Eppo König
Na orkaan Irma – Het door de orkaan getroffen Sint-Maarten verkeert in een politieke crisis nadat de regering door het parlement is weggestemd. „Dit is een politieke grap.”
De eerste warme douche sinds orkaan Irma was deze week best lekker, vertelt Fred Gomez. De 51-jarige IT’er woont bij zijn moeder in de wijk Lower Prince’s Quarter. De mannen van GEBE, het elektriciteitsbedrijf van Sint-Maarten, hebben net de stroom hersteld. Twee maanden had Gomez geen warm water, geen koelkast, geen airco, geen tv, geen computer. Zijn telefoon moest hij in de auto of bij vrienden opladen. „Het valt me nog mee”, zegt hij. „Na orkaan Louis in 1995 duurde het máánden.”
Wat vindt hij van de geplande verkiezingen, nu de demissionaire regering van premier Marlin begin november door het parlement is weggestemd? „Dat is een politieke grap”, zegt hij. De regering-Marlin had de Nederlandse voorwaarden voor financiële hulp, een integriteitskamer tegen bestuurlijke corruptie en meer grensbewaking, direct moeten accepteren, vindt Gomez. „Tenzij je iets te verbergen hebt, natuurlijk. En ik denk dat heel wat politici hier iets te verbergen hebben.”
Geen overmatig alcoholgebruik
De ministerraad in Den Haag wil deze vrijdag een besluit nemen over de financiële steun voor de wederopbouw. Het zou gaan om een fonds van honderden miljoenen euro’s, de papieren liggen al klaar om door Sint-Maarten getekend te worden. Maar met wie Nederland zaken moet gaan doen, is door de politieke crisis op Sint-Maarten onduidelijk. De demissionaire regering-Marlin zit er nog. Franklin Meyers van oppositiepartij UP moet binnen vier weken een interim-regering formeren.
Veel Sint-Maartenaren zien de geplande verkiezingen tussen de puinhopen als het ultieme politieke falen. Mensen maken zich eerder zorgen over hun huis, hun baan, hun kinderen – en of hun verzekeraar niet omvalt. De vereniging van psychologen roept mensen op de radio op hun emoties te uiten, te huilen en drugs en overmatig alcoholgebruik te vermijden. Op sociale media gaat een petitie tegen de verkiezingen rond en filmpjes met teksten als „Give us hope before you make us vote.”
Geen stemhokjes
De kritiek richt zich ook gouverneur Eugene Holiday, de vertegenwoordiger van koning Willem-Alexander op het eiland. Hij is het die het besluit van de regering-Marlin om verkiezingen te houden binnen een dag heeft bekrachtigd. Maar Holiday geeft omdat hij hoofd is van de regering – net als de koning – geen commentaar op zijn besluiten.
Volgens het Centrale Stembureau zijn er grote praktische en juridische bezwaren om verkiezingen al op 8 januari te houden. „Ik heb minister-president Marlin gevraagd het besluit te heroverwegen”, zegt voorzitter Jason Rogers in zijn gekoelde advocatenkantoor. Er is te weinig tijd voor nieuwe partijen zich verkiesbaar te stellen. Het postbedrijf, ook door orkaan Irma getroffen, kan niet alle stemkaarten op tijd bezorgen, zeker als huizen niet meer bestaan.
Sint-Maarten heeft ook geen verkiezingsmaterialen meer. De stemhokjes, stembussen, stempotloden zaten in een blauwe zeecontainer tegenover het regeringsgebouw. Maar de orkaan heeft die container van twaalf meter over de muur van het nationale ‘festivaldorp’ gegooid. „Hij heeft die lichtmast gebroken, een paar stenen bankjes vernield en is doorgerold tot in die hoek”, wijst conciërge Steven Hylton. Nu staat de container weg te roesten bij de stortplaats ernaast.
Gigantische vlaggemast
Veel Sint-Maartenaren hebben het gevoel dat de overheid niets doet, maar wel investeert in de verkeerde dingen. Oppositieleden maken een punt van de kosten van de verkiezingen, geraamd op 3 ton in euro’s. Op sociale media is er ophef over het project om voor tienduizenden euro’s een gigantische vlaggemast bij een uitkijkpunt op Jack Hill te plaatsen. De winkels in Frontstreet, de toeristenstraat, zijn geruïneerd. Maar de straat ligt open omdat de stenen plaats moeten maken voor asfalt.
„We willen dat de Nederlanders komen”, zegt Justa Muños op samenzweerderige toon. Ze staat op het plein bij het parlementsgebouw in Philipsburg. Voor orkaan Irma was ze assistant-manager en bartender bij een hotel aan Mullet Bay, vertelt ze. Nu is het hotel dicht en verdient ze 40 tot 50 dollar per dag met het verkopen van zoete aardappelen en bananen onder een parasol. „De politici hier denken alleen maar aan zichzelf”, zegt ze. „We hebben mensen nodig die de boel opruimen en aan de slag gaan.”
De nieuwe meerderheid in het parlement van Sint-Maarten, die de regering heeft afgezet, diende donderdagavond een motie van afkeuring in tegen het houden van de verkiezingen. „Wie verzint dit?”, zei oppositielid Perry Geerlings van de Democratic Party. „Mensen op Sint-Maarten hebben geen zin in en geen tijd voor verkiezingen.” Daarbij heeft de premier gouverneur Holiday hiermee in „een onmogelijke positie” gebracht, zei Geerlings. „Een functie die boven de partijen moet staan.”
Marlin zei dat zijn demissionaire ministers vrijdagochtend bijeen zouden komen voor overleg over het opschuiven van de verkiezingen. Vervolgens werd de parlementszitting geschorst omdat Marlin ineens weg moest voor dringende zaken. „Dat is niet de eerste keer”, zei Geerlings. Het bleek dat gouverneur Holiday na de motie van afkeuring om spoedoverleg met premier Marlin had gevraagd. De schorsing liep uit en de zitting werd uiteindelijk uitgesteld.
Paradijs voor smokkelaars
Zo moeten Sint-Maartenaren, Nederland en de rest van buitenwereld afwachten totdat de lokale politiek is uitgevochten. Het is een klein eiland van 87 vierkante kilometer, maar voor allerlei partijen te belangrijk om los te laten. Het is een toeristisch centrum met 3,5 miljoen toeristen en reizigers per jaar en het Prinses Juliana-vliegveld is een hub voor andere eilanden. Door de ligging bij Zuid-Amerika en gebrekkige overheidscontrole is het ook een paradijs voor smokkelaars in geld, drugs en mensen.
Grote buitenlandse investeerders zullen de druk op de overheid van Sint-Maarten en die van Nederland opvoeren als er stagnatie blijft. De Sunwing Travel Group bijvoorbeeld, die mede-eigendom van reisorganisator TUI is en een eigen luchtvloot heeft, kocht kort voor de orkaan het Great Bay Beach Resort met 257 kamers. De schade is enorm, maar topman Stephen Hunter heeft toegezegd het hotelcomplex te willen herbouwen om zo een „belangrijke bijdrage” te leveren aan de economie van het eiland. Zulke investeringen blijven een gok zolang er nog weinig toekomstperspectief is.
De demissionaire regeringspartij United Sint-Maarten voelt aan dat het eiland niet in de stemming is voor verkiezingen. Parlementslid Frans Richardson maakte vorige week bekend dat zijn partij campagne zal voeren zónder grote campagneborden. „Bouwmaterialen zijn schaars”, zei hij in de lokale krant Daily Herald, „en moeten er zijn voor mensen die proberen hun leven op te bouwen”.
De officiële economie van Sint-Maarten (bruto binnenlands product circa 0,9 miljard euro) krimpt dit jaar 3,7 procent door de schade van orkaan Irma. Dat is een raming van de Centrale Bank, zei demissionair minister van Financiën Richard Gibson deze week in het parlement. Er is nog geen overzicht van de totale schade die orkaan Irma heeft veroorzaakt, zei Gibson.
De ramingen van internationale verzekeraars lopen op tot 2,5 miljard dollar. Sint-Maarten had in het eerste helft van dit jaar nog een surplus van 56 miljoen euro op het overheidsbudget. Door orkaan Irma verwacht het land dit jaar een tekort van 32 miljoen euro te hebben.
Bron: NRC