Europese denktank Bruegel.
In september deed de Europese Commissie een voorstel tot oprichting van een ‘supervisie-orgaan’ namens de EU. Maar volgens Véron is dat plan vaag en vrijblijvend. „Landen houden het toezicht liever voor zichzelf. Maar na schandalen bij ING en Danske Bank moet het nu eindelijk tot regeringsleiders doordringen dat effectief toezicht alleen maar in samenwerking kan, door informatie met elkaar te delen.”
Tijdens een hoorzitting op 21 november in het Europarlement werd ING gevraagd naar haar rol bij het witwassen van geld. ING trof met het Nederlandse Openbaar Ministerie een schikking van 775 miljoen euro omdat de bank de wettelijke plicht om verdachte transacties te melden onvoldoende nakwam.
Pijnlijk leermoment
Lees ook: Europol heeft vierhonderd prominente fraudeurs en witwassers redelijk in het oog, maar kan zelden optreden
„Het is onbegrijpelijk dat ING onderzoeken van De Nederlandse Bank en de Europese Centrale Bank herhaaldelijk naast zich neer heeft gelegd”, klonk de felle kritiek van Europarlementariër Tang. „Wanneer en naar wie luistert de ING dan wel?”
De verdediging van ING’er Diederik van Wassenaar verraste iedereen tijdens de hoorzitting: „Er moet een Europese witwasautoriteit komen.”
Gaat die er komen? Volgens Tang kan de EU het zich niet veroorloven om te wachten op het volgende „pijnlijke leermoment”. Tang: „Neem het diesel-schandaal. Terwijl we Europese wetgeving hebben, waren het de Amerikanen die het gesjoemel ontdekten in Duitsland waar de eigen nationale autoriteit faalde.”
Ook het witwasschandaal bij Danske Bank werd door de Amerikanen ontdekt. „Vreemde ogen dwingen”, zegt Tang. „Laten we daarom binnen de EU nu zélf die ‘vreemde ogen’ organiseren.”
Bron: NRC Handelsblad